Effect of celiac disease in children on the quality of life and depression levels of mothers

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 2, 59 - 63, 15.09.2019

Nergiz Sevinç , Ahmet Öztürk , Eylem Sevinç

https://doi.org/10.17941/agd.619639

Cited By: 2

Öz

Background and Aims: The compulsory obligation to follow a gluten-free diet in children with celiac disease brings a psychosocial burden both to the child and the family. It has negative effects on the quality of life and psychosocial status of the mother who is primarily responsible for the child’s care. We compared the quality of life and depression levels between mothers of children with celiac disease and controls.

Materials and Methods: The study was performed at the gastroenterology polyclinic of Erciyes University Pediatric Department between July 1, 2015, and December 31, 2015. Mothers of 93 children with celiac disease and mothers of 93 healthy children (a total of 186 mothers) were included in the study. Verbal affirmation was obtained from all the participants. A sociodemographic questionnaire, quality of life scale (short form-36), and Beck Depression Inventory were administered through a face-to-face interview. The Statistical Package for Social Sciences program was used for evaluating data. A p value of <0.05 was accepted as significant.

Results: The quality of life scores of mothers to children with celiac disease were lower compared to the control group (general health [32 vs 44], physical functioning [50 vs 80], physical role limitations [50 vs 100], mental health [48 vs 72], energy [35 vs 60], emotional health [33.33 vs 100], bodily pain [30 vs 70], and social functioning [50 vs 62.50]). Particularly, in mothers of children with celiac disease who had a low educational status or economic situation, had 4 or more children, and were unemployed, the quality-of-life scores were lower than others. According to the Beck Depression Inventory, depression symptom rates were higher in the mothers of children with celiac disease (69.9%) compared to the control group (14.0%). With advanced analysis, higher depression symptom rates were noted in mothers older than 41 years, having 4 or more children, being in a lower economic status, and living in a village or small town.

Conclusions: The quality of life and physical-mental health are affected negatively while mothers struggle with their children’s chronic disease. When a child with celiac disease is identified, it would be beneficial to follow up and support the mother to maintain her quality of life and prevent mental distress.

Anahtar Kelimeler

Celiac disease, mother, life quality, depression

Çocuklardaki çölyak hastalığının annelerin yaşam kalitesi ve depresyon düzeylerine etkisi

Öz

Giriş ve Amaç: Çölyak hastalığı olan çocukların sürekli olarak glutensiz diyete uyma zorunluluğu çocukla birlikte ailesine de psikososyal bir yük getirmekte ve özellikle çocuğun birincil bakımından sorumlu annelerin yaşam kalitesini ve psikososyal durumlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu çalışmada çölyak hastalığı olan çocukların annelerinin, kontrol grubundaki çocukların anneleri ile karşılaştırılarak, yaşam kalitesinin ve depresyon düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışma Erciyes Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Gastroenteroloji Polikliniğinde 1 Temmuz-31 Aralık 2015 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışma grubuna; 93 çölyak hastalığı olan çocuğun annesi ile 93 sağlam çocuğun annesi olmak üzere toplam 186 anne alınmıştır. Çalışmaya katılan tüm annelerden sözlü onam alınarak, sosyodemografik veri formu, yaşam kalitesi ölçeği (SF-36) ve Beck Depresyon Ölçeği yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS paket programı kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde p<0.05 değerleri anlamlı kabul edilmiştir.

Bulgular: Çölyak hastalığı olan çocukların annelerinde kontrol grubundaki çocukların annelerine göre yaşam kalitesi puanları daha düşük bulunmuştur (Sırasıyla genel sağlık (32 ve 44), fiziksel fonksiyonellik (50 ve 80), fiziksel rol güçlüğü (50 ve 100), mental sağlık (48 ve 72), enerji (35 ve 60), emosyonel sağlık (33.33 ve 100), bedensel ağrı (30 ve 70) ve sosyal fonksiyonellik (50 ve 62.50). Özellikle eğitim düzeyi düşük olan, 4 ve üzeri çocuk sahibi olan, ekonomik durumu kötü olan ve herhangi bir işte çalışmayan çölyaklı çocuk annelerinde yaşam kalitesi puanları daha düşük bulunmuştur. Beck Depresyon Ölçeğine göre yapılan değerlendirmelerde de; çölyaklı çocuk annelerinde depresif belirti görülme oranı (%69.9) kontrol grubundaki annelere göre (%14.0) anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Yapılan ileri analizlerde; 41 yaş ve üzerinde olan, 4 ve üzeri çocuk sahibi olan, ekonomik durumu kötü olan ve köy ve kasabalarda yaşayan annelerde depresif belirti oranları daha fazla bulunmuştur. 

Sonuç: Annelerin, kronik hastalığı olan çocuğu ile uğraşırken yaşam kalitelerinin ve beden-ruh sağlıklarının olumsuz yönde etkilendiği tespit edilmiştir. Çölyak hastalığı olan bir çocuk tespit edildiğinde, annelerinin de yaşam kalitelerinin korunması ya da ruhsal sıkıntılarla karşılaşmalarının önlenmesi açısından takip edilmesinin ve destek olunmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çölyak hastalığı, anne, yaşam kalitesi, depresyon

Kaynakça

• 1.Sevinç E, Sevinç N, Sezgin G, et al. Çölyaklı çocuk hastalarımızın klinik değerlendirilmesi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi 2015;14:1-4.
• 2. Hill ID, Dirks MH, Liptak GS, et al; North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. Guideline for the diagnosis and treatment of celiac disease in children: recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2005;40:1-19.
• 3. Gujral N, Freeman HJ, Thomson AB. Celiac disease: Prevalence, diagnosis, pathogenesis and treatment. World J Gastroenterol 2012;18:6036-59.
• 4. Casellas F, Rodrigo L, Lucendo A ,J et al. Benefit on health-related quality of life of adherence to gluten-free diet in adult patients with celiac disease. Rev Esp Enferm Dig 2015;107:196-201.
• 5. Durualp E, Kara FN, Yılmaz V, Alabeyoğlu K. Kronik hastalığı olan ve olmayan çocukların ve ebeveynlerinin görüşlerine göre yaşam kalitelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2010;63:55-63.
• 6. de Lorenzo CM, Xikota JC, Wayhs MC, et al. Evaluation of the quality of life of children with celiac disease and their parents: a case-control study. Qual Life Res 2012;21:77-85.
• 7. Beck AT, Steer RA, Carbin MG. Psychometric properties of the Beck Depression Inventory: Twenty-five years of evaluation. Clin Psychol Rev 1988;8:77-100.
• 8. Aydemir Ö. Konsültasyon-liyezon psikiyatrisinde yaşam kalitesi ölçümü: Kısa form-36 (SF-36). Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi 1999;7:14-22.
• 9. Cogulu O, Ozkinay F, Gunduz C, et al. Celiac disease in children with Down syndrome: importance of follow-up and serologic screening. Pediatr Int 2003;45:395-9.
• 10. Fazlıoğlu K, Hocaoğlu Ç, Sönmez FM. Çocukluk çağı epilepsisinin aileye etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2010;2:190-205.
• 11. Kara A. Çölyaklı çocuk ve ergenlerde psikopatoloji ile hasta ve annelerinin yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı. Kayseri 2015.
• 12. Çoşkun BD, Sevinc E, İpek, et al. Erişkin çölyaklı hastalarımızın klinik değerlendirilmesi. Endoscopy Gastrointestinal 2015;23:40-3.
• 13. Sevinc E, Cetin F, Coskun BD. Psychopathology, quality of life, and related factors in children with celiac disease. J Pediatr (Rio J) 2017;93:267-73.
• 14. Epifanio MS, Genna V, Vitello MG, et al. Parenting stress and impact of illness in parents of children with coeliac disease. Pediatr Rep 2013;5:e19.
• 15. Toros F, Tot Ş, Düzovalı Ö. Kronik hastalığı olan çocuklar, anne ve babalarındaki depresyon ve anksiyete düzeyleri. Klinik Psikiyatri Dergisi 2002;5:240-7.
• 16. Olsson MB, Hwang CP. Depression in mothers and fathers of children with intellectual disability. J Intellect Disabil Res 2001;45:535-43.