TÜRKİYE’DEKİ İLLERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ VE YEREL SEÇİM OY DAĞILIMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI*

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 25 - 52, 15.04.2019

İstem Keser Rahime Burcu Kart

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de
yer alan illerin ekonomik ve sosyal açıdan gelişmişlik düzeyleri 31 değişken
esas alınmak suretiyle incelenmiştir. Çalışmanın öncelikli amacı sosyoekonomik
gelişmişliğin altında yatan temel etmenlerin faktör analizi ile belirlenmesi ve
bununla birlikte  2014 yerel seçim
sonuçlarına göre illerin oy dağılımlarıyla sosyoekonomik gelişmişlik
düzeylerinin karşılaştırılmasıdır. Faktör analizi sonucunda ekonomik
gelişmişlik ve sosyal gelişmişlik göstergeleri şeklinde isimlendirilen 2 temel
faktör elde edilmiştir. İllerin faktör skorlarına göre sosyoekonomik
gelişmişlik düzeyleri ve yerel seçimlerdeki oy dağılımları karşılaştırıldığında
sosyoekonomik faktörler bakımından çok net olmamakla birlikte bir ilişki
görülse bile daha çok Türkiye’deki seçmenlerin yerel seçim bile olsa oy dağılımlarını
belirleyen esas faktörün o illerin sosyoekonomik gelişmişliği değil de
kişilerin siyasi görüşleri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi, Faktör Analizi, Factor Skorları

Kaynakça

• Albayrak, A.S. (2003). Türkiye’de İllerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin Çok Değişkenli İstatistik Yöntemlerle İncelenmesi (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). Erişim adresi: https://asalbayrak.files.wordpress.com/2011/12/f00.pdf
• Albayrak, A.S.ve Savaş, F. (2015). Türkiye’de İllerin Sosyoekonomik Gelişmişliğinin Belirleyicileri ve 2012 Yılı Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,15(3), 1-40. doi: http://dx.doi.org/10.11616/AbantSbe.
• Alpar, R. (2011). Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altunışık, R., Çoşkun, R.,Yıldırım, E. ve Bayraktaroğlu, S. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Atan, M., Özgür, E. ve Güler, H. (2004). Çok Değişkenli İstatistiksel Analizler ve VZA ile İllerin Gelişmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,6(2),25-42.Erişim adresi: http://iibfdergisi.gazi.edu.tr/index.php/iibfdergisi/article/view/261/251
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, I. ve Sevüktekin, M. (2016). Türkiye’de Gelişmişlik Düzeyi Farklılıklarının Analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi,2(2), 39-61. Erişim adresi: http://ekonomikarastirmalar.org/index.php/UEAD/article/view/42/27
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G.ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik Spss ve Lısrel Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dincer, B. (1996). İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara. Erişim adresi: www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/8141/1.pdf,
• Dinçer, B., Özaslan, M.ve Kavasoğlu, T. (2003). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı Yayını , Ankara. Erişim adresi: http://www3.kalkinma.gov.tr/
• Dincer, B. ve Özaslan, M. (2004). İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara. Erişim adresi: http://www3.kalkinma.gov.tr/
• Dinler, Z. (1986). Bölgesel İktisat. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Erilli, A. N. (2014).TR72 Bölgesi İlçelerinin Sosyoekonomik Verilere Göre Bulanık Kümeleme Analizi ile Sınıflandırılması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 33-45. Erişim adresi: http://iibfdergi.ibu.edu.tr/index.php/ijesr/article/view/643/936
• Ersungur, M. Ş., Kızıltan, A. ve Polat, Ö. (2007). Türkiye’de Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Temel Bileşenler Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,21(2), 56-66.Erişim adresi: http://e-dergi.atauni.edu.tr/atauniiibd/article/view/1025003742
• Filiz, Z. (2005). İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerine Göre Gruplandırılmasında Farklı Yaklaşımlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.6(1), 77-100.Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/113019
• Göçer, K.ve Çıracı, H. (2003). Türkiye’de Kentlerin Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişki. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi İTÜ Dergisi, 2(1), 3-14. Erişim adresi: file:///C:/Users/user/Downloads/986-2883-1-PB.pdf
• Gül, H. Erhan; Çevik, Bora (2014), 2010 ve 2012 Verileriyle Türkiye’de İllerin Gelişmişlik Düzeyi Araştırması. Türkiye İş Bankası. Erişim adresi: http://ekonomi.isbank.com.tr/UserFiles/pdf/ar_03_2012.pdf,
• Hair, J..F. Jr., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E. ve Tatham, R.L. (2006). Multivariate Data Analysis. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Härdle, W. K.ve Simar, L. (2003). Applied Multivariate Statistical Analysis. Berlin Heidelberg New York:Springer-Verlag
• Johnson, R. A.ve Wichern, D. W.(2007).Applied Multivariate Statistical Analysis. New Jersey: Prentice Hall.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
• Kalkınma Bakanlığı (2011). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011), Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara. Erişim adresi: http://www.kalkinma.gov.tr/
• Kılıç, İ., Saraçlı, S.ve Kolukısaoğlu, S. (2011). Sosyoekonomik Göstergeler Bakımından İllerin Bölgesel Bazda Benzerliklerinin Çok Değişkenli Analizler ile İncelenmesi. İstatistikçiler Dergisi,4, 57-68. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/jssa/article/view/5000047728
• Özdamar, K. (2004). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-2. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdamar, K.(2010).Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-2. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdemir, A.İ. ve Altıparmak,A. (2005). Sosyo-Ekonomik Göstergeler Açısından İllerin Gelişmişlik Düzeyinin Karşılaştırmalı Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 97-110. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/erciyesiibd/article/view/5000115327/5000107328
• Özgür, E. ve Güler, H. (2004). Düzeydeki 12 İstatistiki Bölgenin Gelişmişlik Durumlarının Faktör Analizi ile İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 75-88. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/cusosbil/article/view/5000000989/5000001680
• Sakarya, A.ve İbişoğlu,Ç. (2015). Türkiye’de İllerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksinin Coğrafi Ağırlıklı Regresyon Modeli ile Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 211-238. Erişim adresi: http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/3964?locale-attribute=en
• Sökmen, A. (2014). Sosyal Gelişme Endeksi Türkiye İçin Ne İfade Ediyor? Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. Erişim adresi: http://www.tepav.org.tr/upload/-files/14037002506.Sosyal_Gelisme_Endeksi_Turkiye_Icin_Ne_Ifade_Ediyor.pdf ,
• Süzülmüş, S. (2005). Faktör Analizi Modellerinin Belirlenebilirliği Ve Genelleştirilmiş İnverslerin Kullanımı (Doktora Tezi). Erişim adresi: http://library.cu.edu.tr/tezler/5456.pdf
• Şen, H., Çemrek, F. ve Özaydın, Ö.(2006). Türkiye’deki İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11, 155-171. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/289545
• Tabachnick, B. G.ve Fidell, L. S. (2014). Using Multivariate Statistics. USA:Pearson Education Limited.
• Tatlıdil, H. (1992). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara: Engin Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turan, Z. (2011). Avrupa Birliği Ülkelerinde Bölgelerarası Gelişmişlik Farklarını Azaltıcı Önlemler. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 90-107. Erişim adresi: http://sosbil.web.ufuk.edu.tr/wp-content/uploads/sites/3/2016/11/1.SAYI-DERG%C4%B0.compressed.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu, Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr.
• Ural, A.ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ünsal, A.ve Özgür E. (2004). Bölgesel Gelişimde Faktör Analizi Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-15.Erişim adresi: http://iibfdergisi.gazi.edu.tr/index.php/iibfdergisi/article/view/272/262
• Yakar, M. (2013). Türkiye’de İller Arası Net Göçlerle Sosyoekonomik Gelişmişlik Arasındaki İlişkinin Coğrafi Ağırlıklı Regresyon ile Analizi, Ege Coğrafya Dergisi, 22(1), 27-43. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ecd/article/view/5000115474/5000107466
• Yılancı, V. (2010). Bulanık Kümeleme Analizi ile Türkiye’deki İllerin Sosyoekonomik Açıdan Sınıflandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 453-470. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sduiibfd/article/view/5000122371/5000112676
• Yıldız, E.B., Sivri, U.ve Berber, M. (2010). Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,39(1), 147-167. Erişim adresi:http://dergipark.gov.tr/download/article-file/3473
• Yılmaz,Ü. (2011). Türkiye’de İllerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin Faktör Analizi ve Kümeleme Analizi İle İncelenmesi (Yayımlanmamıiş Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.