Bazı İleri Makarnalık Buğday (Triticum durum Desf.) Hatlarının Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2005, Cilt: 19 Sayı: 2, 69 - 81, 01.08.2005

Elif Sözen Köksal Yağdı

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Bazı İleri Makarnalık Buğday (Triticum durum Desf.) Hatlarının Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırma Bursa koşullarında geliştirilmiş ileri kademede ( > F11) bulunan makarnalık buğday hatlarının bazı kalite özellikleri ile bu özellikler arası ilişkilerin saptanması amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada bitki materyali olarak ele alınan 4 farklı kombinasyona ait 10 hat ve 1 kontrol çeşit üzerinde hektolitre ağırlığı, protein oranı, gluten (yaş öz) içeriği ve sedimentasyon değeri özellikleri araştırılmıştır. Araştırmada saptanan bulgular iki yıllık ortalama değerler üzerinden incelendiğinde, genotiplerin hektolitre ağırlıklarının 80.30-82.00 kg/100 lt., yaş öz değerlerinin % 15.12-27.42, sedimentasyon değerlerinin 19.51-31.34 ml. ve protein oranlarının %10.90-12.27 arasında değiştiği saptanmıştır. Hatlar içerisinde Gökgöl/Çanakkale- 65 ile Gökgöl/Amasya 51 ve 75 no’lu hatların kalite kriterleri bakımından ümit var çeşit adayları oldukları tespit edilmiştir. Özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi amacıyla yapılan korelasyon analiz sonuçlarına göre hektolitre ağırlığı ile protein oranı arasında olumlu ve önemli bir ilişki belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Makarnalık Buğday, Kalite, Korelasyon

Kaynakça

• Altınbaş, M., N. Budak ve M. Tosun 2000. Ekmeklik Buğdayda Verim ve Kalite Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fa- kültesi Dergisi 37 (2-3): 150-154.
• Anonim 1969. American Association of Cereal Chemists, Cereal Laboratory Methods (7.Baskı) A.A.C.C., Inc. St. Paul. Minnesota.
• Anonim, 2003. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Mü- dürlüğü. Bursa.
• Arat, S.O. 1949. Buğday Teknolojisi. Tarım Bakanlığı Neşriyat Müdürlü- ğü. Sayı: 654, s.126.
• Atlı, A. 1999. Buğday ve Ürünleri Kalitesi. Hububat Simpozyomu. 8-11 Haziran 1999. Konya. s. 499-502.
• Ayçiçek, M. ve N. Yürür, 1997. Türkiye Tarımında Makarnalık Buğday Üretimi ve Önemi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11: 267-275.
• Aydın, F., A.N. Koçak ve A. Dağ, 1993. Bazı Buğday Çeşitlerinin Bulgur Kalitesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Makarnalık Buğ- day ve Mamulleri Simpozyumu, 30 Kasım-3 Aralık 1993, Ankara. s. 310-315.
• Beurlein J., P. Lipps and R. Minyon, 2002. http:// www. oarcdc. ohio-state. edu.
• Bilgin, O., İ. Başer ve K.Z. Korkut, 2003. Ekmeklik Buğday Genotiplerinde Tane Verimi ve Kalite Özellikleri Arasındaki İlişki- ler Üzerine Araştırmalar. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Özetleri. 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır. s. 251-258.
• Budak H. ve S. Karaltın. 1998. Bazı Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Fizik- sel ve Kimyasal Yöntemlerle Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Anadolu, J. of Aari. 8(2): 66-79.
• Conlon, J.T. 1990. http://www.ag. ndsu. nodak. edu.
• Çetin, B. ve Ş.Turan, 1999. Türkiye’de Makarnalık Buğday Üretimi ve Makarna Sanayindeki Gelişmeler. Orta Anadolu’da Hububat Tarı- mının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. 729-733.
• Demir, İ., S. Yüce., M. Tosun, Y. Sekin, E. Köse ve C. Sever 1999. İleri Ekmeklik Buğday Hatlarının Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlen- mesi Üzerinde Bir Çalışma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Genel ve Tahıllar 15-18 Kasım 1999, Adana. s. 354-359.
• Dexter J. I. and B.A. Marchylo 1996. Meeting The Durum Wheat Quality Requirements of An Evolving Processing Industry and Past and Future Trends. 50th Anniversary Durum Wheat and Pasta Seminars. October 23 To 26, 1996. Italy. p. 303-1404.
• Dillon, M., S. Haley, C. Johnson, J. Johnson, C. Pearson and J. Quick, 2002. Colerado Spring Wheat, Barley and Oats Performance Trials. Colerado State University and Colerado Research Center. Soil and Crop Science. p. 970.
• Jackson, L.F., J. Dubcovsky, L.W. Gallagher and R.L. Wennıg. 2000. http://www. agronomy. ucdavis. edu.
• Karademir, Ç. ve A. Sağır. 1999. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Makar- nalık Buğday Genotiplerinde Bitkisel Özelliklerin Değişim Sınırla- rı. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 15-18 Kasım 1999, Adana. s. 360-365.
• Kılıç, H. ve T. Yağbasanlar 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşulla- rında Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Bazı Kalite Özellikleri Üze- rinde Araştırmalar. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Özetleri. 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır. s. 287-295.
• Özgüven N.Ç ve A.V. Katkat 1997. Uludağ Üniversitesi Araştırma ve Uy- gulama Çiftliği Topraklarının Verimlilik Durumunun Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13: 43-54.
• Özkaya, H. ve B. Kahveci 1990. Tahıl ve Ürünleri Analiz Yöntemleri. Gıda Teknolojisi Yayınları No:14. s. 87, 125.
• Öztürk, A., Ö. Çağlar ve A. Tufan 2001. Bazı Makarnalık Buğday Çeşitle- rinin Erzurum Koşullarına Adaptasyonu. Atatürk Üniversitesi Zira- at Fakültesi Dergisi 32 (2): 117-123.
• Rharrabtı, Y., D. Villegas, V. Martoz-Nunez and L.F. Garcia Del Moral, 2003. Durum Wheat Quality in Mediterranean Environments: 2. İnfluence of Climatic Variables and Relationships Between Quality Parametres. Agronomy Journal 95: 266-274.
• Roozeboom, K., W.W. Bockus, L. Brooks, M. Knapp and A. Frıtz 2002. http://www. kscroptests. agron. ksu.edu.
• Sabo, M., M. Bede and Z.U. Hardi, 2002. Varibility of Grain Yield Components of Some New Winter Wheat Genotypes. Rostlinna Vyroba 48 (5): 230-235.
• Taş, B. 2001. Bursa Ekolojik Koşularında Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitle- rinin Kimi Kalite Özelliklerinin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 15: 43-54.
• Taşyürek, T., S. Gökmen, V. Temirkaynak ve M.A. Sakin 1999. Sivas- Şarkışla Koşullarında Buğday, Arpa ve Triticalenin Verim ve Ve- rim Unsurları Üzerine Bir Araştırma. Orta Anadolu’da Hububat Ta- rımını Sorunları ve Çözüm Yolları Simpozyumu. 8-11 Haziran 1999, Konya. s. 626-629.
• Tosun, M., İ. Demir, S. Yüce ve C. Sever 1997. Buğdayda Proteinin Kalı- tımı. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi. 22-25 Eylül 1997, Sam- sun. s. 61-65.
• Turan, Z.M. 1998. İstatistik. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları Yayın No: 78, Bursa. s.270.
• Ünal, S. 1991. Hububat Teknolojisi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakülte- si Yayın No:29.
• Ünal, S. 2003. Buğday ve Un Kalitesinin Belirlenmesinde Uygulanan Yön- temler. Nevşehir Ekonomisinin Sorunları ve Çözüm Önerileri: Un Sanayi Örneği Sempozyumu.15-33.
• Wıchman, D. and M.T. Moccasın 2000. http://www. sarc. montana. edu.
• Yağdı, K. ve H.R. Ekingen, 1993. Güney Marmara ve Geçit Bölgeleri İçin Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Geliştirilmesi. Makarnalık Buğday ve Mamülleri Simpozyumu, 30 Kasım-3 Aralık 1993, Ankara. s. 253-261.
• Yılmaz, H.A., ve T. Dokuyucu,1994. Kahramanmaraş Koşullarına Uygun ve Yüksek Verimli Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Saptanması. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan 1994, İzmir. s. 9-12.
• Yürür, N. 1994. Serin İklim Tahılları.Tahıllar-I. Uludağ Üniversitesi Ya- yınları. Yayın No: 7-035-0295. s. 67-69, 140-141.