ÇOCUKLARIN BESLENME, BÜYÜME, GELİŞME VE AŞI TAKİBİNİ ETKİLEYEN SOSYODEMOGRAFİK FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Cilt: 51 Sayı: 4, 200 - 206, 15.12.2020

Fuat Laloğlu Müferet Ergüven

https://doi.org/10.16948/zktipb.663616

Öz

Giriş: Temel sağlık hizmetlerinin en önemli konularından biri olan sağlam çocuk izlemleri; bebek ve çocukların doğumdan başlayarak başta beslenme ve aşılama olmak üzere sağlıklarının değerlendirilmesi, korunması ve sürdürülmesi amacıyla, birçok sağlık kuruluşunda doktor, hemşire, anne ve babadan oluşan bir ekip tarafından yapılan muayene ve danışmanlıktır.
Amaç: Çalışmada bölgemizdeki çocukların periyodik izlenmesine yönelik olarak çocukların ilk altı ay beslenmesi, büyüme-gelişme ve aşı takibini etkileyen sosyodemografik faktörlerin araştırılması amaçlandı.
Hastalar ve Yöntem: Sağlam çocuk polikliniğine başvuran yaş ortalaması 2,61±1,45 olan 219’u kız 232’si erkek 452 hastanın ebeveynleri ile yüz yüze görüşme yapılarak anket çalışması düzenlendi. Bu ankette sağlam çocuk polikliniğine başvurmada, beslenme, aşı, büyüme-gelişme takibi değerlendirildi. Ankette başlıca sorular ilk altı ay beslenme, aşı, büyüme-gelişme ilgili annenin özelliklerini saptayan 12 soru, babayla ilgili 7 soru, çocuk ve kardeşle ilgili 9 soru mevcuttu. Ayrıca ailenin ekonomik düzeyi sağlık güvencesi ve oturduğu yeri kapsayan sorular da mevcuttu. Bunlar için tüm ailelerden onam alındı. Etik kurul onayı alındı.
Bulgular: Bu çalışmada doğumdan sonra anne sütüne başlama %95.5 oranında olup, ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenme %65, anne sütü + mama ile beslenme %30.5, hiç anne sütü almadan sadece mama ile beslenme ise %4.4 olarak bulundu. Aşıların sağlam çocuk polikliniğimize başvuran tüm hastalara tam olarak (%100’üne) yapıldığı tespit edildi. Çalışmada annenin ve babanın eğitim düzeyinin yüksek olması (p<0,01) , annenin çalışıyor olması (p<0,01), gebelikte düzenli takip yaptırması (p<0,01), doğum sonrası sağlık personelinden eğitim alması (p<0,01), çocuğun 37 gestasyon haftasından büyük olması (p<0,05), ekonomik düzeyin yüksek olması (p<0,01) büyüme gelişme takibine düzenli gelmeyi olumlu etkileyen faktörler olarak bulunurken, doğum sonrası aile büyüklerinden eğitim alma (p<0,01), babanın sigara içmesi (p<0,01), çocuğun kaçıncı çocuk olduğu (p<0,01) ve ailedeki birey sayısının artması (P<0,05), sağlık güvencesinin yeşil kart olması (p<0,01), büyüme gelişme takibine düzenli gelmeyi olumsuz yönde etkileyen faktörler olarak tespit edildi. Bu faktörlerin etkisini araştırdığımız bu çalışmada çocukların %62.4’ünün büyüme gelişme takibine düzenli geldiği tespit edilmiştir.
Sonuç: Sağlam çocuk izlem programlarında olumlu ve olumsuz sosyodemoğrafik faktörler değerlendirilmelidir. Bu konuda eğitilmiş olarak hizmet veren sağlık personeli ailelere verilecek güven ve hizmetin devamı konusunda etkin bir rol oynar. Sonuç olarak bu bilinç ile periyodik olarak izlenen çocukların beslenme, büyüme-gelişme takibinin yapılacak ve aşılama ile hastalığa neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması sağlanabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anne sütü, , aşı, , sağlam çocuk, sosyodemografik

AN INVESTIGATION ON THE SOCIODEMOGRAPHIC FACTORS AFFECTING NUTRITION, GROWTH, DEVELOPMENT AND VACCINATION

Öz

Background: Healthy child monitoring is an important part of the basic health services. Its’ aim is to evaluate the health parameters, including feeding, growth and development and vaccination, of the infants and children after birth. It can be applied by a team consisted of the doctors, nurses and the family.
Aim: We aimed to investigate the sociodemographic factors affecting the feeding, growth, development and vaccination during the first 6 months of the life around our region.
Patients and Methods: The study is planned as a survey study. The query is applied to the parents of the children under 6 months of age who were admitted to healthy child clinic. The feeding, growth and development and vaccination status were evaluated. In the query, there were 12 questions related to mother and her behavior about the feeding, growth and development and vaccination during the first 6 months, 7 questions about father and 9 questions about the child and brothers. Additional questions about the economical status of the family were present. The local ethic comity approved the study and informed consent was obtained from the families.
Results: A total of 452 children included the study (232 were male). The mean age of the patients were 2.61±1.45. The rate of breast feeding with birth was 95.5%, feeding with only breast milk during the first six months was %65, feeding with breast milk and formula was %30.5 and feeding with only formula was %4.4. All vaccines were applied to all children (100%). The 62.4% of the children had a regular follow up for growth and development. Some factors had a positive effect on the regular follow up of growth and development; higher education level of the parents (p<0.01), working mother (p<0.01), regular follow up during pregnancy (p<0.01), receiving training from postpartum health personnel (p<0.01), gestational age >37 weeks (p<0,05), higher economical status (p<0,01) . While some had negative effect; receiving training from family members (p<0,01), father smoking (p<0,01), increasing child number (p<0,01), crowded family (P<0,05), lower social security (green card) (p<0,01).
Conclusion: The sociodemographic factors that affect the healthy child monitorisation should be evaluated in all regions. By correcting the negative conditions, the feeding, growth and development and vaccination status of the infants and children after birth can be improved.

Anahtar Kelimeler

Breast milk, vaccine, healthy child, sociodemographic

Kaynakça

• KAYNAKLAR 1. Howard, C.R. and R.A. Lawrence, Drugs and breastfeeding. Clin Perinatol, 1999. 26(2): 447-78.
• 2. Gür E. Anne sütü ile beslenme (Derleme). Türk Pediatri Arşivi 2007; 42 (Özel Sayı): 11-15.
• 3. Yurdakök K. Sosyal pediatri nedir?. In: Yurdakök M, editör. Yurdakök Pediatri. Ankara: Güneş Tıp Kitapevleri; 2017. pp 85-88.
• 4. Kavuncuoğlu S, Akın MA, Aldemir H, Kıyak A, Karabayır N, Zengin G, Akaya S, Dönmez P, Özbek S. Bebek dostu hastanede emzirme eğitimi ve anne sütü ile beslenmeye etkisi. Ege Pediatri Bülteni 2005;12:141-146.
• 5. Koçkaya T , Can E, Bülbül A,Uslu S, Arslan S,BAŞ EK. Bir Yenidoğan İzlem Polikliniğinde İzlenen Bebeklerin ve Ailelerinin Özellikleri. Çocuk Dergisi 2009: 9(4);176-180.
• 6. Ünsal H, Atlıhan F, Özkan H, Targan Ş, Hassoy H. Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler.Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005;48:226-233.
• 7. Telatar B, Vitrinel A, Akın, Cömert S. hastanemiz sağlam çocuk polikliniğinden izlenen bebeklerde anne sütü ile beslenme durumu. Bakırköy Tıp Dergisi 2008;4:144-147.
• 8. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları Ana Rapor 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, Kasım 2014;157-177. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf.
• 9. Wasserman RC, Inui TS, Barriatua RD, et al. Pediatric clinicians’ support for parents makes a difference: an outcome-based analysis of clinician-parent interaction. Pediatrics 1984; 74: 1047-1053.
• 10. Scott JA, Binns CW. Factors associated with initiation and duration of breast-feeding: a review of literature. Breastfeed Rev 1999; 7: 5-16.
• 11. Avery M, Duckett L, Dodgson J. Factors associated with very early weaning among primiparas intending to breastfeed. Matern Child Health J 1998; 2: 167-179.
• 12. Taveras EM, Capra AM, Braveman PA, Jensvold NG, Escobar GJ, Lieu TA. Clinician support and psychosocial risk factors associated with breastfeeding discontinuation. Pediatrics 2003; 112: 108-115.
• 13. Horta BL, Kramer MS, Platt RW. Maternal smoking and the risk of early weaning: a meta-analysis. Am J Public Health 2001;91:304-7.
• 14. Yang Q, Wen SW, Dubois L, et al. Determinants of breast-feedingand weaning in Alberta, Canada. J Obstet Gynaecol Can 2004;26:975-81.
• 15. Alikaşifoğlu M, Türkçü F,Arvas A, Gür E, Erginöz E. Anne sütüyle beslenmeye etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2000; 43: 29-246.
• 16. Bergevin, Y., C. Dougherty, and M.S. Kramer, Do infant formula samples shorten the duration of breast-feeding? Lancet, 1983. 1(8334): p. 1148-51.
• 17. Gökçay G. Anne sütü ile beslenme ilaç tedavisi (Çeviri). İstanbul Medikal Yayıncılık Çeviri Eserler Serisi 2005.
• 18. Bakiler AR,Salih Özgür S, Özer EA. Anne Sütü İle Beslenmeyi Etkileyen Faktörler. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi 2005;15:111-115.
• 19. Bertini G, Perugi S, Dani C, Pezzati M, Trochin M, Rubaltelli FF. Maternal education and the incidence and duration of breast feeding: a prospective study.J Pediatr Gastroenterology Nutr. 2003; 37:447-52.
• 20. Ryan AS, Rush D, Kreger FW, Lewandowski GE. Recent declines in breast feeding in the United States, 1984 through 1989. Pediatrics 1991; 88: 719-727.
• 21. Faldella G, Di Comite A, Marchiani E, et al.Breastfeeding duration and current nonatal feeding practices in Emilia Romagna, Italy. Acta Pediatr Suppl 1999; 430: 23-26.
• 22. Türkçü F, Alikaşifoğlu M, Arvas A, Gür E, Can G. Sağlam Çocuk Kliniğine Düzenli Getirilen Bebeklerin Demografik Özellikleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2000; 43: 158-164.
• 23. WHO/FHE/MSM/94.11 Mother-Baby Package:Implementing Safe Motherhood in Countries. Geneva, 1994.
• 24. Margolis P, Lannon C, Stevens R, et al. Linking clinical and public health approaches to improve access to health car efor socially disadvantaged mothers and children. Arch Pediatr Adolesc Med 1996; 150: 815-821.
• 25. Larson CP, Efficay of Prenatal and Postpartum Home Visits. Pediatrics Vol.66 No:2, August 1980: 191-197.
• 26. Nizamoğlu M Sağlam çocukların düzenli takiplerini etkileyen faktörler. Uzmanlık Tezi İstanbul 2006.