BİLİŞÜSTÜ ÖĞRENME STRATEJİLERİ BELİRLEME ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI1

Yıl 2014, Sayı: 22, 283 - 297, 01.06.2014

Meral Güven Aslı Gündoğan Çögenli

Öz

Bu çalışmada, Bilişüstü Öğrenme Stratejileri Belirleme Ölçeği’nin (BÖSBÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışmasının gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Uşak Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümünde öğrenim gören 263 öğretmen adayı ile çalışma yürütülmüştür. Ölçek geliştirme sürecine öncelikle, ilgili alanyazına dayalı olarak, madde havuzunun oluşturulmasıyla başlanmış, daha sonra geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına yer verilmiştir. Kapsam geçerliğini belirlemek amacıyla uzman görüşüne başvurulmuş, yapı geçerliğini sınamak için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Güvenirlik çalışması kapsamında Cronbach Alpha değerleri incelenmiştir. Gerçekleştirilen geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonucunda, ölçeğinin 4 boyut altında-planlama, izleme, değerlendirme, duyuşsal- toplam 28 maddeden oluştuğu belirlenmiştir. Ayrıca, BÖSBÖ’nin, öğretmen adaylarının kullandıkları bilişüstü öğrenme stratejilerinin belirlenmesinde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişüstü öğrenme stratejileri, geçerlik, güvenirlik, öğretmen adayları.

Validity and Reliability of Metacognitive Learning Strategies Determining Scale

Öz

This study contains validity and reliability studies of the Metacognitive Learning Strategies Determining Scale. The study group included 263 students from the primary school education department in Usak University. Development of the scale had following that preparing the item pool and calculating the validity and reliability. An item pool was constituted based on the related literature. For determining the validity of scale, content and construct validity were used. Content validity of the scale was provided via expert judgment and confirmatory factor analysis was done for construct validity. Moreover, Cronbach's alpha coefficient was used for reliability of scale. The analysis results showed that there were four factors- planning, monitoring, evaluationing and affective strategies- with 28 items in the scale. As a result, Metacognitive Learning Strategies Determining Scale is a useful instrument to assess the metacognitive learning strategies among teacher candidates.

Anahtar Kelimeler

Metacognitive learning strategies validity, reliability, teacher candidates.

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. (2008). Aktif Öğrenme, İstanbul: Biliş Gelişim Coşkusu.
• Akın, A., Abacı, R. & Çetin, B. (2007). The Validity And Reliability Of The Turkish Version
• Of The Metacognitive Awareness Inventory. Educational Sciences: Theory&Practice, (2), 671-678. Aktamış, H. ve Uça, S. (2010). Motivasyonel, Bilişsel ve Bilişüstü Yeterlilikler Ölçeği’nin
• Türkçe’ye Uyarlanması. İlköğretim Online, 9(3), 980-989. Alcı, B. ve Altun, S. (2007). Lise Öğrencilerinin Matematik Dersine Yönelik Özdüzenleme Ve Bilişüstü Becerileri, Cinsiyete, Sınıfa Ve Alanlara Göre Farklılaşmakta mıdır? Ç. Ü.
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 33-44. Altun, S. ve Erden, M. (2006). Öğrenmede Motive Edici Stratejiler Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Edu 7, 2(1), 1-16.
• Anderson, J. C. & Gerbing, D. W. (1984). The Effect Of Sampling Error On Convergence
• İmproper Solutions, And Goodness-Of-Fit İndices For Maximum Likelihood Confirmatory Factor Analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173. Bayındır, N. (2006). “Öğrenme Stratejilerinin Öğretimi ve Bilişsel Süreçlere Yansıması.”
• Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Blakey, E. & Spence, S. (1990). Developing metacognition. ERIC veritabanından 18 Eylül 2010 tarihinde indirilmiştir.
• Brezin, M. J. (1980). Cognitive Monitoring: From Learning Theory To İnstructional
• Applications. Educational Technology Research and Development, 28(4), 227-242. Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Özkahveci, Ö. ve Demirel, F. (2004). Güdülenme ve Öğrenme
• Stratejileri Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207-239. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel
• Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi. Costa, A. L. (1984). Mediating the Metacognitive. Educational Leadership, 42 (3), 57-63.
• Çetinkaya, P. (2000). Metacognition: Its Assessment And Relationship With Reading Comprehension
• Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, İstanbul. And Aptitude For Sixth Grade Student. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli
• İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi. Flavell, J. H. (1979). Metacognition and Cognitive Monitoring: A New Area Of Cognitive
• Developmental İnquiry. American Psychology, 24, 906-911. Heubeck, B. G. & Neill, J. T. (2000). Confirmatory Factor Analysis And Reliability Of The Mental Health İnventory For Australian Adolescents. Psychological Reports,87,431
• Jacobs, J. E. & Paris, S. G. (1987). Children’s Metacognition About Reading: Issues İn
• Definition, Measurement, And İnstruction. Educational Psychologist 22, 255–278. Lenz, B. K. (1992). Self-managed Learning Strategy Systems For Children And Youth. School
• Psychology Review, 21(2), 211-228. Marzano, R.J., Brandt, R. S., Hughes, C. S., Jones, B. F., Presseisen, B. Z., Rankin, S. C. & Suhor, C. (1988). Dimension of thinking: A framework for curriculum and instruction.
• Mok, Y. F., Fan, R. M. & Pang, N. S. (2010). Developmental Patterns Of School Students’
• Motivational And Cognitive-Metacognitive Competencies. Educational Studies, 33(1), 98. Namlu, A. G. (2004). Bilişötesi Öğrenme Stratejileri Ölçme Aracının Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 123-136.
• O’Neil, H. F. & Abedi, J. (1996). Reliability and Validity Of a State Metacognitive Inventory
• Potential For Alternative Assessment. The Journal of Educational Research, 89(4), 245. Olivares, J., García-López, L. J., Hidalgo, M. D. & Caballo, V. (2004). Relationships Among
• Social Anxiety Measures And Their Invariance. European Journal of Psychological Assessment, 20(3), 172-179. Özer, B. (2001). Öğrenmeyi Öğretme, M. Gültekin (Ed.). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme içinde (ss. 161-174). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Özer, B. (2008). Öğrencilere Öğrenmeyi Öğretme, A. Hakan (Ed.). Öğretmenlik Meslek Bilgisi
• Alanındaki Gelişmeler içinde (ss. 139-152). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. Pintrich, P. R. & De Groot, E. V. (1990). Motivational and Self-Regulated Learning
• Components Of Classroom Academic Performance. Journal of Educational Psychology,82 (1), 33-40. Schraw, G. (1998). Promoting General Metacognitive Awareness. Instructional Science 26, 125.
• Schraw, G. & Dennison, R. S. (1994). Assessing Metacognitive Awareness. Contemporary
• Educational Psychology, 19, 460-475. Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Subaşı, G. (2000). Etkili Öğrenme: Öğrenme Stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 146.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk
• Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74. Sünbül, A. M. (1998). Öğrenme Stratejilerinin Öğrenci Erişi ve Tutumlarına Etkisi.
• Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Taşdemir, A. ve Tay, B. (2007). Fen Bilgisi Öğretiminde Öğrencilerin Öğrenme Stratejilerini
• Kullanmalarının Akademik Başarıya Etkileri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 173-187. Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Weinstein, C. E. (1984). Spatial startegies: Implications For Applied Research. C. D. Holley &
• D. F. Danserau, (Eds.). Spatial Learning Strategies. (pp. 293- 300). New York: Academic Press Weinstein, C. E. & Mayer, R. E. (1983). The Teaching Of Learning Strategies. Innovation Abstracts, 5(32).
• Weinstein, C. E. & Mayer, R. E. (1986). The Teaching Of Learning Strategies. M. C. Wittock