Adıyaman İli Şartlarında Farklı Lokasyonların Çörek Otu (Nigella sativa L.) Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklerine Etkisi

Yıl 2022, Sayı: 376, 33 - 41, 04.01.2023

Memet İnan , Muzaffer Kırpık , Gökhan Büyük

https://doi.org/10.33724/zm.1132314

Öz

Bu araştırma 2020-2021 vejetasyon döneminde Adıyaman koşullarında çörek otu bitkisinin bölge ekolojik koşullarına adaptasyonunun tespiti ve bölge çiftçisine alternatif ürün olarak tanıtımı amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çiftçi koşullarında 4 farklı lokasyonda (Kamışlı, Çaybaşı, Dot, Kahta) ve her lokasyonda 5 dekar olacak şekilde, demonstrasyon olarak kurulmuştur. Denemelerde materyal olarak Çameli çeşidi çörek otu tohumları, dekara 1.5 kg tohumluk gelecek şekilde, pnömatik mibzerle kışlık olarak Ekim ayı sonunda ekilmiştir. Tüm lokasyonlarda hasatlar 18- 21 Haziran 2021 tarihleri arasında biçerdöverle yapılmıştır. En yüksek tohum verimi bir ek sulama yapılan Kahta (114.60 kg/da) ve Dot (108.70 kg/da) lokasyonlarında, en düşük tohum verimi ise sulama yapılmayan Kamışlı (54.47 kg/da) ve Çaybaşı (47.00 kg/da) lokasyonlarında saptanmıştır. Lokasyonlardan elde edilen tohumlardaki yağ oranları % 30.17- 30.76 arasında olurken, soğuk sıkım pres makinası kullanılarak elde edilen yağ oranları % 23.37- 24.60 arasında değişim göstermiştir. Adıyaman ili şartlarında çörek otu tarımının, kışlık olarak başarılı bir şekilde yapılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çörek otu, adaptasyon, soğuk sıkım yağ

Destekleyen Kurum

Türkiye Cumhuriyeti, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

Teşekkür

Yazarlar, Çalışmayı Proje olarak destekleyen "Türkiye Cumhuriyeti, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı"na teşekkürlerini sunarlar.

The Effects of Different Locations on Black Cumin (Nigella sativa L.) Yield and Some Agricultural Characteristics in Adıyaman Province

Öz

This research was carried out in order to determine the adaptation of black cumin plant to the ecological conditions of the region and to introduce it as an alternative product to the regional farmer in Adıyaman conditions in the vegetation period of 2020-2021. Winter demonstrations have been established in farmer conditions at four distinct locations (Kamışlı, Çaybaşı, Dot, Kahta) and 5 decares in each location. In the trials, Çameli black cumin seeds were sown at the end of October with a pneumatic seeder in a way that 1.5 kg seeds per decare. A combine harvester was used to harvest all locations on the 18th and 21st of June 2021. The highest seed yield was found in Kahta (114.60 kg/da) and Dot (108.70 kg/da) locations with additional irrigation, while the lowest seed yield was found in Kamışlı (54.47 kg/da) and Çaybaşı (47.00 kg/da) locations without irrigation. While the oil ratios in the seeds obtained from the locations were between 30.17-30.76%, the oil ratios obtained using the cold-pressed press machine vary between 23.37-24.60%. It has been concluded that black cumin cultivation can be done successfully in the winter in the conditions of Adıyaman province.

Anahtar Kelimeler

Black cumin, adaptation, cold pressed oil

Kaynakça

• Anonim, 2021. Adıyaman Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, aylık meteorolojik veriler.
• Anonim, 2022. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, uzun yıllar meteorolojik verileri (1963- 2021) https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=ADIYAMAN.
• Agha, Q., Ahmad, S., Islam, M., Gill, A., Athar, M. 2010. Growth and production potential of five medicinal crops in highlands of Balochistan. Pakistan Journal of Medicinal Plants Research, 4(20): 2159- 2163.
• Beyzi, E. 2018. Çörek otu bitkisinin (Nigella sativa L.) Kayseri ekolojik koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi,. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 14: 245- 248.
• Beyzi, E. ve Karaer, Ş., 2020. Ekim zamanları ve bor uygulamalarının çörek otu (Nigella sativa L.) bitkisinin agronomik ve kalite özellikleri üzerine etkileri, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3): 2227- 2234.
• Can, M., 2021. Farklı çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin kışlık ekim koşullarında verim ve verim öğelerinin araştırılması, Ziraat Mühendisliği, 372: 66- 74.
• D’Antuono, L.F., Moretti, A. and Lovato, A.F.S. 2002. Seed yield, yield components, oil content and essential oil content and composition of Nigella sativa L. and Nigella damascena L. Industrial Crops and Products, 15: 59- 69.
• El-Mekawy, M.A.M. 2012. Growth and yield of Nigella sativa L. plant ınfluenced by sowing date and ırrigation treatments American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 12 (4): 499-505.
• FAO 1990. Micronutrient assessment at country level: An international study. In: FAO Soils Bulletin. N.63. Rome.
• Follet, R. H. 1969. Zn. Fe. Mn and Cu in Colorado Soils. Ph. D. Dissertation. Colorado. State University.
• Haq, M.Z., Hossain, M.M., Haque, M.M., Das, M.R., Huda, M.S. 2015. Blossoming characteristics in black cumin genotypes in relation seed yield ınfluenced by sowing time. American Journal of Plant Sciences, 6: 1167- 1183.
• İnan, M., 2020. Yarı kurak koşullarda ekim zamanlarının çörek otu (Nigella sativa L.) verim ve verim özelliklerine etkisi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 7(1): 32–37.
• Keser, E. ve Gedik, O., 2021. Kahramanmaraş ekolojik koşullarında kışlık ve yazlık ekilen çörek otu (Nigella sp.) genotiplerinin tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, Adnan Menderes Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 18(1):73- 81.
• Kılıç, C. ve Arabacı, O. 2016. Çörek otu (Nigella sativa L.)'nda farklı ekim zamanı ve tohumluk miktarının verim ve kaliteye etkisi. Adnan Menderes Üni. Zir. Fak. Dergisi, 13(2): 49 – 56.
• Kırıcı, S., 2015. Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin genel durumu. TÜRKTOB, Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Yıl:4, Sayı:15:1-8, Ankara.
• Kırıcı, S., Bayram, E., Tansı, S., Arabacı, O., Baydar, H., Telci, İ., İnan, M., Kaya, D.A., Özel, A., 2020. Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminde mevcut durum ve gelecek, Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, ISBN-978-605-01-1321-1, Ocak-2020. 505- 528.
• Kızıl, S., Kırıcı, S., Çakmak, Ö., Khawar, K.M. 2008. Effects of sowing periods and P application rates on yield and oil composition of black cumin (Nigella sativa L.). Journal of Food, Agriculture & Environment, 6(2): 242- 246.
• Lindsay, W.L., Norvell, W.A., 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of American Proceeding 42: 421-428.
• Özel, A. ve Demirbilek, T. 2000. “Harran Ovası kuru koşullarında bazı tek yıllık baharat bitkilerinin verim ve bazı agronomik özelliklerinin belirlenmesi” HR.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3-4), 21-33.
• Özel, A., Demirbilek, T., Güler, İ. 2002. Harran Ovası kuru koşullarında farklı ekim zamanlarının çörek otu türleri (Nigella spp.)’nin verim ve bazı tarımsal karakterlerine etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3-4): 81-90.
• Özel, A. ve Şahin, A.R. 2018. “The importance of tobacco and, medicinal and aromatic plants will be an alternative to tobacco” 1. Uluslararası GAP Tarım ve Hayvancılık Kongresi, April 25-27, 2018, Şanlıurfa, Türkiye.
• Rabbani, M.A., Ghafoor, A., Masood, M.S. 2011. Narc-Kalonjı: an early maturing and high yielding variety of Nigella sativa released for cultivation in Pakistan. Pakistan J. Bot., 43: 191-195.
• Sağlık, A., 2020. Çukurova koşullarında çörek otu (Nigella sativa L.)‘nda organik ve ticari gübre uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri, Çukurova Üni. Fen Bil. Ens. Y. Lis. Tezi, s.49.
• Siddiqui, A.A. and Sharma, P.K.R. 1996. Clinical importance of Nigella sativa Linn. Hamdard Medicus, 39: 38-42.
• Tembhurne, S.V., Feroz, S., More, B. H., Sakarkar, D.M. 2014. A review on therapeutic potential of Nigella sativa (kalonji) seeds. Journal of Medicinal Plants Research, 8 (3): 167- 177.
• Tunçtürk, M., Ekin, Z., Türközü, D. 2005. Response of black cumin (Nigella sativa L.)to different seed rates growth, yield components and essential oil content. Journal of Agronomy, 4(3): 216- 219.