Yazlık Dilimde Tarımı Yapılan Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Marmara Ekolojisindeki Verim Stabilitesi.

Yıl 2009, Cilt: 23 Sayı: 1, 1 - 12, 01.04.2009

Mustafa Erkan Bayram Lütfü Demir

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Yazlık Dilimde Tarımı Yapılan Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Marmara Ekolojisindeki Verim Stabilitesi

Öz

Türkiye ılıman iklim bölgelerinde yetiştirilen 20 ekmeklik buğday çeşidi 4 yıl süreyle (20012004) Sakarya ve Pamukova ekolojik koşullarında tesadüf blokları deneme deseninde verim denemelerine alınmış ve tavsiye edilebilecek çeşitler belirlenmiştir. Sakarya’da Tahirova-2000, Ziyabey-98 ve İzmir-85 yüksek verimli ve stabil bulunurken, Pamukova’da Seyhan-95, Nurkent, Bandırma-97, İzmir-85 ve Seri-82 yüksek verimli bulunmuş, ancak İzmir-85 ve Seri-82'nin daha stabil oldukları anlaşılmıştır. İki lokasyon birleşik olarak değerlendirildiğinde İzmir-85, Tahirova2000 ve Ziyabey-98 yüksek verimli çeşitler olarak belirlenmiş ve İzmir-85 ile Ziyabey-98 daha stabil bulunmuştur. İki lokasyon bileşkesine göre ortalamanın üzerinde verim değerine sahip diğer çeşitler; Seyhan-95, Bandırma-97, Nurkent, Basribey-95, Seri-82 ve Yüreğir-89 bölgede ekilebilir çeşitler olarak önerilmektedir. Ancak Seri-82 sarı pasa hassasiyeti nedeniyle üretim dışı bırakılmış olup, Bandırma-97’nin sarı pasın, İzmir-85’in hem sarı hem kahverengi pasın, Nurkent ve Yüreğir-89’un kahverengi pasın sorun olduğu üretim alanlarına tavsiye edilmesinin uygun olmayacağı anlaşılmıştır. Momtchil çeşidi kışlık karakteri nedeniyle yüksek kesimlerde ekilebilmektedir ve bu yörelerde yüksek verim ve hastalıklara dayanıklılık performansı gösterdiğinden Marmara’nın yüksek kesimleri için önerilen çeşitler arasında kabul edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik Buğday, Triticum aestivum L., Buğday Çeşitleri, Verim, Stabilite

Kaynakça

• Anonim. 1982. MSTAT Versiyon 3.00/EM. Paket Programı. Michigan State University Dept. of Crop and Soil Science, USA.
• Anonim. 1997. Instructions for the Management and Reporting of Results for the International Winter x Spring Wheat Screening Nursery (22nd IWSWSN). Oregon State University Crop and Soil Science Depertment, Corvallis, Oregon, U.S.A.
• Arıcan, M. 1991. Bazı Melez Mısır Çeşitlerinde GenotipxÇevre İnteraksiyonu ve Stabilitesi Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi) Ege Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bit. Ana Bilim Dalı. İzmir.
• Doğan, R. ve M. Ayçiçek. 2001. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Bursa Koşullarındaki Adaptasyon ve Stabilite Yeteneklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg. 15:59-67.
• Eberhart, S.A., and W.A. Russel. 1966. Stability Parameters for Comparing Varieties Crop Sci. 6:36-40.
• Finlay, K.W. and G.N. Wilkinson. 1963. The Analysis of Adaptation in a Plant Breeding Programme. Aust. J. Ag. Res. 14:742-754.
• Keser, M., N, Bolat, F. Altay, M.T. Çetinel, N. Çolak ve A.L. Sever. 1999. Çeşit Geliştirme Çalışmalarında Bazı Stabilite Parametrelerinin Kullanımı. Hasan Ekiz (ed.) Hububat Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, Konya, 64-69.
• Kınacı, E. 1992. Tahıl Hastalıkları Metodları Kılavuzu. Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezi Müdürlüğü Yayınları, Konya.
• Özberk, İ., ve F. Özberk. 2002. Makarnalık Buğdayda GenotipxÇevre İnteraksiyonlarının Rank (Sıra) Analizi Metoduyla İncelenmesi. Anadolu J. of AARI, 12(2) 21-34.
• Peterson C.J., V.A. Johnson, J.W. Schmid and R.F. Mumm. 1989. Genetic Improvement and the Variability in Wheat Yields in the Great Plains. J.R. Anderson and P.B.R. Hazell (ed.) Variability in Grain Yields, Published for the International Food Policy Research Institute. The Johns Hopkins University Pres, Baltimore and London, 175- 184.
• Sabancı, C.O., 1997. Stabilite Analizlerinde Kullanılan Yöntemler ve Stabilite Parametreleri. ANADOLU, J. of AARI 7 (1) 1997, 75-90.
• Zencirci, N., V. Eser ve İ. Baran. 1990. Bazı Stabilite İstatistiklerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Yaklaşım. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara.