Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinde Bitki Su Tüketiminin Belirlenmesi

Yıl 2011, Sayı: 357, 4 - 7, 01.07.2011

Mehmet Naim Demirtaş Halil Kırnak İbrahim Bolat Oktay Taner Sinan Çolak Sezai Şahin Ergün Doğan

Öz

Bu çalışma, Malatya Kayısı Araştırma İstasyonu deneme alanında, 2005-2007 yıllarında çöğür üzerine aşılı 10x10 m aralık ve mesafede dikilmiş Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinde yürütülmüştür. Topraktaki faydalı suyun %50’si ve %75’i tüketildiğinde sulamaya başlanmış, sulama zamanının belirlenmesinde tansiyometrelerden yararlanılmıştır. Damla, mini yağmurlama ve çanak yöntemleri ile farklı düzeylerde sulanan kayısının bitki su tüketimleri belirlenmiştir. Toprak nemini tarla kapasitesine getirmek için %50 düzeyinde sulama yapılan uygulamalarda 52.26 mm, %75 düzeyinde sulama yapılan uygulamalarda 78.39 mm su uygulanmıştır. Bir sulama sezonunda en az sulama ortalama 7.67 ile mini yağmurlama %75 düzeyinde, en fazla 14.67 ile çanak sulama %50 düzeyindeki uygulamada yapılmıştır.Ortalama en fazla sulama suyu 758.46 mm ile %50 düzeyinde sulanan çanak sulama yöntemine, en az 570.34 mm ile %75 düzeyinde mini yağmurlama yöntemine uygulanmıştır. Çanak sulama yöntemine göre mini yağmurlamada %13.2, damla sulamada %11.4 su tasarrufu sağlanmıştır.En yüksek bitki su tüketimi 781.19 mm ile çanak yöntemi ile %50 düzeyinde sulama yapılan uygulamadan, en düşük 592.99 mm ile mini yağmurlama yöntemi ile %75 düzeyinde sulanan uygulamadan elde edilmiştir. En yüksek ortalama aylık bitki su tüketimi 264.32 mm/ay olarak çanak yöntemi ile %50 düzeyi uygulamasında Temmuz ayında gerçekleşmiştir

Anahtar Kelimeler

Malatya, kayısı, Hacıhaliloğlu, sulama, bitki su tüketimi

Kaynakça

• Demirtaş, M. N., Atay, S., Aslan. A. 2011. Malatya’da Kayısı Yetiştiriciliği, Üretimi ve Sorunları. GAP. VI. Tarım Kongresi, s. 14-21, 09-12 Mayıs 2011, Şanlıurfa.
• Asma, B. M. 2011. Her Yönüyle Kayısı. 366 s. Uyum Ajans, Ankara.
• Anonim, 2011a. www.tuik.gov.tr.
• Demirtaş, M. N., Öztürk, K., Fidan, Ş., Çolak, S., Şahin, S., Yılmaz, K. U., Gökalp, K. 2006. Kayısı Yetiştiriciliği, Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No:2, 56 s. Malatya.
• Anonim, 2007. KAYEP Kayısı Yetiştiriciliği ve Pazarlama Projesi. Ticaret ve Sanayi Odası, 111 s. Malatya.
• Anonim, 2011b. Malatya Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Kayıtları.
• Kanber, R. 1997. Sulama. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No:174, 531 s. Adana.
• Richards, S. J., Marsh, A. W. 1961. Irrigation Based on Soil Suction Measurements. Soil Sci. Soc. Amer. Proc. 25, 65-69.
• Hagan, R. M., Raise, H. R., Erminster, T. W. 1967. Irrigation of Agricultural Lands. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
• Cooper, W. S., Gregory, P. J., Tully, D., Harris, H. C. 1987. Improwing Water Use Efficiency of Annual Crops in Th Rainfed Farming Systems of West and North Africa. Exp. Agric. 23. 113-158.
• Kanber, R., Köksal, H., Yazar, A., Özekici, B., Önder, S. 1999. Effects of Different Irrigation Programs on Fruit, Trunk Growth Rates, Quality And Yield of Grapefruit Trees. Tr. J. of Agriculture and forestry. 23, 401-411.
• Li, S. H., Huguet, J. G., Schoch, P. G., Orlando, P. 1989. Responce of Peach Tree Growth and Cropping to Soal Water Deficit at Various Phenological Stages of Fuit Development. Journal of Horticultural Science. 64(5), 541-552.
• Aydın, Y. 2004. Antepfıstığında Farklı Su ve Azot Düzeylerinin Verim ve Periyodisiteye Etkileri. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 145 s. Adana.
• Hassan, M. M., Seif, S. A. 1997. Water Use on Apricot Trees. Proceedings of the XIth International Symposium on Apricot Culture. Acta Horticulture Number 488, 547-550, Greece.
• Kekeç, U. 2006. Damla Yöntemi ile Sulanan Sırta Dikim Narenciye Bahçesinde Kök Dağılımının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Su- lama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 49 s. Adana.
• Bieloria, H., Dasberg, S., Erner, Y. 1985. Long-term Effects of Portial Wetting in A Citrus Orchard. Drip/trickle Irr. İn Action. Proc. Of the Third Int. Drip/Trickle Irr. Cong. Vol.II. 579-586, Nov. 18-21, 1985, Fresno, California.
• Tülücü, K. 2003. Özel Bitkilerin Sulanması. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 254, Ders Kitapları Yayın No: A-82, 543 s. Adana.
• Değirmenci, V., Nacar, A. S., Taş, M. 2007. Harran Ovası Koşullarında Yüksek Debili Damla Sulama Sistemi ile Bağın Sulama Programı. Toprak ve Su Kaynakları Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü, 35 s. Şanlıurfa.
• Yılmaz, H., Derviş, Ö., Ertaş, M. R., Yıldız, A. 1995. Açık Su Yüzeyi Buharlaşmasında Yaralanarak Tava ve Damla Sulama Yöntemlerinin Narın Gelişme, Verim, Kalite ve Su Tüketimi- ne Olan Etkileri. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Cilt: 1, 672-676, Adana.
• Demirtaş, M. N., Kırnak, H. 2005. Kayısı Ağaçlarında Bitki Su Tüketiminin Belirlenmesi ve Potansiyel Evapotranspirasyon Modelleri ile Kıyaslanması. GAP IV. Tarım Kongresi, 1050- 1057, Şanlıurfa.
• Köksal, A. İ., Dumanoğlu, H., Güneş, N., Yıldırım, O., Kadayıfçı, A. 1999. Farklı Sula- ma Yöntemleri ve Programlarının Elma Ağaçlarının Vejetatif Gelişimi, Meyve Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Journal of Agriculture and Forestry. 23, Ek sayı: 4, 909-920.
• Çimen, İ., Derviş, Ö., Uluğ, E., Anıl, Ş., Kadıoğlu, İ. 1992. Genç Turunçgil Bahçelerin- de Farklı Sulama Sitemlerinin Bitki Gelişmesine, Su Tüketim Miktarına ve Yabancı Otlanmaya Etkileri. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Cilt: 1, 591-595, İzmir.
• Bilgel, L., Dağdeviren, İ., Nacar, A. S. 1999. GAP Bölgesi Harran Ovası Koşullarında Antepfıstığının (Siirt Çeşidi) Su Tüketiminin ve Sulama Programının Belirlenmesi. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 252-257, Ankara.
• Ünlü, M., Kanber, R., Steduto, P., Aydın, Y., Diker, K. 2005. Effects of Different Water and Nitrogen Levels on The Yield And Periodicity of Pistachio (Pistacia vera L.). Turk. J. Agric. For. 29, 39-49.
• Kanber, R., Köksal; H., Yazar, A., Önder, S., Oğuzer, V. 1992. Altıntop (Greyfurt) Bitki- sinde Verim ile Sulama Suyu ve Kalite İlişkilerinin İrdelenmesi. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Cilt: 1, 205-209, İzmir.
• Baştuğ, R., Uzun, İ., Hakgören, F. 1998. Antalya Koşullarında Farklı Sulama Yöntem- lerinin Asmalarda Verim, Kalite Özellikleri ve Su Kullanımına Etkileri. Akdeniz Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 11: 81-90.
• Doorenbos, J., Pruitt, W. O. 1984. Crop Water Reguirements-Guidelines for Predicting Crop Water Reguriements. FAO Irrigation and Drainage Paper 24, FAO, Rome.
• Ölmez, H. A., Şahin, M., Demirtaş, M. N., Çolak, S., Kanber, R. 2001. Effects of Dif- ferent İrrigation Regimes on Young Tree Development and Water Consumtion of Hacıhaliloğlu Apricot Variety. XIIth International Symposium on Apricot Culture and Decline. France.
• Yıldırım, M., Yıldırım, O. 2005. Damla Sulamada Farklı Sulama Programlarının, Erik Ağaçlarında Meyve Verimi ve Ağaç Gelişimi Üzerine Etkileri. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 19 (1): 37-49.
• Yazgan, S., Büyükcangaz, H., Demirtaş, Ç., Candoğan, B. N. 2004. Genç Kiraz Ağaçla- rında (Prunus Avium) Farklı Sulama Programlarının Vejetatif Gelişme Parametreleri ve Bitki Su Tüketimi Üzerine Etkileri, Uludağ Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 18 (2): 1-12.
• Gültaş, H. T. 2006. Kiraz Bahçelerinde Damla ve Mikro Yağmurlama Sulama Yöntem- lerinin Ekonomik Yönden Karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 73 s. Tekirdağ.
• Michelakis, N., Vouyoukalou, E., Clapaki, G. 1996. Water Use and Soil Moisture Dep- letion by Olive Trees Under Different Irrigation Conditions. Agricultural Water Management 29. 315-325.
• Köksal, A. İ., Yıldırım, O., Dumanoğlu, H., Kadayıfçı, A., Güneş, N. 2000. Farklı Sula- ma Yöntemlerinde Elma Ağaçlarının Su Tüketimi. Tarım Bilimleri Dergisi. 6 (2), 22-29.
• Demirtaş, M. N., 2003. Sulama Sistemleri ve Sulama Programının Kayısıda Bitki Su Tü- ketimi ile Bazı Fizyolojik Özellikler ve Yaprak Alanı Üzerine Etkileri. Harran Üniversitesi Fen Bi- limleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 126 s. Şanlıurfa.
• Candoğan, N. 2003. Çanakkale Koşullarında Farklı Su Uygulama Düzeylerinin Bodur Kiraz Yetiştiriciliğinde Verim Öncesi Vejetatif Gelişime ve Bitki Su Tüketimine Etkisinin Belir- lenmesi. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 47 s. Bursa.
• Gündüz, A. 2007. Tekirdağ Koşullarında Sulamanın Razakı ve Semillon Üzüm Çeşitle- rinde Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Bağcılık Araştırma Enstitüsü, 109 s. Tekirdağ.
• Abrisqueta, J. M., Ruiz, A., Franco, J. A. 2001. Water Balance of Apricot Trees (Prunus armeniaca L. cv. Bulida) Under Drip Irrigation. Agricultural Water Management 50, 211-227.
• Çevik, B., Kaşka, N., Kırda, C., Tekinel, O., Pekmezci, M., Yaylalı, N., Paydaş, S. 1985. Alanya Yöresi Muzlarında Değişik Sulama Yöntemlerinin Su Tüketimi, Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Doğa Bilim Dergisi. Seri D2, Cilt: 9, Sayı: 2, 5-28, Ankara.