NEOLİBERAL KÜRESELLEŞME ve EĞİTİM

Yıl 2008, Sayı: 11, 13 - 32, 01.12.2008

Naciye Yılıdız

Öz

Neoliberal küreselleşme eğitim sektörünü piyasa mekanizmasının bir parçası olarak görmektedir. Bu yaklaşıma göre eğitimin de dahil olduğu kamu hizmetleri ticari bir meta olarak pazarlanmalıdır. Bu yaklaşım eğitim sektörünün özelleşmesine yol açmıştır. Eğitim sektörünün özelleşmesi eğitim hakkının bütün yurttaşlar için erişilebilir olmaktan çıkarmıştır. Bu değişim sadece eğitim hakkını değil buna bağlı olarak sivil ve politik yurttaşlık haklarının kullanımını da engellemektedir. Eğitimin özelleştirilmesi ile beraber devlet eğitim alanından çekilmiş, yerini özel okul, dershane ve vakıf üniversitelerine bırakmıştır. Yeterli imkânlara sahip olmayan kesimler ve dışlanan kız çocuklarının eğitimi hayır severler, zengin iş adamları ve sivil toplum örgütleri tarafından yürütülen proje ve kampanyalara havale edilmiştir. Ayrıca eğitim müfredatı neoliberal ekonominin gereksinim duyduğu işgücünü tüketiciyi yetiştirecek biçimde değiştirilmiştir. Bu bağlamda bireyselleşme, ekip çalışması, rekabetçi ve esnek işgücü üretimi temel alınmıştır. Oysa eğitim ticari bir meta değil, insan ve yurttaşlık hakkıdır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, sosyal hizmetler, eğitim, yurttaşlık hakları.

Neoliberal Globalization and Education

Öz

Neoliberal globalization views education sector as a part of market mechansim. According to this approach, public services including education must be market just commercial merchandise and this approach gave way educational sector to be privatizated. Being privatizated educational sector caused education right not to available for all citizens. Neoliberal globalization hindered not only education right, but using of civil rights as well. Along with privatization of education, ths state receded from educational area and made room for private schools and universities. Education of the people who haven’t enough opportunities and young girls was left to rich businessmen and civilian social organizations. Beside this, curriculum was changed to allow to provide work force and consumers which were needed by neoliberal economy. İn this context personalization, team working, competitive and felxible production are fundamental. Whereas education is not a merchandise but human and civil right.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Social Working Services, Education, Civil Rights

Kaynakça

• Akçabol, Rıfat (2007). Küreselleşme ve Eğitim. İn: Ebru Oğuz&Ayfer Yakar (Yayına Hazırlayanlar). Küreselleşme ve Eğitim.(141-163). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Althusser, Louis (1991). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev: Yusuf Alp&Mahmut Özışık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Apple, Michael W. (2007). Eğitim, Piyasalar ve Denetim Kültürü. İn: Ebru Oğuz&Ayfer Yakar (Yayına Hazırlayanlar). Küreselleşme ve Eğitim.(9-34). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Başaran, Kenan (2007). Eğitime Bütçe Ayırmazlarsa Vakıf Üniversiteleri Kapanır. Referans. Erişim: 29.11.2007.
• Beck, Ulrich (1996). Risikogesellschaft. Frankfurt/M: Suhrkamp. Özel Baskı (ilk baskı 1986).
• Beck, Ulrich (1997). Was ist Globalisierung?. Frankfurt/M: Suhrkamp.
• Bourdieu, Pierre (2006). Pratik Nedenler. Çev: Hülya Uğur Tanrıöver. İstanbul: Hil Yayınları.
• Chossudovsky, Michel (1999). Yoksulluğun Küreselleşmesi. Çev. Neşenur Domaniç. İstanbul: Çiviyazıları.
• Dahrendorf, Ralf (2007). Zu viel des Guten.Über die soziale Dynamik von Staatsbürgerschaft. İn: Jürgen Mackert&Hans-Peter Müller (Yayınlayan). Citizenship Soziologie der Staatsbürgerschaft. (133- 155). Wiesbaden: Westdeutscher Verlag.
• Dinçer, Alaaddin (2007). Neoliberalizm Eğitim Sistemini Sermaye Lehine Yeniden Yapılandırıyor. İn: Ebru Oğuz&Ayfer Yakar (Yayına Hazırlayanlar). Küreselleşme ve Eğitim. (321- 331). Dipnot Yayınları: Ankara.
• Eğitim-Sen (2007). 2007- 2008 Eğitim- Öğretim Yılı Başında Eğitimin Durumu. http://www.egitimsen.org.tr/index.php?yazi=1265. Erişim 30.11.2007.
• Ertürk, Esin (2006). (Post) Fordizm ve Yeni İlköğretim Müfredatı. Zil ve Teneffüs, Yıl:1, Sayı: 4-5, Temmuz-Ekim 2006, (10-12).
• Habermas, Jürgen (1998). Die postnationale Konstellation. Frankfur/M: Suhrkamp.
• İllich, İvan D. (2005). Okulsuz Toplum. Çev: Mehmet Özay. İstanbul: Şule Yayınları.
• İnal, Kemal (2006). ‘Eğitim Kampanyaları’ Neye Hizmet Ediyor, Neyi Gizliyor?. Zil ve Teneffüs. Yıl:1, Sayı: 4-5, Temmuz-Ekim 2006, (5-9).
• Kapstein, Ethan B. (1998), Arbeiter und die Weltwirschaft. İn: Ulrich Beck (Yayınlayan). Politik der Globalisierung. (203- 227). Frankfurt/M: Suhrkamp. Paul&Thompson Wirtschaftsbeziehungen, Handelsblöcken. İn: Ulrich Beck (Yayınlayan). Politik der Globalisierung. (85-133). Farnkfurt/M: Suhrkamp. (1998)
• Globalisierung? und Nationalökonomien die Formierung von Leggewie, Claus (2003). Die Globalisierung und ihre Gegner. München: Verlag C. H. Beck.
• Marshall, Thomas H.(2007). Staatsbürgerrechte und soziale Klassen. İn: Jürgen Mackert&Hans- Peter Müller (Yayınlayan). Citizenship, Soziologie der Staatsbürgerschaft. (45-102). Wiesbaden: Westdeutscher Verlag.
• McGrew, Anthony (1998). Demokratie ohne Grenzen?. İn: Ulrich Beck (Yayınlayan). Politik der Globalisierung. (374- 419). Farnkfurt/M: Suhrkamp.
• “Öğretmene bir takım elbise bile zor”, Radikal, 23 Kasım 2007.
• Perraton, Jonathan&Goldblatt, David&Held, David&McGrew, Anthony (1998). Die Globalisierung der Wirtschaft. İn: Ulrich Beck (Yayınlayan). Politik der Globalisierung.(134-168). Frankfurt/M: Suhrkamp.
• Sayılan, Fevziye (2007). Küreselleşme ve Eğitimdeki Değişim. İn: Ebru Oğuz&Ayfer Yakar (Yayına Hazırlayanlar). Küreselleşme ve Eğitim. (59- 82). Ankara: Dipnot Yayınları. Schallhaus, Markus& Kolb; Felix (2003). Sand im Getriebe. http://www.attac.de/themen/welthandel/was_ist_das_gats.php Erişim 30.11.2007.
• Soydan. Tarık (2007). Küreselleşme Sürecinin Eğitim Alanına Etkileri. İn:Ebru Oğuz&Ayfer Yakar (Yay. Haz.). Küreselleşme ve Eğitim. (181- 212). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Sönmez; Mustafa (2008). İstihdam Dostu Sektörler İçinde Turizm Birinci. Bianet (9 Haziran 2008). http://bianet.org/bianet/kategori/bianet/107527/istihdam-dostu-sektorler-icinde- turizm-birinci Erişim: 16.06.2008.
• Sönmez, Veysel (2006). Eğitimin Tarihsel Temelleri. İn: Veysel Sönmez (Ed.). Eğitim Bilimine Giriş.(25- 60). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şensver, F. Levent (2003). Dünya Sosyal Forumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (2008). Haber Bülteni (Sayı:99, 5 Haziran 2008). http://www.tuik.org.tr/PreHaberBultenleri.do?id=1988 Erişim: 18.06.2008
• Timur, Taner (2004). Türkiye Nasıl Küreselleşti? Ankara: İmge Kitabevi.
• Timur, Taner (2007). Küreselleşme Söylemleri ve Gerçekler. İn: Ebru Oğuz& Ayfer Yakar (Yayına Hazırlayanlar). Küreselleşme ve Eğitim. (35- 45). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yentürk, Nurhan (2008). Türkiye’de Genç İşsizliği. Bianet (19 Mayıs 2008). http://bianet.org/bianet/kategori/bianet/107048/turkiyede-genc-issizligi 16.06.2008. Erişim