Bir Lisenin 10. Sınıf Öğrencilerinin Sağlığı Geliştirme Davranışlarının Bazı Faktörler İle İlişkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Çalışma

Yıl 2020, Cilt: 51 Sayı: 3, 140 - 145, 30.09.2020

Tuğba Meliha Fatma Ercan , Zehra Genç Subhan Rustamli Tuğba Demir Özgür Deniz Tataroğlu Mehmet Emin Altun Merve Turan Ahmet Doğukan Dağdaş Tayfun Özel Hüseyin Tik Burak Yeşilalan Merve Pul Mahmut Saadi Yardım , Lütfiye Hilal Özcebe

https://doi.org/10.16948/zktipb.463434

Cited By: 1

Öz

Giriş:

Adolesanlardaki
sağlıklı yaşam becerileri ile okul başarısı, 
sosyodemografik özellikler ve aile tutumunun ilişkisini değerlendirmek
için bu çalışmanın yapılması planlanmıştır.

Gereç
ve Yöntem:

Araştırma bir lisede 8-15.12.2017 tarihlerinde
arasında yapılmıştır.  Evrenini lisenin
10. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. (n=374) . 349 öğrenciye ulaşılmış (%93,3)
ve kesitsel tipte epidemiyolojik bir araştırma yapılmıştır. Değişkenler;
sosyodemografik özellikler, ailenin sağlığı geliştirme davranışları, Adolesanların
Sağlığı Geliştirme Ölçeği (Adolescent Health Promotion Scale-AHPS)(40 soru),
vücut kitle indeksleri(Z-skorlaması), okul başarısı, anne-babaları hakkındaki
vücut algıları, cep telefonu, bilgisayar ve TV başında geçirilen süredir.

Bulgular:

Araştırmada erkek
öğrencilerin bilgisayar/tablet kullanma ve televizyonu izleme süresi kızlardan daha
fazladır. Ayrıca kız öğrenciler erkek öğrencilere göre daha başarılı çıkmıştır.
Adolesan Sağlığını Geliştirme Ölçeği puanları ile yapılan değerlendirmede toplam puanda, yaşam memnuniyeti, sağlık
sorumluluğu, stres yönetimi ve sosyal destek alt başlıklarında iki saatten az kullananların iki saatten fazla
kullananlara göre daha fazla puan aldığı görülmektedir. Okul not ortalaması 85
puan altında olanlar 85 puan üstü olanlara göre ölçek toplam puanı, yaşam
memnuniyeti ve sağlık sorumluluğu başlıklarında daha düşük puan elde etmiştir. Sağlık
sorumluluğu, egzersiz ve stres yönetimi alanlarında anneleri sigara
içmeyenlerin içenlere göre daha yüksek puan elde ettikleri görülmüştür. Ayrıca
toplam puan, ve tüm alt gruplarında babaları sigara içmeyenler içenlere göre
daha yüksek puan almıştır.

Tartışma:

Adolesan dönemde sağlığı geliştiren davranışların
geliştirilmesi için cep telefonu ve bilgisayar/tablet kullanım
süreleri azaltılmalı, kız öğrenciler için beslenme ve egzersiz konularında,
erkek öğrenciler için ise yaşam memnuniyeti ve sağlık sorumluklarında
destekleyici çalışmalar yapılmalıdır. Ayrıca sağlıklı yaşam davranışları
geliştirilirse okul başarılarının da artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

AHPS; Sağlığı Geliştirme; Adolesan Sağlığı

Health Development Behaviors Of 10th Grade Students Of A High School: A Cross-Sectional Study

Öz

Objective:

This study
was carried to explain the relationship between all of the following; family
features, adolescent’s healthy living skills, school success and sociodemographic
characteristics.

Materyal-Metods:

Study was
done in a high school in Ankara at 8-15.12.2017. 10^th class students
of the high school create this research’s population(N=374,n=349,%93,3). This
is a cross section research. Variables of the study are sociodemographic characteristics, health
promotion behaviors of families, Adolescent Health Promotion Scale (AHPS-40
questions form), body mass index (Z-score), school success, body perceptions
about their parents, using smartphone and tablet/pc, spending time with
television.

Results:

Time of
using smartphone and tablet/pc, and the length of time spent in front of
television were higher among schoolboys than schoolgirls. Also, schoolgirls
were more successful than schoolboys. When assessment with AHPS is done, in
total, it was seen that using of smartphone, tablet or TV less than two hours resulted
in as a higher score than others under the following subtitles; life
appreciation, health responsibility, stress management, social support.

Students
who have less than 85 points grade point average had less score in AHPS than others
in total score and under the subtitles which are life appreciation and health
responsibility. Under the following subtitles; health responsibility, exercise
behaviors and stress management; children whose mothers are not smoking reached
higher scores than others. Also, not only in total but also under all subtitles,
participants whose fathers are not smoking had higher scores than others.

Conclutions:

In adolescence, to develop health
promotion, using smartphone and tablet/pc should be decreased and supportive
activities regarding nutrition and exercise behaviors should be applied to schoolgirls
while life appreciation and health responsibility are applied to schoolboys.
Furthermore, it should also be considered that developing of health promotion’s
behaviors can cause increasing school success.

Anahtar Kelimeler

AHPS, Health Promotion, Adolescent Health

Kaynakça

• 1. Güler Ç, Akın L Vd, Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Genişletilmiş İkinci Baskı, 2012, s: 1676-16772. Mei-Yen Chen, Li-Ju Lai, Hsiu- Chih Chen And Jorge Gaete; Development And Validation Of The Short- Form Adolescent Health Promotion Scale, Cross Sectional Descriptive Study Design, Chen Et Al. BMC Public Health 2014,14:1106 (Erişim Tarihi: 06.12.2017) Https://Bmcpublichealth.Biomedcentral.Com/Articles/10.1186/1471-2458-14-1106 3. Bayık Temel A, Başalan İz F, Yıldız S, Yetim D, Türk Toplumunda Adolesan Sağlığını Geliştirme Ölçeğinin Geçerlik Ve Güvenilirliği, Jcurr Pediatr 2011; 9: 14-22 (Erişim Tarihi: 06.12.2017) [Internet] Http://Www.Guncelpediatri.Com/Article_947/Turktoplumunda-Adolesan-Sagligini-Gelistirme-Olceginingecerlik-Ve-Guvenilirligi 4. Chen MY1, Lai LJ, Chen HC, Gaete J. Development And Validation Of The Short-Form Adolescent Health Promotion Scale 2014 Oct 26; 14:1106 PMID:253446935. Relationships Gender And Psychiatric Symptoms With Duration Of Internet Use Among High School Students (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Https://Www.Researchgate.Net/Profile/Zehra_Golbasi/Publication/41464305_Relationships_Gender_And_Psychiatric_Symptoms_With_Duration_Of_Internet_Use_Among_High_School_Students/Links/5819a42508ae1f34d24ade94/Relationships-Gender-And-Psychiatric-Symptoms-With-Duration-Of-Internet-Use-Among-High-School-Students.Pdf.6. Education At A Glance 2012, OECD İndicators (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Https://Www.Oecd.Org/Edu/EAG%202012_E-Book_EN_200912.Pdf 7. Teknolojik Cihaz Kullanım Alışkanlıklarının Okul Başarısı Üzerine Etkisi, (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Http://Dergipark.Ulakbim.Gov.Tr/Sdusbed/Article/View/1089004451/1089004430 8. Lise Öğrencilerinin Sağlık Davranışları Ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Http://Dspace.Deu.Edu.Tr/Xmlui/Bitstream/Handle/12345/10120/242200.Pdf?Sequence=1&İsallowed=Y 9. Kıbrıs’ın Kuzeyinde Yaşayan Ergenlerin Yaşam Memnuniyetleri (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Http://Kutaksam.Karabuk.Edu.Tr/İndex.Php/İlk/Article/View/941/703 10. Çocuk Ve Gençlerde Bilgisayar Ve İnternet Bağımlılığı Ve Çözüm Önerileri [Internet] Https://Www.Doktorsitesi.Com/Article/Cocuk-Ve-Genclerde-Bilgisayar-Ve-İnternet-Bagimliligi-Ve-Cozum-Onerileri (Erişim Tarihi: 19.12.2017)11. Health-Related Behaviors And Academic Achievement Among High School Students, (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Https://Www.Cdc.Gov/Mmwr/Volumes/66/Wr/Mm6635a1.Htm 12. Concordance Of Parental And Adolescent Health Behaviors (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Http://Www.Sciencedirect.Com/Science/Article/Pii/0277953694901937 13. Özcebe H, Gençler ve Sigara, Sağlık Bakanlığı, 2008, Yayın No:731 s:10-14 https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t18.pdf (Erişim Tarihi: 07.02.2018) [Internet]