Öğretmen Adaylarının Enerji Tasarrufuna Yönelik Tutum ve Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Sayı: 47, 1 - 13, 09.07.2019

Sami Oluk Serap Kaya Şengören Gonca Babadağ

Öz

Çalışmanın
amacı enerji okuryazarlığına yönelik Türkçeye uyarlamış olduğumuz ölçek
yardımıyla öğretmen adaylarının enerjiyi korumaya yönelik tutum ve
davranışlarını ortaya koymak ve bunlarla cinsiyet, okudukları bölüm, aile gelir
düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkileri araştırmaktır. İlişkisel tarama
modelinin kullanıldığı bu çalışmanın örneklemini lisans öğrenime devam eden 378
(127 erkek, 251 kız) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama
aracı olarak Türkçeye uyarlanan ve güvenirliği 0,76 bulunan 17 tanesi tutum 9
tanesi davranış boyutunda toplam 26 maddeden oluşan Likert tipi enerji
okuryazarlığı ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin enerji
tasarrufu eğitiminin gerekliğine ve yenilenebilir enerji kaynaklarının oluşturulmasına
yönelik olumlu tutumlarının olmasına karşın bireysel olarak enerji tasarrufuna
yönelik fazla bir şey yapamayacakları yönünde olumsuz tutuma sahip oldukları
görülmüştür. Ayrıca öğretmen adaylarının enerji okuryazarlıklarının cinsiyet
değişkenine olmadığı, ancak okudukları bölüm ve gelir düzeyine göre değiştiği
bilgisine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Enerji tasarrufu, tutum, davranış, enerji okuryazarlığı

Kaynakça

• Akçöltekin, A. ve Doğan, S. (2013). Sınıf öğretmenlerinin yenilenebilir enerji hakkındaki tutumlarının belirlenmesi. International Journal of Social Science, 6(1), 143-153.
• Atılgan, İ. (2000). Türkiye’nin enerji potansiyeline bakış. Gazi Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık. Fakültesi Dergisi, 15(1), 31-47.
• Bilen, K., Özel,K., ve Sürücü, A. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerjiye yönelik tutumları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36,Nisan.
• Bodzin, A. M., Fu, Q., Peffer, T. E. & Kulo, V. (2013). Developing energy literacy in us middle-level students using the geospatial curriculum approach. International Journal of Science Education, 35 (9), 1561–1589.
• Bozdoğan A E ve Yiğit D. (2014). Öğretmen adaylarının alternatif enerji kaynaklarına yönelik görüşlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 113-130.
• BP Statistical Review of World Energy (2012). British Petroleum (BP), London, UK.
• Chen K.-L., Huang S.-H., Liu S.-Y. & Chen P.-H. (2014). Energy literacy of secondary students in taiwan: a computer-based assessment, ISBN: 978-0-9891305-4-7, SDIWC.
• Çelikler, D. ve Kara, F. (2011). İlköğretim matematik ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji konusundaki farkındalıkları, 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 Nisan, Antalya.
• DeWaters, J. E., Qaqish, B., Graham, M., & Powers, S. (2013). Designing an energy literacy questionnaire for middle and high school youth. The Journal of Environmental Education, 44 (1), 56-78.
• DeWaters, J. E. & Powers, S. E. (2013). Establishing measurement criteria for an energy literacy questionnaire. The Journal of Environmental Education, 44(1), 38–55.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır. Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, 65(66), 2006/25.
• Haşıloğlu; M. A. (2014). The examining of prospective teachers’ views about renevable and non-renevable energy sources: a case study of turkey. Educational Research and Reviews , 9(13), 411-16. Hicks, D. & Bord, A. (2001). Learning about global issues. Both Spa University Collage. UK, Environmental Education Research, 7(4).
• Koç, E. ve Şenel, M. C. (2013). Dünyada ve Türkiye’de enerji durumu - genel değerlendirme. Mühendis ve Makina, 54 (639), 32-44.
• Németh, P., Jakopánecz, E. & Törőcsik, M. (2013). Gender attitudes about traditional and renewable energy resources, Proceedings of FIKUSZ ’13 Symposium for Young Researchers, 45-54.
• Nunnally, J. C. (1967). Psychometric theory. New York: McGraw Hill.
• Oliver, B. (2013). Why energy literacy must be a national priority. Policy, 1 (2), 51-52.
• Oluk S, Özüredi, Ö. ve Sakacı, T. (2009). Determination of state-trait anxiety levels of university students during the learning process of global environmental problems. US-China Education Review, 6 (1), 49-53.
• Oluk S ve Sakacı T. (2009). Dimensions of learning process over global environmental problems: An evaluation of roger conceptual learning method regarding Turkish undergraduate students, US-China Education Review, 6-5, 35-44.
• Özata, E. (2010). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 26.
• Özbebek Tunç, A., Akdemir Ömür, G. ve Düren A. Z. (2012). Çevresel farkındalık. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 227-246.
• Özdemir, N. ve Çobanoğlu, E. O. (2008). Türkiye’de nükleer santrallerin kurulması ve nükleer enerji kullanımı konusundaki öğretmen adayların tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 218-232.
• Rogers M. & Tough A. (1996). Facing the future is not for wimps. Future, 28(5), 491-496.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 23 (2) 99-110.
• Şenpınar, A. ve Gençoğlu, M. T. (2006). Yenilenebilir enerji kaynaklarının çevresel etkileri açısından karşılaştırılması. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 4 (2).
• Şenyurt, A., Bayık Temel, A. ve Özkahraman, A. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlılıklarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1).
• Toth, N., Little, L., Read J. C., Fitton D., & Horton M. (2013). Understanding teen attitudes towards energy consumption. Journal of Environmental Psychology, 34, 36-44.
• Türkmen, M., Sarıkaya, N., ve Saygılı, M. (2013). Öğrencilerin çevresel duyarlılık düzeylerinin satın alma davranışına etkisi üzerine bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (2).
• Üstündağlı, E., ve Güzeloğlu, E. (2015). Gençlerin yeşil tüketim profili: Farkındalık, tutum ve davranış pratiklerine yönelik analiz. Global Media Journal Turkish Edition, 5 (10), 341-362.
• Zeray, C. (2010). Renewable energy sources. Çukurova University, Institute of Natural and Applied Sciences, Adana. MSc Thesis.
• Zografakis, N., Menegaki, A. N., & Tsagarakis, K. P. (2008). Effective education for energy efficiency. Energy Policy 36, 3226-3232 .
• Zyadin, A., Puhakka, A., Ahponen, P., Cronberg, T. & Pelkonen, P. (2012). School students’ knowledge, perceptions, and attitudes toward renewable energy in Jordan. Renewable Energy 45, 78–85.