Öğretime Yönelik Duyuşsal Farkındalık Ölçeği

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 200 - 229, 01.03.2017

Bilal Duman Ali Yakar

https://doi.org/10.30703/cije.321453

Cited By: 9

Öz

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin öğretime yönelik duyuşsal farkındalık düzeylerini belirlemek için bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 386 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde, alan yazın tarama, madde havuzu oluşturma, uzman görüşleri alma, ön deneme çalışması yapma, ana uygulama, geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapma işlemleri gerçekleştirilmiştir. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile madde analizleri sonucunda, ölçekte 37 madde yer almıştır. Bu analizlerin sonucunda ölçeğin, tek boyutlu fakat 5 faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin beşli faktör yapısının doğrulandığı görülmüştür. Bu faktörler, sırasıyla “Alma” (7 madde), “Tepkide Bulunma” (9 madde), “Değer Verme” (8 madde), “Örgütleme” (7 madde) ve “Kişilik Haline Getirme” (6 madde) olarak adlandırılmıştır. Ölçek maddelerinin faktör yükleri ,506-,837 arasında değişmektedir. Ölçek maddelerinde %27’lik alt-üst grupların ortalamaları arasındaki farkların anlamlı olduğu bulunmuştur. Tüm ölçeğe ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı, α=,896’dır. Bu bulguların, ölçeğin geçerliliği ve güvenilirliği için tatmin edici kanıtlar olduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Duyuşsal farkındalık, öğretim, ölçek, güvenilirlik, geçerlilik.

An Affective Awareness Scale for Instruction

Öz

This study aims to develop a scale of affective awareness towards instruction. The preliminary
structure, reliability and validity of the affective awareness towards instruction was examined
with a sample of 386 teacher candidates currently studying at Muğla Sıtkı Koçman University
Faculty of Education. Scale development was realized through literature survey, designing
an item pool, expert opinion, pilot study, main study and validity and reliability analyses.
Exploratory and confirmatory factor analysis propose a 37-item scale capturing five
dimensions which may be termed as “receiving” (7 items), “respond” (9 items), “valuing” (8
items), “organizing” (7 items) and “characterizing” (6 items). Item loads vary between ,506 -
,837. Differences between each item’s means of upper 27% and lower 27% points were
significant. Cronbach α coefficient was calculated as ,896. Thus, the findings show that Scale
of Affective Awareness towards Instruction can be used as a valid and reliable instrument in
education and psychology.

Anahtar Kelimeler

Affective awareness, instruction, scale, reliability, validity

Kaynakça

• Akbaba-Altun, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 7-18.
• Alogan, Y. (1999). Psikolojiye giriş (Çev.). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Aslan, M. (2011). İlköğretimde karakter eğitimi ve öğrencilere kazandırılması gereken değerler. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 121-144.
• Aydın, M. Z. (2008). Ailede çocuğun ahlak eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Aytaç, Ö. (2003). Bilincin sosyolojik analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. [Erişim tarihi: 14.05.2012]. http://www.e-sosder.com/dergidetay.php?id=90
• Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal davranış eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Balaban-Salı, J. (2006). İçerik türlerine dayalı öğretim. Tutumların öğretimi. (Ed. Ali Şimşek). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s. 133-162.
• Barak, A. (1990). Counselor training in empathy by a game procedure. Counselor Education and Supervision, 29, 170-178.
• Battistich, V. (2005). Character education, prevention and positive youth development. Washington D. C.: Character Education Partnership.
• Baysal, A. C. (1981). Sosyal ve örgütsel psikolojide tutumlar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Yayınları.
• Bloom, B. S. (1956). (Ed.) Taxonomy of educational objectives. Handbook I: Cognitive domain. Longman: Green and Company, New York.
• Bloom, B. S. (1976). Human characteristics and school learning. New York: McGraw-Hill.
• Bolin, A. U., Khramtsova, I. & Saarnio, D. (2005). Using student journals to stimulate authentic learning: Balancing Bloom's cognitive and affective domains. Teaching of Psychology, 32(3), 154-159.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (5. bs). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Combs, A. W. (1982). Affective education or none at all. Educational Leadership, 39(7), p. 494.
• Cüceloğlu, D. (1999). Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cüro, E. (2009). Sosyal bilgiler öğretim programının toplumsal ihtiyaçları karşılama düzeyine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Çam, O. ve Engin, E. (2006). Psikiyatri kliniğinde çalışan hemşirelerde farkındalık eğitiminin bireysel performans standartlarına etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Sayı 7, 82-91.
• Çüm, S. ve Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 12(24), 115-135.
• Delice, A. ve Ergene, Ö. (2015). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi: Matematik eğitimi makaleleri örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 3, 60-75.
• Demirel, Ö. (2011). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. 17. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. ve Ün, K. (1987). Eğitim terimleri. Ankara: Şafak Matbaası.
• Dökmen, Ü. (2000). Farkına varmak. Yarına kim kalacak evrenle uyumlaşma sürecinde var olmak, gelişmek, uzlaşmak. İstanbul: Sistem Yayıncılık, Birinci Basım, 122-139.
• Duman, B. (2002). Süreç temelli öğretimin ilköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğrencilerin akademik başarısı ve kalıcılığı üzerindeki etkileri. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Duman, B. (2008). Öğrenme-öğretme kuramları ve süreç temelli öğretim. Genişletilmiş 2. baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Duman, B. (2009). Neden beyin temelli öğrenme? 2. baskı. Ankara: Pegem Akademi. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE e–ISSN: 2147-1606 Vol 6 (1), 2017, 200 – 229 - 224 -
• Education for Affective Development. (1992). A guidebook on programmes and practises. UNESCO Principal Regional Office for Asia and the Pacific, Thailand.
• Eiss, A. F. & Harbeck, M. B. (1969). Behavioral objectives in the affective domain. Washington D. C.: National Science Supervisors Association.
• Eker, M. (1996). Bilinç olgusunun her aşamasında ve dışavurumun her düzeyinde insana özgü egzistansiyal bir kalite olarak soyutlamanın özne ile nesne arasındaki bilişsel-duyuşsal denge bağlamında ontolojik çözümlemesi. Sanatta Yeterlilik Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Erden, M. ve Akman, Y. (2001). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Erkuş, A. (1998). Goleman’ın “duygusal zekâ” görüşünün psikometrik açıdan eleştirisi ve dinamik etkileşimsel model önerisi. Türk Psikoloji Yazıları, 1(1), 31-40.
• Gable, R. K. ve Wolf, M. B. (1993). Instrument develpoment in the affective domain: Measuring attitudes and values in corporateand school setting. (2nd Edition), Kluwer Academic Publishers, Boston-Dordrecht-London.
• Gardner, H. (1993). Frames of mind, the theory of multiple intelligence. New York: Basic Books.
• Goleman, D. (1995). Duygusal zekâ. (Çev.: Banu Seçkin Yüksel). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2012). Eğitimde duyuşsal boyut ve duyuşsal öğrenme. Turkish Studies - International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/1 Winter, 1159-1177.
• Gürüz, D. ve Temel-Eğinli, A. (2008). İletişim becerileri: Anlamak, anlatmak, anlaşmak. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Hansen, K. (2009). Strategies for developing effective teaching skills in the affective domain strategies. ProQuest Education Journals, 23, 1, 14.
• Hatcher, S. I., Nadeau, M. S., Walsh, I. K., Reynolds, M., Galea, J. ve Marz, K. (1994). The Teaching empathy for high school and college student: Testing Rogerian methods with the interpersonal reactivity index. Adolescence, 29 (116), 961-974.
• Hilgard, E. R. (1990). Hilgard’s introduction to psychology. 12. Edition. Harcourt Brace and Company.
• Hoşgörür, V. (2007). Eğitimin toplumsal temelleri. Eğitim Bilimine Giriş. (Ed: Özcan Demirel ve Zeki Kaya). 129–160. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Kagan, N., Schauble, P., Resnikoff, A., Danish, S. J. ve Krathwohl, D. R. (1969). Interpersonal process recall. Journal of Nervous and Mental Disease, 148 (4), 365-74.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1992). İnsan ve insanlar. psikoloji, psikiyatri. Dizi No: 1. İstanbul: Evrim Basım Yayım Dağıtım.
• Kan, A. Ü. (2012). Sosyal bilgiler dersinde bireysel ve grupla zihin haritası oluşturmanın öğrenci başarısına, kalıcılığa ve öğrenmedeki duyuşsal özelliklere etkisi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Kara, A. (2003). Duyuşsal boyut ağırlıklı bir programın öğrencilerin duyuşsal gelişimine ve akademik başarısına etkisi. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Karslı, M. D. (2010). Eğitim bilimlerine giriş. 3. baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Kaya, A. (2010). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
• Keller, J. M. (1979). Motivation and instructional design. Journal of Instructional Development, 2(4), Springerlink.
• Keller, J. M. (1987). Development and use of the ARCS model of instructional design. Journal of Instructional Development, 10(3), Springerlink.
• Keller, J. M. ve Burkman, E. (1993). Motivation principles. Instructional Message design (Ed. Fleming, M. ve Howard, L.) içinde. New Jersey: Educational Technology Publications, Inc. Englewood Cliffs.
• Kızılçelik, S. ve Erjen, Y. (1992). Açıklamalı sosyoloji sözlüğü. Ankara: Saray Yayınları.
• Krathwohl, D. R., Bloom, B. S. ve Masia, B. B. (1964). Taxonomy of educational objectives. The classification of educational goals. Handbook II: Affective domain. New York: Longman. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE e–ISSN: 2147-1606 Vol 6 (1), 2017, 200 – 229 - 225 -
• Main, R. G. (1993). Integrating motivation into the instructional design process. Educational Technology. 33(12), 37-41.
• Malmivuori, M. L. (2001). The Dynamics of affect, cognition and social environment in the regulation of personal learning processes: The Case of mathematics. University of Helsinki Department of Education Research Report 172, Finland: Helsinki University Press.
• McCloskey, L. (2000). Posttraumatic stress in children exposed to family violence and single event trauma. Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39, 108- 115.
• Meador, B. D. ve Rogers, R. (1984). Person-centered therapy. (Ed. R. J. Corsini ve D. Wedding). Current Psychotherapies. Illinois: F. E. Peacock Publishing.
• Milne, B. G. ve Kosters, H. G. (1984). The First Step is awareness (An assessment of educational needs in the affective domain in South Dakota). South Dakota State Department of Public Instruction, Pierre.
• Oktay, A. S. (2007). İslam düşüncesinde ahlâkî değerler ve bunların global ahlâka etkileri. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, İstanbul: DEM.
• Özçelik, D. A. (1998). Eğitim programları ve öğretim (Genel öğretim yöntemi). 4. Baskı, Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. 2.bs. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Russell, M. (2004). The Importance of the affective domain in further education classroom culture. Research in Post - Compulsory Education, 9(2), 249- 270.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Sherif, M. ve Sherif, C. W. (1996). Sosyal psikolojiye giriş II. (Çev. Mustafa Atakay ve Aysun Yılmaz). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş (Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları). Ankara: Ekinoks Eğitim Danışmanlık Hiz. ve Bas. Yay. Dağ. San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri Analizi (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Türk Dil Kurumu – Güncel Türkçe Sözlük. (2012). Online: www.tdk.gov.tr [Erişim: 12.04.2012].
• Valett, R. E. (1974). Affective humanistic education: Goals, programs and learning activities. Belmont, CA: Lear Siegler Inc./Fearon Publication.
• Vermunt, J. D. (1996). Metacognitive, cognitive and affective aspects of learning styles and strategies: A phenomenographic analysis. Higher Education, 31, 25-50.
• Voltan-Acar, N. (2004). Ne kadar farkındayım?: Gestalt terapi. Ankara: Babil Yayıncılık.
• Wight, A. R. (1971). Affective goals of education. ERIC Microfiche Nr. ED 069 733.
• Woolfolk, A. E. (1998). Educational psychology. 7. Ed. Boston: Allyn and Bacon.
• Yakar, A. (2012). Duyuşsal farkındalığa dayalı öğretimin akademik başarı ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlar üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Yeşilkayalı, E. (1996). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde problem çözme yönteminin öğrencilerin okul başarısı ve duyuşsal özellikleri üzerindeki etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.