AKRAN ŞİDDETİNE MARUZ KALAN VE KALMAYAN OKUL ÖNCESİ KIZ VE ERKEK ÇOCUKLARIN OKULA UYUMLARININ ANALİZİ

Yıl 2014, Sayı: 23, 350 - 372, 01.12.2014

Dursun Bademci Zarife Seçer Dursun Bademci

Öz

Bu araştırmada akran şiddetine maruz kalan ve kalmayan kız ve erkek okul öncesi çocukların okula uyumlarının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada tarama modeli kullanılarak veriler elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Bingöl il merkezinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu 200 çocuk ve bu çocukların devam ettiği okullardaki okul öncesi öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Akran şiddeti ölçeği ve 5-6 yaş grubu okula uyum öğretmen değerlendirme ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde “Bağımsız t testi” ve “Basit Doğrusal Regresyon Analizi” kullanılmıştır. Akran Şiddeti Ölçeği Ladd ve Kochenderfer-Ladd tarafından geliştirilmiş olup Gülay tarafından geçerlik güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. 5-6 yaş Grubu Okula Uyum Öğretmen Değerlendirme Ölçeği ise Ladd, Kochenfender ve Coleman tarafından geliştirilmiş olup Önder ve Gülay tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırma sonucunda, akran şiddetine maruz kalma durumlarına göre çocukların okula uyum puanlarının farklılaştığı şiddetin kız ve erkek çocukların okula uyumlarını farklı boyutlarda etkilediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

okul uyumu, akran şiddeti, okul öncesi çocuklar

Male and Female Pre-Schoolers’ School Adjustment Analysis According To Peer Victimisation Exposure Variable

Öz

The present study investigates school adjustment differences of preschool children according to peer victimisation variable. The study group consists of 200 children, aged 5-6, and their preschool teachers enrolled in preschools in Bingöl city centre. Relevant data has been collected based on survey model. Data collection tools were Peer Victimisation Scale and School Adaptation Teacher Evaluation Scale for children aged 5-6. Data has been analyzed using “Independent T-test” and “Simple Linear Regression Analysis”. Peer Victimisation Scale had been developed by Ladd and Kochenderfer-Ladd, then translated and validity – reliability studies made by Gülay. Teacher Rating Scale of School Adjustment for 5-6 Year Olds has also been developed by Ladd, Kochenfender and Coleman, translated, and related validity–reliability studies made by Önder and Gülay. According to the results of the present study, school adjustment scores vary according to the exposure to peer victimisation and violence has an impact on various levels to male and female children’s school adjustment.

Anahtar Kelimeler

school adjustment, peer victimisation, preschool children

Kaynakça

• Akduman, G. (2012). Okul öncesi dönemde akran zorbalığının incelenmesi, Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 12-138.
• Aral, N., Gündüz, A. & Karaca, N. H. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışının incelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim, 4(2), 65-76, 2011.
• Arseneault, L., Walsh, E., Trzesniewski, K., Newcombe, R., Caspi, A., & Moffitt, T. E. (2006). Bullying victimization uniquely contributes to adjustment problems in young children: a nationally representative cohort study. Pediatrics,118(1), 130- 138.
• Aydoğan, Y. & Özyürek, A. (2013). Okul öncesi çocuklarda şiddet davranışları, Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 1(2), 1- 18.
• Boulton, M. J., Don, J., & Boulton, L. (2011). Predicting children’s liking of school from their peer relationships, Social Psychology of Education, 14(4), 489-501.
• Birch, S. H., & Ladd, G. W. (1997). The teacher-child relationship and children's Psychology, 35(1), 61-79. school
• Buhs, E. S., & Ladd, G. W. (2001). Peer rejection as antecedent of young children's school adjustment: An examination of mediating processes, Developmental Psychology, 37(4), 550.
• Buhs, E. S., Ladd, G. W., & Herald, S. L. (2006). Peer exclusion and victimization: Processes that mediate the relation between peer group rejection and children's classroom engagement and achievement?. Journal of educational psychology, 98(1), 1-13.
• Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1996). Children's treatment by peers: Victims of relational and overt aggression, Development and Psychopathology, 8(02), 367-380.
• Crick, N. R., Casas, J. F., & Ku, H. C. (1999). Relational and physical forms of peer victimization in preschool, Developmental Psychology, 35(2), 376.
• Çetinkaya-Yıldız, E. & Sümer Hatipoğlu, Z. (2010). Preschool children and violence: Exposure and victimization levels, Elementary Education Online, 9(2), 630-642, Online:http://ilköğretim- online.org.tr
• Dereobalı, N., Çırak Karadağ, S. & Sönmez, S. (2013). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismarı, ihmali, şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri, Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50–66.
• Doğan, A. (2010). Ekolojik sistemler kuramı çerçevesinde akran zorbalığının incelenmesi, Turkish Journal and Child Adolescent Mental Health, 17(3),149-162.
• Giguere, C., Vitaro, F., Boivin, M., Desrosiers, H., Cardin, J. F., & Brendgen, M. R. (2011). Peer victimization from kindergarten to grade 2. Institut de la statistique du Québec.
• Gülay, H. (2008). 5-6 Yaş Çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gülay, H. & Önder, A. (2009). Reliability and validity of the Turkish version of Ladd and Profilet Child Behavior Scale Victimization Scale and Picture Sociometry Scale to measure peer relations of 5-6 years-old Turkish children, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 648-659.
• Hawker, D. S. J. & Boulton, M. J. (2000). Twenty years' research on peer victimization and psychosocial maladjustment: A Meta- analytic review of cross-sectional studies, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 41(4),441-455.
• Humphrey, J. L., Storch, E. A., & Geffken, G. R. (2007). Peer victimization in children with attention-deficit hyperactivity disorder, Journal of Child Health Care, 11(3), 248-260.
• Kochenderfer, B. J., & Ladd, G. W. (1996). Peer victimization: Cause or Development, 67(4), 1305-1317. of school maladjustment?, Child
• Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 47- 70.
• Ladd, G. W. (1990). Having friends, keeping friends, making friends, and being liked by peers in the classroom: Predictors of Children's early school adjustment?, Child Development, 61(4), 1081-1100.
• Ladd, G. W. & Coleman, C. C. (1997). Children's classroom peer relationships and early school attitudes: Concurrent and longitudinal Development, 8(1), 51-66. Education and
• Ladd, G. W., Kochenderfer, B. J. & Coleman, C. C. (1997). Classroom peer acceptance, friendship, and victimization: Distinct relational systems that contribute uniquely to children’s school adjustment?, Child Development, 68(6), 1181-1197.
• Ladd, G. W., Birch, S. H., & Buhs, E. S. (1999). Children’s social and scholastic lives in kindergarten: Related spheres of influence? Child Development, 70, 1373–1400.
• Ladd, G.W., Buhs, E. & Seid, M. (2000). Children’s initial sentiments about kindergarten: Is school liking an antecedent of early classroom Quarterly, 46, 255–279. and achievement?, Merrill-Palmer
• Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (2014). Geliştirilen Ve Güncellenen Standart Kriterlere Uygun Olarak Hazırlanan Örnek Hizmetiçi Eğitim Programları, http://hedb.meb.gov.tr/net/_standart_program /index.php?dir=Standart+Programlar%2F adresinden 03.02.2014 tarihinde indirilmiştir. [Online]
• Önder, A. & Gülay, H. (2010). Reliability and validity of the Teacher Rating Scale of School Adjustment for 5-6 years of children, International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 204- 224.
• Pekel, N. (2004). Akran Zorbalığı Grupları Arasında Sosyometrik Statü, Yalnızlık ve Akademik Başarı Durumlarının İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Perren, S., & Alsaker, F. D. (2006). Social behavior and peer relationships of victims, bully‐ victims and bullies in kindergarten, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(1), 45-57.
• Pişkin, M. (2003). Okullarımızda yaygın Bir Sorun: Akran Zorbalığı. Yedinci Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, İnönü Üniversitesi. Malatya: 11-13 Haziran.
• Pişkin, M. & Ayas, T. (2005). Lise Öğrencileri Arasında Yaşanan Akran Zorbalığı Olgusunun Okul Türü Bakımından Karşılaştırılması, VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi'nde sunulan bildiri, İstanbul: Marmara Üniversitesi 21- 23 Eylül.
• Rudolph, K. D., Troop-Gordon, W., & Flynn, M. (2009). Relational victimization predicts children’s social-cognitive and self- regulatory context, Developmental Psychology, 45(5),1444-1454. in a challenging peer
• Son, E., Parish, S. L. & Peterson, N.A. (2012). National prevalence of peer victimization among young children with disabilities in the United States, Children and Youth Services Review, (34)8, 1540-1545.
• Storch, E. A., Nock, M. K., Masia-Warner, C., & Barlas, M. E. (2003). Peer victimization and social-psychological adjustment in Hispanic and African-American children, Journal of Child and Family Studies, 12(4), 439-452.
• Uysal, H., & Dinçer, Ç. (2012). Peer Bullying During Early Childhood, Journal of Theoretical Educational Science, 5(4), 468-483.
• Vlachou, M., Botsoglou, K., & Andreou, E. (2013). Assessing Bully/Victim Problems in Preschool Children: A Multimethod Approach. Journal of Criminology, 2013 (2013), Article ID 301658, 8 pages, http://dx.doi.org/10.1155/2013/301658
• Vlachou, M., Andreou, E., Botsoglou, K., & Didaskalou, E. (2011). Βully/victim problems among preschool children: a review of current research evidence, Educational Psychology Review, 23(3), 329–358.
• Wyatt, T. M. (2013). Self-regulation in preschool children: Hot and cool executive control as predictors of later classroom learning behaviors. Doctoral Thesis, George Mason University, Fairfax, VA.