DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE SÖZ KALIPLARI

Yıl 2008, Sayı: 10, 100 - 105, 01.06.2008

Rıza Gül

Öz

Dede Korkut, Oğuz Türklerinin kahramanlık destanıdır. Şekil olarak destanla türkülü halk hikâyesi arasında bir yer tutar. Nazım nesir karışık olmakla beraber nazım kısımlar nesre yakındır. Hikâyelerin dili Eski Anadolu Türkçesi ve Azerî ağzı özelliklerini taşır. Sözlü gelenekten yazıya aktarıldığı anlaşılan Dede Korkut kitabı baştan sona manzum ve nesir şeklinde deyim, atasözü, ara söz ve kalıp sözlerle örülerek anlatılmıştır. Biz bu yazımızda Dede Korkut destansı hikâyelerinde anlatıcı ozanların kullandığı bu klişe söz ve söz grupları üzerinde durduk.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Hikâyeleri, kalıp söz, atasözü, deyim, manzum-nesir, klişe

Pattern Utterances in Tales of Dede Korkut

Öz

Dede Korkut was the epic accounts of Oğuz Turks. The form of it is accepted to be epic poem or folklore ballad. It was written in both verse and prose mixed but the verse parts look like prose rather than verse. The languages of these tales have the peculiarity of Ancient Anatolian Turkish and Azerbaijani dialect. Dede Korkut, which was thought to be utterance at the begining later then written, was flourished by the expressions in the form of verse and prose, proverbs, patterns of utterances. In this writting, we stated the poets cliche utterances and groups utterances in the tales of Dede Korkut.

Anahtar Kelimeler

The Tales of Dede Korkut, pattern utterance, proverb, expression, verse- prose clishe

Kaynakça

• Aslan, E. (2003) Halk Bilimi Araştırmaları I., Dicle Üniversitesi Yayınları.
• Ergin, M. (1989) Dede Korkut Kitabı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
• Gökyay, O. Ş. (1973) Dedem Korkudun Kitabı, Devlet Kitapları, Başbakanlık Yayınları, İstanbul
• Öztelli, C. (1976) Dede Korkut Üzerine Bazı Notlar, TFA, S. 213, İstanbul.
• Türkmen, F. (2004) Dede Korkut Hikâyelerinde Ara Sözler, TDAY Belleten, 1998/1