ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN ÖĞRETİMİ ÖZ-YETERLİLİKLERİ İLE FEN ÖĞRENİMİ ÖZ-DÜZENLEME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Sayı: 22, 168 - 184, 01.06.2014

Hasan Said Tortop Cevat Eker

Öz

Günümüzde, ülkeler uluslar arası sınavlarla (PISA, TIMMS,) öğrencilerinin fen ve matematik alanında başarı düzeylerini ölçmektedirler. Öğrencilerin fen ve matematik alanındaki başarılarında önemli etkenlerden biri de öğretmenlerdir. Bu durum fen öğretimi ve fen öğretimini ilgilendiren branş öğretmenlerinin öğretmen yetiştirme süreçlerine de bakmayı zorunlu kılmaktadır. Araştırmada, öğretmen adaylarının (fen öğretimi ile ilgili bölümler; fen ve teknoloji, sınıf öğretmenliği, okul öncesi) fen öğretimine ilişkin öz-yeterlilik düzeylerinin ve öz-düzenleme becerilerinin (fen bilimleri derslerine ilişkin) betimlenmesi ve bu iki değişken arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada, ulaşılabilir evren olarak Türkiye’deki bir üniversitenin eğitim fakültesi belirlenmiştir. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde, fen öğretimi ile ilgili dersleri ve öğretim amaçları olan fen ve teknoloji öğretmenliği, sınıf öğretmenliği ve okul öncesi öğretmenliği bölümü seçilmiştir. Bu bölümlerin 2. ve 3. sınıflarında 2011-2012 öğretim yılında okuyan 130 öğretmen adayı ölçüt ve basit tesadüfi örneklem metoduna göre belirlenmiştir. Veri toplama araçları olarak, Öğrenmede Motive Edici Stratejiler Ölçeği (ÖMSÖ) ve Fen Öğretimi Öz-yeterlilik İnanç Ölçeği (FÖİÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizi, SPSS programında yüzde, frekans, Pearson Momentler Çarpımı istatistik hesaplamaları kullanılarak göre yapılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının fen bilimleri alan derslerine ilişkin öz-düzenleme becerileri ile fen öğretimi öz-yeterlik düzeyleri arasında zayıf ilişki bulunmuştur (r=0.223, p

Anahtar Kelimeler

Fen öğretimi öz-yeterlilik, Öz-düzenleme stratejileri, öğretmen adayları

EXAMINING OF RELATION OF PRE-SERVICE TEACHERS’ SELF-EFFICACY OF SCIENCE TEACHING BETWEEN SELF-REGULATED SKILLS

Öz

Today, countries, with international examinations (PISA, TIMSS), measure the achievement levels of their students in the field of science and mathematics. One of the important factors in the success of students in science and mathematics is teachers. This situation requires a look at science teaching and the processes of teachers training in science teaching. In this research, it is aimed at describing pre-service teachers’ (division on about science teaching, etc. science and technology, classroom teacher, preschool) levels of self-efficacy and self-regulation skills on science teaching (related to natural sciences courses) and examining the relationship between these two variables. In this research, a faculty of education of a university in Turkey was selected as accessible universe of study. In the determination of the sample of the research, science and technology teaching which has courses and objectives about science teaching, classroom teaching and pre-school teaching were selected. 130 pre-service teachers in 2nd and 3rd class of these departments in the academic year 2011-2012 were determined by the method of criterion and simple random sampling. Motivated Strategies for Learning Questionnaire and Science Teaching Self-efficacy Beliefs Scale was used as data collection tools. The data analysis was made with the help of SPSS, percentage, frequency, Pearson product-moment by statistical calculations. At the end of the research, low correlation was found pre-service teachers’ self-regulation skills related to science courses and levels of self-efficacy in science teaching. (r=0.223, p

Anahtar Kelimeler

Science teaching self-efficacy, self-regulation strategies, pre-service teachers

Kaynakça

• Altun, S. ve Erden, M. (2006). Öğrenmede Motive Edici Stratejiler Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yeditepe Üniversitesi, Edu7. 2(1), 1-16.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1-26.
• Bıkmaz, F.(2002). Fen ögretiminde öz yeterlik inancı ölçegi. Egitim Bilimleri ve Uygulama, 1, 2, 197-210.
• Boekaerts, M. (1997). Self-regulated learning: a new concept embraced by researchers, policy makers, educators, teachers and student. Learning and Instruction. 7(2), 161-186.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.,K., Akgün, Ö.,E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (16. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çelen, F.K., Çelik, A., Seferoğlu, S.S. (2011). Türk eğitim sistemi ve PISA sonuçları. Akademik Bilişim Konferansı. 2-4 Şubat 2011. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Chen, C. S. (2002). Self-regulated learning strategies and achievement in an introduction to information systems course. Information Tecnology, Learning and Performance Journal, 20 (1), 11-25.
• Eraslan, A. (2009). Finlandiya’nın PISA’daki başarısının nedenleri: Türkiye için alınacak dersler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 238-248.
• Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. In L.B. Resnick (eds.). The nature of intelligence (ss. 231–245). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Heo, H. (2000). Theoretical underpinnings for structuring the classroom as self-regulated learning environment. Educational Technology Intentional, 2(1), 31–51
• Hofer, B. K., Yu, S. L. ve Pintrich, P. R. (1998). Teachin college students to be self regulated learners. In Zimmerman B. ve Shunk D. (Eds), Self-regulated learning: From teaching to self reflective practice (ss. 57–85). New York: The Guilford Pres
• Kaptan, F.(1999), Fen Bilgisi Öğretimi, İstanbul: MEB Yayınları.
• Kuo, Y., C. (2010). Interaction, internet self-efficacy, and self-regulated learning as predictors of student satisfaction in distance education courses. Unpublished PhD Thesis, Utah State University, Utah.
• Miller, Jonice W., (2000). Exploring the Source of Self- Regulated Learning: The Influence of Internal and Extarnal Comparisons. Journal of Instructional Psychology, 27 (1), 47- 52
• Newman, R. S. (1994). Academic help seeking: A strategy of self-regulated learning. In D. H. Schunk, & B. J. Zimmerman (Eds.), Self-regulation of learning and performance: Issues and educational applications (ss. 283–304) İçinde, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers
• OECD-PISA, (2013). Programme for International Student Assessment (PISA). Erişim: http://www.oecd.org/pisa/
• Özkan,Ö., Tekkaya, C. ve Çakıroğlu, J. (2002). Fen bilgisi aday öğretmenlerin fen kavramlarını anlama düzeyleri, fen öğretimine yönelik tutum ve öz yeterlik inançları, V. Fen ve Matematik Kongresi, Ankara.
• Özer, Y., ve Anıl, D., (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 41:313-324.
• Pajares, Frank (1996). Self-Efficacy Beliefs in Achievement Settings. Review of Educational Research, 66, 543-578.
• Pajares, F. ve Graham, L., (1999). Self Efficacy, Motivation Constructs and Mathematics Performans of Entering Middle School Students. Contempory Educational Psychology. 24, 124-139
• Pintrich, P. R. (1989). The dynamic interplay of student motivation and cognition in the college classroom. In C. Ames, M. Maehr (Eds.), Advances in motivation and achievement: Vol. 6. Motivation enhancing environments (ss. 117–160) İçinde, Greenwich, CT: JAI Press.
• Pintrich, P. R. ve De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Pyschology, 82(1), 33– 40.
• Pintrich, P. R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. Journal of Educational Research, 31, 459–470.
• Pintrich, P.R. (2000). The roal of goal orientation in self-regulated learning. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich ve M. Zeidner (Eds.), Handbook of Self-Regulation: Theory, Research and Applications (ss. 452–502) İçinde, San Diego, CA: Academic Pres.
• Schunk, D. (1990). Goal setting and self efficacy during self regulated learning. Educational Psychologist, 25 (1), 71–86.
• Schunk, D. H. (2009). Öğrenme teorileri, eğitimsel bir bakışla (çev. M. Şahin). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Schunk, D. H. ve Ertmer, P. A. (2000). Self-regulation and academic learning. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich ve M. Zeidner (Eds), Handbook of self-regulation (ss, 631–649) İçinde. San Diego, CA: Academic Press.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı kitap ve Yayınevi.
• Vansteenkiste, M., Matos, L., Lens, W., ve Soenens, B. (2007). Understanding the impact of intrinsic versus extrinsic goal framing on exercise performance: The conflicting role of task and ego involvement. Psychology of Sport And Exercise, 8, 771-794
• Weinstein, C.E. ve Mayer, R, (1986). The Teaching of Learning Strategies. In Wittrock (Ed.). Handbook of Research on Teaching and Learning. New York: Macmillan.
• Wolters, C. A., Pintrich, P. R., ve Karabenick, S. A. (2003). Assessing academic selfregulated learning. Paper Prepared for the Conference on Indicators of Positive Development: Definitions, Measures and Prospective Validity. Sponsored by ChildTrends, National Institutes of Health (revised April, 2003).
• Zimmerman, B. J., Martinez-Pons, M. (1986). Development of a structured interview for assessing student use of self-regulated learning strategies. American Educational Research Journal, 23(4), 614–628.
• Zimmerman, B. J. (1989) A social cognitive view of self-regulated learning. Journal of Educational Psychology, 81, 329–339
• Zimmerman, B.J. ve Martinez-Pons, M., (1990). Student Differences in Self-regulated Learning: Relating Grade, Sex, and Giftedness to Self-efficacy and Strategy Use. Journal of Educational Psychology. 82:51-59.
• Zimmermna, B. J. ve Paulsen, A. S. (1995). Self-monitoring during collegiate studying: An invaluable tool for academic self-regulation. New Directions for Teaching and Learning, 63, 13–27.
• Zimmerman, B. J. (2000). Attaining Self-Regulation: A Social Cognitive Perspective. Boekaerts, M., Pintrich, P. R., Zeidner, M. (Ed.) Handbook of Self-Regulation (s. 13–39). Academic Press: California
• Zimmerman, B. J. (2002). Developing self-regulated learners beyond achievement to self- efficacy, Washington: American Psychological Association.
• Zimmerman, B. J. ve Cleary, T. J. (2006). Adolescents’ development of personal agency: The role of self-efficacy beliefs and self-regulatory skill. In F. Pajares and T. Urdan (Eds.), Self-efficacy beliefs of adolescents (pp. 45-70). Greenwich, CT: Information Age Publishing.