Tüketicilerin Satın Aldıkları Gıda Maddeleri İle İlgili Bilgi Düzeyleri ve Tutumları (Tokat İli Örneği)

Yıl 2008, Cilt: 22 Sayı: 2, 67 - 74, 01.08.2008

Nuray Kızılaslan Halil Kızılaslan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Tüketicilerin Satın Aldıkları Gıda Maddeleri İle İlgili Bilgi Düzeyleri ve Tutumları (Tokat İli Örneği)

Öz

Ekonomik ve sosyal refahın artmasıyla toplumlar gıda konusunda daha hassas tutumlar göstermeye başlamıştır. Buna bağlı olarak; doğru ve dengeli tüketim anlayışında her geçen gün önemli gelişmeler olmakta ve bilinçli tüketici sayısı giderek artmaktadır. Böyle bir tüketim toplumunda toplumun bilgi düzeyi ve tutumlarının ne olduğunun ortaya konulması konunun önemini sergilemektedir. Tüketicilerin bilgi ve tutumlarının tam olarak tespit edilmesi, tüketicinin ihtiyaç ve isteklerinin yönünün ayrıca gıda üreten ve pazarlayan firmaların politikasının da yönünün doğru olarak saptanmasını sağlar. Bu çalışmanın amacı, Tokat Merkez İlçede yaşayan bireylerin gıda maddelerini satın alırken dikkat ettikleri konular, bilgi düzeyleri ve tutumlarının incelenmesidir. Veriler Tokat Merkez İlçedeki mahalleler tespit edilerek ildeki tüketicileri temsil edebilecek nitelikte bir örnek hacmi dikkate alınarak 277 olarak belirlenmiştir. Tüketicilere sosyo-demografik değişkenlerin yanı sıra gıda alımı, tüketimi, gıda güvenliği ve kalitesi ile ilgili deneyim, bilgi ve tutumlarını ölçen bir grup soru yöneltilmiştir. Gıda maddeleri alımında dikkat edilen kalıpların neler olduğunu ortaya koymak amacıyla faktör analizi kullanılmıştır. Bu analizle tüketicilerin gıda maddelerini alırken bilgi düzeyi ve tutumlarını açıklayıcı faktörler gruplandırılmıştır. Çalışmada, gıda maddeleri konusunda tüketici tutumlarının değişimini açıklama yüzdelerine göre en belirleyici olanları saptanmıştır. Buna göre; Tokat ilindeki tüketicilerin gıda ürünleri satın alırken besin değeri, ambalaj, marka, besleyicilik, doyuruculuk, üretim ve son kullanma tarihi, üretim ve satış yeri hijyeni, sağlıklı olma faktörlerini öncelikle göz önünde bulundurdukları ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla, arz ve talep dengesinin korunması, tutarlı, sürdürülebilir gıda politikalarının oluşturulabilmesi için bu sonuçlar dikkate alınmalıdır

Anahtar Kelimeler

Tüketici, satın alma, gıda maddeleri, bilgi, tutum, faktör analizi

Kaynakça

• Arslan, P., 1997. Toplumun Beslenmesi ve Bilinçlendirilmesinde Saha Personeli için Toplum Beslenmesi Programı Eğitim Materyali. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Baysal, A., 1990. Beslenme Kültürümüz. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Biloukha OO, Utermohlen V., 2001. Healthy eating in Ukraine: attitudes, barriers and information sources. Public Health Nutr., 4 (2):207-215.
• Cravens, D. W., Hills, G. E. ve R.B., Woodruff, 1987. Marketing Management. Irwin, Illınois.
• Demirci, A. ve S., Baykan, 2003. Evli Tüketicilerin Gıda Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Standart, 495: 82–90.
• Dölekoğlu, C. ve O. Yurdakul, 2004. Adana İlinde Hane Halkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi, 8: 62–86.
• Erdal, M., 2001. Yasam Tarzı Analizi ve Psikografik. Pazarlama Dünyası, Yıl:15, Sayı:89: 36-42. Eylül-Ekim 2001.
• Ersoy, S. ve M.H., Nazik, 2006. Ergenlerde Tüketicilik Bilinç Düzeyi Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 16: 313–328.
• Gökalp, F., 2007. Gıda Ürünleri Satın Alma Davranışında Ambalajın Rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 7(1): 79–97.
• Kavas, A., 2000. Sağlıklı Yaşam için Beslenme. Literatür Yayınları, İzmir.
• Kearney M., Kearney J.M, Dunne A. ve M.J., Gibney 1999. Sociodemographic determinants of perceived influences on food choice in a nationally representative sample of Irish adults. Public Health Nutr., 3 (2):219-226.
• Laajami A., and J.E., Briz. 1992. Analisis del consuma de la carne de ovino en Espana. Revista de Estudios Agro-Sociales, Ministerio De Agricultura, Pesca Alimentacion, Espana, aktaran: Sengül S., Emeksiz F., Yurdakul O. (1998) DİE Araştırma Sempozyumu’98 Bildirileri, Ankara.
• Mentzer, J.T. ve D.J., Schwartz, 1985. Marketing Today. 4. Press, Harcourt Brace Jovanovich, New York.
• Nazik, H., 1999. Türkiye’de Tüketici Profili.TC Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Md., Ankara
• Okumuş, B.A. ve S., Bulduk, 2003. Tüketicilerin Süpermarketlerdeki Alışveriş Alışkanlıkları ve Ürün Seçimini Etkileyen Etmenler. Dokuz Eylül Üni. Sosyal Bilimler Enst. Dergisi, 5(4): 70–83.
• Özgül, E. ve İ., Aksulu, 2006. Ambalajlı Gıda Ürünlerinde Tüketicilerin Etiket Duyarlılığındaki Değişimler. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6 (1): 1–10.
• Şanlıer, N. ve S., Şeren, 2004. Halk Eğitim Merkezlerine Devam Eden Kadınlara Verilen Beslenme Eğitiminin Kadınların Beslenme Bilgi Düzeylerine Etkisi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı.162, Ankara. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/162/sanlier-seren.htm
• Topuzoğlu, A., Hıdıroğlu, S., Ay, P., Önsüz, F., ve H., İkiışık, 2007. Tüketicilerin Gıda Ürünleri İle İlgili Bilgi Düzeyleri ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6:4: 253–258.
• Zikmund, G.W. and M., d’Amico, 1995. Effective Marketing. 2. Press, West Publishing Company, St. Paul.