Suriyeli Öğrencilerin Bulunduğu Sınıflarda Fen Bilimleri Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 13 - 33, 28.12.2018

Muhammed Şahin Yakup Doğan

Öz

Bu
araştırmanın amacı, Türkiye’ye göç etmiş Suriyeli öğrencilerin bulunduğu
sınıflarda Fen Bilimleri öğretiminde karşılaşılan sorunları öğretmen
görüşlerine göre ortaya koymaktır. Çalışma, nitel araştırma kapsamında durum
çalışması deseni ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak yarı
yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışma, 2017-2018 eğitim öğretim
yılı bahar döneminde Kilis il merkezindeki ve kamplardaki ortaokullarda yürütülmüştür.
Çalışma grubu, Suriyeli öğrencilerin eğitim gördüğü ortaokullarda görev yapan
15 Fen Bilimleri öğretmeni ile yürütülmüştür. Elde edilen veriler,
araştırmacılar tarafından içerik analizi yoluyla incelenerek frekans ve
yüzdeleri bulunmuştur. Araştırma sonucunda, Suriyeli öğrencilerin bulunduğu
sınıflarda Fen Bilimleri dersinin öğretimi sürecinde karşılaşılan sorunların
başında bu öğrencilerin Türkçe dil problemi, kültürel farklılık ve uyum sorunu
ile materyal eksikliğinden dolayı farklı materyallerden yararlanamama gibi
problemlerin olduğu bulunmuştur. Fen Bilimleri dersinin kazanımlarının Suriyeli
öğrenciler için ağır olduğu, dersin içeriğinin ağır olduğu, konuların
yetiştirilemediği, içeriğin daha fazla görselleştirilmesi gerektiği
belirlenmiştir. Okulların materyal ve laboratuvar desteği sağlaması gerektiği,
Milli Eğitim Bakanlığının hem öğrenciler, hem aileleri hem de öğretmenler için
uyum faaliyetleri yapması gerektiği, materyal desteği sağlaması, kitapları
uygun hale getirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin
Suriyeli öğrencilerin fen bilimleri dersini daha kolay anlamaları için en çok
gösterip yaptırma, anlatım, soru cevap, drama, deney, işbirlikli öğrenme gibi
yöntem ve teknikler kullandıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli öğrenciler, Fen Bilimleri öğretimi, karşılaşılan sorunlar, Fen Bilimleri öğretmenleri

Problems Encountered in Teaching Science in the Classrooms with Syrian Students: A Qualitative Study

Öz

The purpose of this study was to explore the problems experienced
by teachers who have Syrian students in
their classrooms while teaching science. Case study research method was used in
the study. Semi-structured interview questions were used to collect the data. The
study was conducted during the spring
semester of 2017-2018 in different middle schools of Kilis city center and of
the refugee camps. Fifteen science teachers who work in middle schools that have
Syrian students in their classrooms participated
in the study. The data were analyzed by content analysis and frequencies and
percentages were calculated. The study results showed that there were many
problems such as Syrian students’ lack of Turkish language skills, cultural
differences, adaptation problems, and lack of using materials in classrooms
during science teaching. It was determined that acquisitions of science course
were complicated for Syrian students, the content of the courses was difficult, some of the contents of the
course could not be taught due to lack of time, and more visualized teaching
techniques should be used. It was also determined that the schools should
provide materials and laboratory, Ministry of National Education should carry
out integration activities for students, families, and teachers, provide more
materials, and make the books more suitable for this group of students. It was
also found that hands-on activities, direct instruction, question-answer,
drama, experiment, and cooperative learning teaching methods and techniques
were mostly used by teachers to help their Syrian students understand science
course easily.

Anahtar Kelimeler

Middle schools, Science teachers, Syrian students

Kaynakça

• Amaç, Z., & Yaşar, M. R. (2017, Ekim). Temporary education centers for Syrian asylum seekers: Opportunities and challenges [Öz]. International Symposium on the Middle East in 500 years from Mercidabık to Present Konferansında sunulan bildiri, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/320921992_temporary_educatıon_centers_for_syrıan_asylum_seekers_opportunıtıes_and_challenges
• Amaç, Z., & Yaşar, M. R. (2018). İlk ve ortaokullardaki Suriyeli öğrencilerin eğitimi: Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerine sistematik bir inceleme. The Journal of Academic Social Science, 85, 417-434. doi:10.16992/ASOS.14519
• Aydoğdu, M., & Doğru, M. (2003). Fen bilgisi öğretiminde kullanılan yöntemlerde karşılaşılan sorunlar ile ilgili öğrenci görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 150-158.
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
• Balbağ, M. Z., Leblebicier, K., Karaer, G., Sarıkahya, E., & Erkan, Ö. (2016). Türkiye’de fen eğitimi ve öğretimi sorunları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 12-23.
• Biçer, N., & Kılıç, B. S. (2017). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663.
• Bircan, T., & Sunata, U. (2015). Educational assessment of Syrian refugees in Turkey. Migration Letters, 12(3), 226-237.
• Bugay, A., Karakedi, G., & Erdur-Baker, Ö. (2016). Zorunlu göç ve mülteci psikolojisi. Ö. Erdur-Baker ve T. Doğan (Editörler), Kriz danışmanlığı (s. 360-398). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyükikiz, K. K., & Çangal, Ö. (2016). Suriyeli misafir öğrencilere Türkçe öğretimi projesi üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1414-1430.
• Büyüköztürk, S., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Coşgun, Ö. D., & Karamustafaoğlu, O. (2017). İlkokul üçüncü ve dördüncü sınıf mülteci öğrencilerin madde kavramına ilişkin düşünceleri. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 525-540. doi:10.19126/suje.321729
• Creswell, J. W., Hanson, W. E., Clark-Plano, V. L., & Morales, A. (2007). Qualitative research designs: Selection and implementation. The counseling psychologist, 35(2), 236-264.
• Culbertson, S., & Constant, L. (2015). Education of Syrian refugee children. Managing the Crisis in Turkey, Lebanon,and Jordan. https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR800/RR859/RAND_RR859.pdf, Erişim tarihi: 16.08.2018
• Çetin, İ. (2016). Türkiye’de Suriyeli sığınmacıların sosyal ve kültürel entegrasyonu. Sosyoloji Dergisi, 34, 197-222.
• Emin, M. N. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Temel eğitim politikaları. (Analiz, Sayı: 153) Siyaset, Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA). İstanbul: Turkuvaz Matbaacılık Yayıncılık A.Ş.
• Er, A. R., & Bayındır, N. (2015). İlkokula giden mülteci çocuklara yönelik sınıf öğretmenlerinin pedagojik yaklaşımları. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 175-185. doi:10.20860/ijoses.08223
• Er, O., Biçer, N., & Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(2), 51-69.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve çözüme dair öneriler. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Ereş, F. (2016). Problem of the immigrant students’ teachers: are they ready to teach?. International Education Studies, 9(7), 64-71.
• Göktaş, P. (2016). A research on evaluation of cultural communication differences for refugee students in z generation: A case study of Gurkan imam hatip high school. Turkish World Journal of Educational Research, 1(1), 32-38.
• Gözübüyük-Tamer, M. (2017). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli çocukların Trabzon devlet okullarındaki durumu. Göç Dergisi, 4(1),119-152.
• Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. İlköğretim Online, 16(4), 1768-1776. doi:10.17051/ilkonline.2017.342990
• Keskinkılıç-Kara, S. B., & Şentürk-Tüysüzer, B. (2017). Sığınmacı öğrencilerin eğitimi sürecinde yaşanan sorunlara ilişkin yönetici, öğretmen ve veli görüşleri. Akademik Sosyal Araştırma Dergisi, 6(44), 236-250.
• Levent, F., & Çayak, S. (2017). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(27), 21-46.
• Mercan-Uzun, E., & Bütün, E. (2016) Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1, 72-83.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Ed.). CA: SAGE Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2014). Yabancılara yönelik eğitim-öğretim hizmetleri. http://mevzuat.meb.gov.tr/ html/ yabyonegiogr_1/yabyonegiogr_1.html Erişim tarihi: 14.10.2018
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Suriyeli çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonunun desteklenmesi projesi. http://pictes.meb.gov.tr/www/projemiz/icerik/36 Erişim tarihi: 26.10.2018
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018a). Geçici koruma altındaki öğrencilerin eğitim hizmetleri. https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_03/05103521_05-03-2018__Ynternet_BYlteni.pdf Erişim tarihi: 26.10.2018
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018b). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325 Erişim tarihi: 18.11.2018
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. doi:10.26466/opus.443945
• Paksoy, S., & Karadeniz, M. (2016). Kilis’te çalışan Suriyeli sığınmacıların sosyo-ekonomik yapısı üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 785-798. doi:10.17755/esosder.81867
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü., & Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 208-229.
• Seydi, A. R. (2013). Türkiye’deki Suriyeli akademisyen ve eğitimcilerin görüşlerine göre Suriye’deki çatışmaların Suriyelilerin eğitim sürecine yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 217-241.
• Şeker, B. D., & Aslan, Z. (2015). Eğitim sürecinde mülteci çocuklar: Sosyal psikolojik bir değerlendirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86–105. doi:10.5578/keg.8234
• Şeker, B. D., & Sirkeci, I. (2015). Challenges for refugee children at school in eastern Turkey. Economics and Sociology, 8(4), 122-133. Şensin, C. (2016). Sınıf öğretmenlerinin Suriye’den göçle gelen öğrencilerin eğitimlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Şimşir, Z., & Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 17(2), 1116-1134.
• T.C. İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM). (2016). Geçici korumamız altındaki Suriyeliler. http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler_409_558_560 Erişim tarihi: 26.10.2018
• T.C. İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü(GİGM). (2018). Yıllara göre geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler. http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-koruma_363_378_4713 Erişim tarihi: 26.10.2018
• Taskin, P., & Erdemli, O. (2018). Education for Syrian refugees: Problems faced by teachers in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 75, 155-178, doi: 10.14689/ejer.2018.75.9
• Taştan, C., & Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. http://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/Suriye_Rapor_TUKCE.pdf Erişim tarihi: 26.10.2018
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• UNICEF. (2018). Türkiye'de çocukların eğitim yoluyla korunması. http://unicef.org.tr/basinmerkezidetay.aspx?id=32842 Erişim tarihi: 26.10.2018
• Yaşar, M. R., & Amaç, Z. (2018a). Teaching Syrian students in Turkish schools: Experiences of teachers. Sustainable Multilingualism, 13, 232-244. doi:10.2478/sm-2018-0019
• Yaşar, M. R., & Amaç, Z. (2018b, Eylül). Inclusive education for Syrian asylum-seekers in Turkey: School leaders’ perceptions [Öz]. European Conference on Educational Research (ECER2018) Konferansında sunulan bildiri. Unibz Üniversitesi, Bolzano, İtalya. Erişim adresi: https://eera-ecer.de/ecer-programmes/conference/23/contribution/43626/
• Yavuz, Ö., & Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. Y. (2014). İki dillilik olgusu ve Almanya’daki Türklerin iki dilli eğitim sorunu. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 1641-1651.
• Yüce, E. (2018). Geçici koruma altında bulunan Suriyeli öğrencilerin okula uyumları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.