KOBİ’lerde İç Denetim Uygulamaları Ve Balıkesir’de Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 25 Sayı: 3, 999 - 1015, 28.12.2018

Suat Kara Kezban Hitay

https://doi.org/10.18657/yonveek.397631

Öz

Günümüzde yaşanan
gelişmeler dolayısı ile ticaret sınırları ortadan kalkmış, işletmeler küresel
bazda faaliyetlerini sürdürmeye başlamışlardır. Bu doğrultuda ticaret ile
paralel olarak rekabette uluslararası boyutlara ulaşmıştır. Daha çok yerel
bazda faaliyet gösteren KOBİ’ler de gelişmelere ayak uydurarak küreselleşme
yoluna ve rekabet etme gücünü sağlayacak yapılanmaya gitmek zorundadırlar.
Yapısal özellikleri itibariyle, hızlı karar alabilmeleri ve yeniliklere çabuk
adapte olabilmeleri, düşük üretim ve yönetim giderleriyle ucuz bir üretim
gerçekleştirmeleri KOBİ’lere avantaj sağlamakta ve rekabet edebilme imkanı
vermektedir. KOBİ’ler ülkemiz işletmelerinin 99,8’ini ve istihdamın 73,5’ini
oluştururlar ve ekonomimizde önemli bir yere sahiptirler.

Ekonomideki önemi büyük
olan KOBİ’lerin finansman, yönetim, denetim alanı gibi unsurlarında meydana
gelen aksaklıklar, işletmelerin faaliyetinde kısıtlamaya sebep olmakta ve
rekabet etme güçleri üzerinde olumsuz bir etki yaratmaktadır. Özellikle
bağımsız denetim sonucunda aldıkları derecelendirme notu düştükçe, işletmeler
kolay kredi sağlayamamakta, alacakları kredilerdeki risk ağırlığı artarak,
işletmeye olan maliyetleri yükselmektedir. Bu noktada denetim daha önemli hale
gelmekte ve işletmeler günümüzde denetim faaliyetini yalnızca denetim
işletmeleri inisiyatifine bırakmayarak, iç denetim uygulamalarına ağırlık
vermektedirler. İşletmeler, gelecekte karşılaşabilecekleri riskleri tespit etme
ve en az zararla kurtulmayı sağlayacak politikalara sahip olarak yani, iç
denetim sistemini benimseyerek risklerin en kazançlı şekilde yönetilmesini
sağlayabilmektedirler.

Bu çalışma, Balıkesir Organize Sanayisi’ne kayıtlı
KOBİ’lerin iç denetim uygulamalarına ne derece önem verdiği ölçülmeye
çalışılmıştır. Araştırmada anket yöntemi kullanılmış ve anket sonuçları “hipotez
testleri” ile analiz edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

KOBİ, İç Denetim, Risk Yönetimi

Kaynakça

• Abbott, L.J., Parker, S. and Peters, G.F. (2010), “Serving two masters: the association between audit committee internal audit oversight and internal audit activities”, Accounting Horizons, Vol. 24 No. 1, pp. 1-24.
• Acar, A. (2014).İzmir İli KOBİ’lerinde Kalite Yönetim Sistem ve Tekniklerinin Kullanım Etkinliğinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Açıkgöz, A. F. (2006). KOBİ’lerde Fon Yönetimi ve E-Finans Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Adelberg, H.A. (1996). Internal Auditing, Dartmouth Publishing Company. Edited: A.D. Chambers, U.S.A.
• Alagöz, A. (2008). İşletmelerde İç Kontrol Sisteminin Önemi ve Denetim Komiteleri İle İç denetim Birimi İlişkisinin Hata ve Hilelerin Önlenmesindeki Rolü. http://www.alialagoz.com.tr/doc-dr-alialagoz-makaleleri/isletmelerde_ic_kontrol.pdf E. T. 24.04.2017.
• Alkafaji, Y. and Majdalawieh, M. (2012). Corporate Governance and Internal Audit in the United Arab Emirates (UAE). Internal Auditing, 27(3), 30-38.
• Aydın, A. (2010). Basel II’ye Uyum Sürecinde Kobiler’in Yükümlülükleri ve Derecelendirme Uygulaması. Pamukkale Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Birindelli, G. And Ferretti, P. (2008). Compliance Risk In ItalianBanks: TheResults of A Survey. Journal of Financial Regulation and Compliance, Vol. 16, No. 4, pp. 335-351.
• Cengiz, S. (2013). İşletmelerde Kurumsal Yönetim Kapsamında İç Denetimin Yeri ve Önemi: Borsa İstanbul’da Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: 15, Say: 2, Sayfa: 403-448.
• Çalışkan, İ.(2017). KOBİ’lerin İç Denetime Bakışı, Karabük İl Uygulaması Karabük Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Karabük.
• Çelik, İ. (2014). Türkiye’de İhracat Yapan KOBİ’lerin Ortaklık ve Sermaye Yapılarının İhracat Performansına Etkisi Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• David, G. and Barnier, B. (2011). Evaluating Operations And Information Technology Risk InBanks: Opportunities ForAuditors ToBring More Value ToInstitutions. The EDP Audit, Control, and Security Newsletter, Vol. 43, No. 5, pp. 1-15.
• Elkassar, A., Elgammal, W., & Bayoud, M. (2014. Effect of Internal Audit Function on Corporate Governance Quality: Evidence from Lebanon. International Journal of Corporate Governance, 5(1-2), 103-117.
• Griffiths, P. (2005). Risk Based Auditing. Ashgate Publishing, U.S.A.
• Güler, E. (2010). Sigorta İşletmelerinde İç Denetim Uygulamalarının İç Denetim Standartları İle Birlikte Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi, İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 19, Sayfa: 385-402.HTTP 1: http://kobi.tobb.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=239:kob-tanm-deiti&catid=3:kobi-haberler E. T. 14.04.2017.
• IIA, (2012). International Standards For The Professional Practice Of Internal Auditing (Standards).
• İbiş, A. (2015). İşletmelerde Risk Yönetimi ve Türev Ürünlerin Kullanımı Üzerine BİST’te Bir Uygulama. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Kara, S. (2011). İç Denetimde Risk Yönetimi. Celal Bayar Üniversitesi, Doktora Tezi, Manisa.
• Kara, S. ve Sakarya, Ş. (2012). Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesinde Risk Odaklı İç Denetim ve İMKB Uygulaması. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Sayı:1, Sayfa: 69-96.
• Kaya, E. B. (2010). Risk Odaklı İç Denetim ve Uygulaması Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Kurnaz, N. (2006). Kurumsal Yönetim Ekseninde Risk Odaklı İç Denetim: Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi İşletmesinde Risk Odaklı İç Denetim Uygulama Analizi Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kütahya.
• Kutlu, H. A. ve Demirci, S. (2007). KOBİ’lerin Finansal Sorunları ve Çözüm Önerileri İstanbul Kültür Üniversitesi, 4. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi, İstanbul.
• Lavida, A.F. (2007). Internal Audit Function Role in Operational Risk Management. Journal of Financial Regulation and Compliance, Vol: 15, No: 2, s.146, 143-155.
• Leung, P., Cooper, B.J. and Robertson, P. (2003). The Role of Internal Audit in Corporate Governance. The Institute of Internal Auditors Research Foundation, RMIT University, Melbourne.
• Memiş, M. Ü. (2007). Türkiye’deki İç Denetim Profilinin Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, Sayfa: 461-478.
• Odyakmaz, S. (2016). Türkiye’de KOBİ’lerin İşletme Sermayesi Gereksinimi ve Banka Kredilerine Erişimi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özbek, Z. (2008). KOBİ’ lerin Tür Ekonomisine Etkileri. Ekonomik Sorunlar Dergisi. (http://www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/yayinlar/EkonomikSorunlarDergisi/sayi31/Zerrin%20ozbek.pdf E.T. 07.04.2017 ).
• Pickett, K.H.S. and Pickett, J. M. (2005). Auditing for Managers: The Ultimate Risk Management Tool. John Wiley&Sons Ltd., USA, s. 13.;
• Reding, K.F., Sobel, P. J., Anderson, U.L., Head, M.J., Ramamoorti, S. and Salamasick, M. (2007). Internal Auditing: Assurance&Consulting Services. Institute of Internal Auditors Research Foundation (IIARF), USA.
• Sağlar, J. Ve Taun, K. (2009). İşletmelerde İç Denetim Fonksiyonunun Bağımsız DışDenetim Maliyeti Üzerindeki Etkileri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1, Sayfa: 343-358.
• Sarens, G. and Beelde, D.I. (2006). The Relationship Between Internal Audit and Senior Management: A Qualitative Analysis of Expectations and Perceptions. Internal Journal of Auditing, 10, s. 219-241.
• Sarens, G. and De Beelde, I. (2006b), “The Relationship Between İnternal Audit And Senior Management: a Qualitative Analysis of Expectations and Perceptions”, International Journal of Auditing, Vol. 10 No. 3, pp. 219-41.
• Starbuck, S. and Singer S., (2010). Climate Change And Sustainability: Five Highly Charged Risk Areas For Internal Auditing. Internal Auditing, Vol.25, No.4, pp. 3-9.
• Sucu, M. E. (2010). KOBİ’lerde Stratejik Yönetim ve Bir Araştırma Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Tarakçı, A. (2016). KOBİ’ler İçin İşletme Sermayesinin Önemi: Risk, Likidite Ve Kârlılık Üzerine Borsa İstanbul’a Kayıtlı Dokuma Sanayi Sektöründeki KOBİ’ler İle Borsa Dışı KOBİ Niteliğindeki İşletmelerin Mukayesesi. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 25 Kasım 2016 Haber Bülteni, Sayı: 21540.