Bazı Organik Materyallerin Türkiye Topraklarının Organik Maddesi ve Bazı Fiziko Kimyasal Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2024, Sayı: 380, 13 - 24, 21.12.2024

Erol Gürkan Işın

https://doi.org/10.33724/zm.1479005

Öz

Bu derleme Ülkemiz topraklarının özellikle organik madde ve bitki besin elementlerinin varlığının her geçen gün azalıyor olması üzerine yapılabilecekler üzerinden yola çıkılarak yazılmıştır. Tarih boyu birçok medeniyete ev sahipliği yapan coğrafyamızda tarım çok eski yıllardan beri yapılan bir faaliyettir. Dolayısıyla topraklarımız binlerce yıldır bitki besin elementleri açısından fakir hale gelmeye başlamıştır. Daha önce Türkiye’nin birçok yerinde yapılan araştırmalarda topraklarımızın büyük çoğunluğunda organik madde noksanlığına rastlanmaktadır. Topraktaki azotun kaynaklarından biri de organik maddedir. Organik madde noksanlığı beraberinde azot noksanlığını da tetiklemektedir. Yine Türkiye toprakları fosfor bakımından değerlendirildiğinde kimyasal gübre kullanımı ile desteklendiği ortaya çıkmaktadır. Bir diğer makro element olan potasyum ile yapılan çalışmalarda Türkiye topraklarında ciddi noksanlık gibi bir sorun olmadığı karşımıza çıkmamaktadır. Son yıllarda bu besin elementlerini organik yollarla destekleyebilmek adına toprakların fiziksel ve kimyasal yapılarına etkide bulunan bazı organik materyaller ve toprak düzenleyiciler uygulanmaktadır. Humik asit, leonardit, vermikompost ve biyokömür gibi organik materyaller bu derleme çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Organik madde, humik asit, leonardit, biyokömür, vermikompost

The Effect Of Some Organic Materials On Soil Organic Content And Some Soil Physicochemical Properites, In Türkiye

Öz

This review is written based on the actions that can be taken, especially on the presence of organic matter and plant nutrients decreasing day by day in Turkish soils. Agriculture has been a long-standing activity in our geography, which has hosted many civilizations throughout history. Therefore, our soils have been becoming poor in terms of plant nutrients for thousands of years. Previous research conducted in many parts of Turkey has shown a deficiency of organic matter in the majority of our soils. One of the sources of nitrogen in the soil is organic matter, and the deficiency of organic matter triggers nitrogen deficiency as well. When Turkey's soils are evaluated in terms of phosphorus, it is seen that they are supported by the use of chemical fertilizers. On the other hand, when studies are conducted with potassium, another macronutrient, no serious problems are encountered in Turkish soils. In recent years, some organic materials and soil conditioners that affect the physical and chemical structure of soils have been applied to support these nutrients through organic methods. Organic materials such as humic acid, leonardite, vermicompost, and biochar are evaluated within the scope of this review.

Anahtar Kelimeler

Organic matter, humic acid, leonardite, biochar, vermicompost

Kaynakça

• Anonim. (2018a). Organomineral Gübre Çalıştayı, I. BASIM Mayıs 2018, İstanbul.
• Benedetti, A., Figliolia, A., Izza, C., Canali, S., & Rossi, G. (1996). Some Toughts on the Physiological Effects of Humic Acids: Interactions with Mineral Fertilisers. Agrochimia, 40(5-6), 229-240.
• Canellas, L. P., & Olivares, F. L. (2014). The Role of Humic Substances on Plant Nutrition. In Advances in Agronomy (Vol. 126, pp. 153-206). Academic Press.
• Çıkrıkçı, S., & Okumuş, A. (2019). Solucan Gübre Teknolojisi: Kalite & Bitki Besleme Etkisi. 2. Uluslararası 19 Mayıs Yenilikçi Bilimsel Yaklaşımlar Kongresi, 27-29 Aralık 2019, Samsun.
• Demir, E., & Çimrin, K. M. (2011). Arıtma çamuru ve humik asit uygulamalarının mısırın gelişimi, besin elementi ve ağır metal içerikleri ile bazı toprak özelliklerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 17(3), 204-216.
• Edwards, C. A., & Arancon, N. Q. (2004). The influence of earthworm-processed organic waste on the growth and yield of plants. Applied Soil Ecology, 26(3), 197-213. https://doi.org/10.1016/j.apsoil.2004.03.001
• Engin, V., & Cöcen, E. (2012). Leonardite and humic substances: Their significance and uses. MT Bilimsel, 2, 13-20. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mtb/issue/32063/354948
• Erdal, İ., Bozkurt, M. A., & Çimrin, K. M. (2000). Kireçli bir toprakta yetiştirilen mısır bitkisinin (Zea mays L.) gelişimi ve fosfor alımı üzerine hümik asit ve fosfor uygulamalarının etkisi. Turkish Journal Agriculture and Forestry, 24(6), 663-668.
• Ergene, A. (1993). Toprak Biliminin Esasları. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 245/a, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 12, Erzurum.
• Eyüpoğlu, F. (1999). Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu. KHGM Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayını Teknik Yayın No: T-67, Genel Yayın No: 220, Ankara.
• Güçdemir, İ. (2006). Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Genel Yayın No: 231, Teknik Yayın No: T.69, Ankara.
• Hossain, M. A., Hossain, M. K., & Islam, M. S. (2016). The role of humic acid in the improvement of soil and plant properties: A review. Agriculture and Biology Journal of North America, 7(3), 121-129. https://doi.org/10.17582/journal.abjna/2016/7.3.121.129
• Işın, E., & Aydın, A. (2019). Ankara İli Kızılcahamam İlçesi Çeltikçi Bölgesi'nde Farklı Bitkilerin Yetiştirildiği Tarım Arazilerinin Bazı Toprak Özelliklerinin Belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği, 0(368), 31-45. DOI: 10.33724/zm.622758
• Kaplan, M., Özgümüş, A., & Katkat, V. (1992). Gübre Tüketimimizdeki Bazı Değişimler. II. Ulusal Gübre Kongresi Tebliğleri, 30 Eylül-4 Ekim 1991, Ankara, S. 161-169.
• Karaçal, İ. (2008). Toprak Verimliliği (1. baskı). Nobel Yayın.
• Kwaku Armah, E., Chetty, M., Adebisi Adedeji, J., Erwin Estrice, D., Mutsvene, B., Singh, N., & Tshemese, Z. (2023). Biochar: Production, Application and the Future. In IntechOpen. doi: 10.5772/intechopen.105070
• Lehmann, J., & Joseph, S. (2015). Biochar for environmental management: An introduction. In J. Lehmann & S. Joseph (Eds.), Biochar for Environmental Management: Science, Technology and Implementation (pp. 1-12). Earthscan from Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315772999
• Ok, S. S. (2007). Humik Maddelerin Yapısal Özellikleri ve Tarımsal Önemi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Basılmamış Ders Notları, Ankara.
• Özyazıcı, M., Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Yıldız, H., & Ünal, E. (2016). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1), 136-148. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/omuanajas/issue/20244/214690
• Şenses, G., Aydın, Z., & Kaya, M. (2015). Türkiye Topraklarında Organik Madde İçeriği ve Dağılımı Üzerine Bir Araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 21(3), 101-110.
• Tamer, N., Başalma, D., Türkmen, C., & Namlı, A. (2016). Organik toprak düzenleyicilerin toprak parametreleri ve ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 4(1), 11-20. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tbbbd/issue/26782/281834
• Ülgen, N., & Yurtsever, N. (1974). Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Teknik Yayınlar Serisi No:28, Kemal Matbaası, Ankara.
• Ülgen, N., & Yurtsever, N. (1995). Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, 230 s., Ankara.