GÜNLÜK GAZETELERİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMINDAKİ DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 35, 1 - 21, 02.09.2019

Tuğba Selanik Ay , Seda Konak

Öz

Bu araştırmanın temel amacı günlük gazetelerin Sosyal
Bilgiler öğretim programındaki değerler açısından incelenmesidir. Bu bağlamda
toplam 150 günlük gazete manşet, reklam, görsel, köşe yazısı ve haberler olmak
üzere beş ana başlık altında Sosyal Bilgiler öğretim programında yer alan 20
değer temel alınarak doküman analizi yoluyla incelenmiştir; bunun yanı sıra 24
sınıf öğretmeni ile yapılan yüz yüze görüşmeler yoluyla değerler eğitiminde
gazetelerden yararlanmaya ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri belirlenmeye
çalışılmıştır. Doküman incelemesi sonucunda Sosyal Bilgiler dersi öğretim
programında yer alan değerlerin tümünün günlük gazetelerde farklı oranlarda yer
aldığı belirlenmiştir. Görüşme sonucunda ise sınıf öğretmenlerinin değerler
eğitiminde gazetelerden yararlanma ve yararlanmama sebepleri; gazeteleri
kullanma biçimleri ve gerçekleştirdikleri uygulamalar; gazetelerde en çok
yararlandıkları bölümler; gazetelerde en sık rastladıklarını düşündükleri değerler;
gazetelerde yer alan olumsuz içeriklere ilişkin görüşler; olumsuz içeriklerden
çocukları korumaya yönelik öneriler, çocuklar için çıkarılacak bir günlük
gazetede yer alması gereken içerikler bağlamında veriler edilmiştir ve
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Sosyal Bilgiler, Günlük Gazeteler

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 2. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 2 (17), 403-414.
• Arın, D. ve Deveci, H. (2008). Sosyal bilgiler dersinde güncel olayların kullanımının öğrenci başarısına ve hatırda tutma düzeyine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (26), 170-185.
• Arslan, Z. Ş. ve Yaşar, F. T. (2007). Yükselen değer kavramı üzerine eleştirel bir yaklaşım. Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 1(1), 8-11.
• Ayhan, B. 2005. olağanüstü durumlarda toplumsal dayanışma ve bütünleşmeye basının katkısı: millî mücadele dönemi türk basını. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bayraktaroğlu A. M. ve Bayraktaroğlu, B. (2009). gazetelerde yer alan haber fotoğraflarında kötünün sunumu üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi. 1(25).
• Bozkurt, S. (2009). Toplumsal sorumluluk ve bilinçlendirme kampanyaları: tema vakfı örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Cairns, J. (2000). Morals, ethics and citizenship in comtemporary teaching. Education for values. Gardner, R. Cairns, J. Lawton, D. (Eds.). Btirish Library Cataloguing in Publication Data: London.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Deveci, H. (2005). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımı. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 3(4), 159-166.
• Deveci, H. ve Dal, S. (2008). primary school teachers’ opinions on the efficacy of social studies program in value gain. Humanity & Social Science Journal, 3(1), 1-11.
• Ercan N. A. Ve Akpınar, Ş. (2014). Eski harfli bir çocuk gazetesi: sadakat / etfal. Türklük Bilimi Araştırmaları. 36, 109- 131.
• Güran Yiğitbaşı, K. (2014). Türkiye'de çocuk dergiciliği: trt çocuk dergisi örneği. Sosyal Bilimler Dergisi. 5, 37-56.
• İçbay, M. A., Temiz, N. ve Kiraz, E. (2007). “A review of primary education firs, second and third grade life science textbooks: a content analysis of moral values.” In N. P. Terzis (Ed.). Education and Values İn The Balkan Countries. (199-211). Greece: Publishing House Kyriakidis Brothers S.A.
• Kabapınar, Y. ve Baysal, N. (2004). İlköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimine yaşamın kendisini taşımak: gazete haberinin kullanıldığı bir öğretimin tasarlanması ve değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39, 384- 419.
• Kavak, N., Tufan, Y. ve Demirelli, H. (2006). fen-teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi: gazetelerin potansiyel rolü. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 17-28.
• Keskin, Y. ve Öğretici, B. (2013). Sosyal bilgiler dersinde “duyarlılık” değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt 11, Sayı 25, 143-181.
• Kuş, D. (2009). İlköğretim programlarının, örtük programın ve okul dışı etmenlerin değerleri kazandırma etkililiğinin 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin ve öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Küçük, S. (2010). İlk türkçe çocuk dergileri ve “çocuklara mahsus gazete”. Selçuk üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 24, 221–257.
• Lintner, T. (2006). Hurricanes and tsunamis: teaching about natural disasters and civic responsibility in elemantary classrooms. Social Studies, 97(3), 101- 104.
• Miles, M. B. ve Hubermann, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Mindivanlı Akdoğan, E., Boztaş, M. ve Koç, Y. (2014). T.C. inkılâp tarihi ve atatürkçülük dersinde yer alan bazı değerlerin atasözleri, deyimler ve görsel öğeler ile öğretimi. Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 159-176.
• Pandır, M., Efe, İ., Paksoy, A.F. (2015) Türk basınında suriyeli sığınmacı temsili üzerine bir içerik analizi, Marmara İletişim Dergisi, 24, 1-26.
• Pehlivan E., Genç M. ve Karaoğlu L. (1994). Günlük gazetelerdeki sağlıkla ilgili haberlerin incelenmesi IV. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, 12-16 Eylül 1994, Didim Bildiri Kitabı, 167-170.
• Prencipe, A. (2001). Children’s reasoning about the teaching of values. (Yüksek Lisans Tezi), Üniversity of Toronto, Toronto. AATMQ58877.
• Segall, A. ve Schmidt, S. (2006). Reading the newspaper as a social text. social studies, 97(3), 91-99.
• Sezer, T. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Street, C. (2002). Teaching with the newspaper. Social Studies, 93(3), 131-133.
• Şahin Kubat, (2015). Sosyal içerikli reklam kampanyaları (demokrasi ve insan hakları eğitimi kamu spotu uygulaması). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Taylor, M. J. (1996). Values and values education in schools. J. M. Halstead (Ed.). Values Education and Education in Values. 3-12. New York: Routledge Falmer.
• Tepecik, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Ünlüer, G. (2008). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Veugelers, W. ve Kat, E. (2003). Moral task of the teacher according to students, parents and teachers. Educational Research and Evaluation, 9(1), 75-91.
• Yıldırım C. (1996). Eğitimde araştırma metotları. Ankara: Akyıldız Matbaası.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurtal, F. ve Yontar, A. (2006). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerinden bekledikleri sorumluluklar ve sorumluluk kazandırmada kullandıkları yöntemler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 411-425.