Research Article
BibTex RIS Cite

Ünite Sonu Değerlendirme, MEB Örnek ve 2022 LGS Sorularının Fen Bilimleri Dersi 8. Sınıf Kazanımlarına ve Bilimsel Süreç Becerilerine Göre Değerlendirilmesi

Year 2024, Volume: 24 Issue: 3, 1300 - 1331, 15.09.2024
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1353962

Abstract

Bu çalışmada, 2021-2022 öğretim yılında MEB tarafından her ay yayınlanan fen bilimleri örnek soruları, MEB 8. sınıf fen bilimleri ders kitabı ünite sonu değerlendirme soruları ve 2022 yılı LGS fen bilimleri sorularının 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’ndaki (FBDÖP) kazanımlar ve bilimsel süreç becerileri açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada 179’u ünite sonu değerlendirme, 80’i örnek ve 20’si LGS fen bilimleri sorusu olmak üzere toplam 279 soru inceleme kapsamına alınmıştır. Soruların kazanımlara göre dağılımı incelendiğinde; ünite sonu değerlendirme sorularının 192, fen bilimleri örnek soruların 100 ve LGS fen bilimleri sorularının ise 20 kazanımla ilişkili oldukları ve LGS sorularının 8. sınıftaki kazanımlardan çok azı ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Ünite sonu değerlendirme ve örnek sorularda kazanım sayılarının soru sayısına göre yüksek olması, bazı soruların birden fazla kazanımla ilişkili olmasından kaynaklanmıştır. Ayrıca, MEB 8. sınıf fen bilimleri ders kitabı ünite sonu değerlendirme ve fen bilimleri örnek sorularında bazı kazanımlara ise hiç yer verilmediği tespit edilmiştir. Bilimsel süreç becerileri açısından ise, gözlem becerisinin ders kitabı ünite sonu değerlendirme (%19.2), LGS sınav (%17.2) ve fen bilimleri örnek sorularında (%16.6) en fazla yer verilen beceri olduğu belirlenmiştir. Diğer yandan, ölçme ile verileri kaydetme becerileri LGS sorularında hiç temsil edilmezken tahmin, kestirme, verileri kullanma ve sunma becerileri eşit oranda (%1.7) ve en az temsil edilen beceriler olmuştur. Ünite sonu değerlendirme sorularında ölçme (%0.8) ve kestirme (%0.8), fen bilimleri örnek sorularında ise sunma (%0.7) ve kestirme (%1.0) becerilerinin en az temsil edilen bilimsel süreç becerileri olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçları doğrultusunda MEB uzmanlarına, MEB sınav komisyonlarına ve bu alanda çalışacak araştırmacılara bazı önerilerde bulunulmuştur.

References

  • Acar& Öğretmen, T. (2012). Çok düzeyli istatistiksel yöntemler ile 2006 PİSA fen bilimleri performansının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 178-189.
  • Akdeniz, A. R. (2016). Problem çözme, bilimsel süreç ve proje yönteminin fen eğitiminde kullanımı. S. Çepni (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (s. 222-249). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Akpınar, D. Günay, Y. ve Hamurcu, H. (2005). Fen bilgisi programlarının hedef ve içerik boyutuna ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 30(136), 3-11.
  • Aktamış, H.,& Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve yaratıcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2006), 77-83.
  • Akyüz, Y. (2012). Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000- M.S. 2012(22. baskı). Pegem Akademi.
  • Altheide, D. (1996). Process of document analysis. D. L. Altheide (Edt.) Qualitative media analysis. Thousand Oaks: Sage Pub.
  • Anıl, D. (2010). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152), 87-100.
  • Arslan, A. G. & Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 479-492.
  • Aslan, M., & Atik, U. (2018). Investigation of 2015 and 2017 primaryschoolTurkishcurriculaobjectivesaccordingtorevisedBloom'staxonomy. International Journal of TurkishLiteratureCultureEducation, 7(1), 528-547.
  • Atun, T., & Aktan, M. B. (2024). Fen bilimleri ders kitabı etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinde bütüncül yaklaşımı sağlayan bilimsel anlayışı kazandırması açısından incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 38(1), 1–23. https://doi.org/10.33308/26674874.2024381667
  • Bağcı Kılıç, G. (2003). Üçüncü uluslararası matematik ve fen araştırması (TIMSS): Fen öğretimi, bilimsel araştırma ve bilimin doğası. İlköğretim Online, 2(1), 42-51.
  • Başar, T. (2021). 2018 Fen bilimleri dersi öğretim programı’nda yer alan kazanımların bilimsel süreç becerileri açısından analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 218-235.
  • Başdağ, G. (2006). 2000yılı fen bilgisi dersi ve 2004 yılı fen ve teknoloji dersi öğretim programlarının bilimsel süreç becerileri yönünden karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Bayır, E, Kahveci, S. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 253-262
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40. https://doi.org/10.3316/qrj0902027
  • Bümen, N. T. (2010). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 32(142), 3-14.
  • Cesur, D. (2011). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının bilimsel süreç becerileri açısından öğretmen düşüncelerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon:Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Corbin, J.,& Strauss, A. (2008). Basics of qualitativeresearch: Techniquesandproceduresfordevelopinggroundedtheory.ThousandOaks: Sage Publishing.
  • Coşgun, E. B. (2012). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimsel süreç becerileri ile ilgili bilgi, farkındalık ve kullanma düzeylerinin araştırılması (Tokat örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Çelik, E., & Yılmazlar, M. (2023). 2005, 2013 VE 2018 Yıllarında değiştirilen fen öğretim programları konu alanı, ünite, kazanım ve ders saatlerinin karşılaştırılması. Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences (EJONS), 7(1), 48–64. https://doi.org/10.5281/zenodo.8198847
  • Çepni, S.,Ayas, A., Johnson, D. & Turgut, M. F. (1997). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
  • Çıray, F., Küçükyılmaz, E.A, Güven, M. (2015). Ortaokullar için güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25: 31-56.
  • Dökme, İ. (2005). Millî Eğitim Bakanlığı (M.E.B.) ilköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının bilimsel süreç becerileri yönünden değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 4(1), 7-17.
  • Eroğlu Doğan, E., Ekinci, R., & Doğan, D. (2020). Fen bilimleri ders kitapları ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3479-3499. https://doi.org/10.15869/itobiad.734864
  • Fidan, N. (2012). Okulda Öğrenme ve Öğretme.Pegem. Glesne, C. (2011). Becoming qualitative researchers. Pearson
  • Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210.
  • Gündoğdu, Z. (2022). 2018 Fen Bilimleri dersi öğretim programı 5-8. sınıf kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi ve program hakkında öğretmen görüşleri (Investigation of 2018 Science curriculum 5-8th grade acquisitions according to the Revised Bloom's Taxonomy and teachers' views about the curriculum]. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
  • Güven, İ., ve Gürdal, A. (2011). Türkiye ile Kanada fen eğitiminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Türk Fen Eğitim Dergisi, 8(4), 89-110.
  • Hotaman, D. (2017). Eğitim programlarının geliştirilmesinde felsefenin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 430-437. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
  • International Society for Technology in Education-ISTE. (2016). ISTE standards for students. https://resources.finalsite.net/images/v1697205849/tamdistrictorg/vu1xofkt9tikoxvhjvsx/iste-standards_students-2016_one-sheet_final.pdf adresinden 15.03.2024 tarihinde erişilmiştir.
  • Kara & Bay, E. (2017). Fen bilimleri dersinde etkili öğretim stratejilerinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (34), 55-69.
  • Karaman, P. ve Karaman, A. 2016. Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Yenilenen Fen Bilimleri Öğretim Programına Yönelik Görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 243-269.
  • Karslı, F. (2017). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerileri. M. P. Demirci Güler (Ed.), Fen bilimleri öğretimi (ss. 29-45). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Kaya, E. (2016). İlkokul 3. sınıf fen bilimleri kitabının yapılandırmacılık ve bilimsel süreç becerilerini geliştirmesi açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kaya, S. & Kara, Y. (2022).Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Fen Bilimleri Sorularının Ortaöğretim Programıyla Uyum Düzeyinin Belirlenmesi.(Yüksek Lisans Tezi).Bartın: Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Keskinkılıç, K. (2017). Eğitim ve yasal temelleri (10. baskı ss. 133-177). Pegem.
  • Koca, M., Karabulut, B. ve Türkoğlu, İ. (2021). Güncellenen 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programına İlişkin Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşleri: Malatya ve Diyarbakır Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 2(717-730).
  • Korkut, N. & Uzun, N. (2023). 2018-2022 Yılları arasında uygulanan liselere geçiş sistemi (LGS) fen bilimleri sorularının MEB’in hazırladığı örnek sorular çerçevesinde incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 7(1), 44-64. DOI: 10.35346/aod.1310251
  • Köseoğlu, F. & Kavak, N. (2001). Fen öğretiminde yapılandırıcı yaklaşım. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1),139-148.
  • Kuzu, T. S. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metin altı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of SocialSciences, 37(1), 45-57.
  • M.E.B. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • M.E.B. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Mahajan, M., & Singh, M. K. S. (2017). Importance and benefits of learning outcomes. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 22(03), 65-67.
  • Martin, D. J., Jean-Sigur, R. & Schmidt, E. (2005). Process-oriented inquiry—a constructivist approach to early childhood science education: teaching teachers to do science. Journal of Elementary Science Education, 17(2), 13-26.
  • MEB (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • MEB (2018b). 2018 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Merkezi Sınavla Yerleşen Öğrencilerin Performansı. Ankara: Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, No: 3. Aralık.
  • MEB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass. Miles, M.B. &Huberman, A.M. (1994). An expandedsourcebookqualitativedataanalysis. London: Sage Publications.
  • Oğuztekin, E. ve Bektaş, O. (2023). 2018-2021 yılları arasında yayımlanan LGS fen bilimleri dersine yönelik soruların bloom taksonomisine göre incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 7(1), 227-245.
  • Oğuztekin, E., & Bektas, O. (2023). 2018-2021 LGS Fen Sorularının Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 7(1), 227-245.
  • Organisation for Economic Cooperation and Development-OECD (2005). The definition and selection of key competencies: Executive summary. https://www.oecd.org/pisa/35070367.pdf adresinden 18.03.2024 tarihinde erişilmiştir.
  • Özbir, E. (2008). İlköğretim 4. 5. 6. ve 7. sınıf fen ve teknoloji dersinin öğelerinin bilimsel süreç becerilerine göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özcan, C. & Kaptan, F. (2019). 2018 Yılı fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Padilla, M.J. (1990). The Science Process Skills. Research Matters – To The ScienceTeacher, No. 9004 March 1, 1990. National Association for Research in Science Teaching.
  • Padilla, M.J., Okey, J.R. &Garrard, K. (1984). Theeffects of instruction on integratedscienceprocessskillachievement. Journal of Research in ScienceTeaching, 21(3), 277-287. Partnership for 21st Century Learning-P21 (2019). Framework for 21st century learning definitions. https://www.battelleforkids.org/wp-content/uploads/2023/11/P21_Framework_Brief.pdf adresinden 21.03.2024 tarihinde erişilmiştir.
  • Saat, R. M. (2004). Theacquisition of integratedscienceprocessskills in a web‐basedlearningenvironment. Research in Science&TechnologicalEducation, 22(1), 23-40.
  • Saban, Y., Aydoğdu, B. & Elmas, R. (2014). 2005 ve 2013 fen bilgisi öğretim programlarının 4. ve 5. sınıf düzeylerinin bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(32), 62-85.
  • Sanca, M., Artun, H., Bakırcı, H. & Okur, M. (2021). Ortaokul beceri temelli soruların yeniden yapılandırılmış bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 219-248.
  • Sayın, Z., & Seferoğlu, S. S. (2016). Yeni bir 21. yüzyıl becerisi olarak kodlama eğitimi ve kodlamanın eğitim politikalarına etkisi. Akademik Bilişim Konferansı, 2016, 3-5.
  • Suat, S., Çoştu, B.& Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2).183-202.
  • Şenyüz, G. (2008). 2000 yılı fen bilgisi ve 2005 yılı fen ve teknoloji dersi öğretim programlarında yer alan bilimsel süreç becerileri kazanımlarının tespiti ve karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara:Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Tekbıyık, A.& Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 23-37.
  • Temiz, B. K. (2007). Fizik Öğretiminde Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Ölçülmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara
  • Tosun&Taşkesenligil, Y. (2011). Revize edilmiş Bloom'un taksonomisine göre çözeltiler ve fiziksel özellikleri konusunda başarı testinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2),499-522.
  • Turan, F. (2015). Ortaokul 8. sınıf fen ve teknoloji öğretim programı çerçevesinde ders kitabının bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması ve bilimsel süreç becerilerinin uygulanabilirliğine yönelik öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Kırşehir:Ahi Evran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Ural Keleş, P. (2018). 2017 Fen bilimleri dersi öğretim programı hakkında beşinci sınıf fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi–Journal of Qualitative Research in Education, 6(3), 121-142.
  • Uslu, T., & Avcı, M. (2016). Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Sınıf Yönetimi Becerilerinin Bazi Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 611-637.
  • Üstündağ, T. (1998). Yaratıcı drama eğitim programının öğeleri. Eğitim ve Bilim, 22(107),28-35. Valentino, C. (2000). Developing science skills. http://www.eduplace.com/science/profdev/articles/valentino2.html adresinden erişilmiştir.
  • Yakalı, D. (2016). TEOG sınavlarındaki matematik sorularının Yenilenmiş Bloom taksonomisi ve öğretim programına göre değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir(Tez No. 435883).
  • Yazıcı, N. (2013). Başarının ölçülmesinde SOLO taksonomiye dayalı hazırlanan rubrik kullanımının etkisinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., Karakaya, F. ve Aslan, İ. (2021). 6. Sınıf fen bilimleri ders kitaplarının bilimsel içerik ve kazanımlar açısından incelenmesi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 101-122. doi: 10.30900/kafkasegt.947938
  • Zorluoğlu, S.,Kızılaslan, A. &Sözbilir, M. (2016). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırılmış Bloom Taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi,260-279.

Evaluation of End of Unit Assessment, MoNE Sample and 2022 HSEE Questions According to 8th Grade Outcomes of Science Course and Scientific Process Skills

Year 2024, Volume: 24 Issue: 3, 1300 - 1331, 15.09.2024
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1353962

Abstract

In this study, it was aimed to evaluate the science sample questions published by the Ministry of National Education (MoNE) every month in the 2021-2022 academic year, the end-of-unit assessment questions of the MoNE 8th grade science textbook, and the 2022 High School Entrance Exam (HSEE) science questions in terms of the learning outcomes and scientific process skills in the 2018 Science Course Curriculum (SCC). Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used in the study. A total of 279 questions, including 179 end-of-unit assessment questions, 80 sample questions and 20 LGS science questions, were included in the study. When the distribution of questions according to learning outcomes is examined; it was determined that end-of-unit assessment questions were related to 192 outcomes, science sample questions to 100 and LGS science questions to 20 outcomes, and HSEE questions related to very few of the outcomes in the 8th grade SCC. The fact that the number of learning outcomes was higher than the number of questions in the end-of-unit assessment and sample questions resulted from the fact that some questions were related to more than one outcome. In addition, it was determined that some outcomes were not included at all in the end-of-unit assessment questions of the MoNE 8th grade science textbook and science sample questions. In terms of scientific process skills, it was determined that observation skill was the most common skill in the end-of-unit assessment (19.2%), HSEE (17.2%) and science sample questions (16.6%). On the other hand, the skills of measuring and recording data were not represented at all in the HSEE questions, whereas the skills of predicting, estimating, using and presenting data were equally and the least represented (1.7%) skills. It was determined that measurement (0.8%) and estimation (0.8%) in the end-of-unit assessment questions, and presentation (0.7%) and estimation (1.0%) in the science sample questions were the least represented science process skills. In line with the results of the study, some suggestions were made to MoNE experts, MoNE exam commissions and researchers who will work in this field.

References

  • Acar& Öğretmen, T. (2012). Çok düzeyli istatistiksel yöntemler ile 2006 PİSA fen bilimleri performansının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 178-189.
  • Akdeniz, A. R. (2016). Problem çözme, bilimsel süreç ve proje yönteminin fen eğitiminde kullanımı. S. Çepni (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (s. 222-249). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Akpınar, D. Günay, Y. ve Hamurcu, H. (2005). Fen bilgisi programlarının hedef ve içerik boyutuna ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 30(136), 3-11.
  • Aktamış, H.,& Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve yaratıcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2006), 77-83.
  • Akyüz, Y. (2012). Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000- M.S. 2012(22. baskı). Pegem Akademi.
  • Altheide, D. (1996). Process of document analysis. D. L. Altheide (Edt.) Qualitative media analysis. Thousand Oaks: Sage Pub.
  • Anıl, D. (2010). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programı (PISA)’nda Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152), 87-100.
  • Arslan, A. G. & Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 479-492.
  • Aslan, M., & Atik, U. (2018). Investigation of 2015 and 2017 primaryschoolTurkishcurriculaobjectivesaccordingtorevisedBloom'staxonomy. International Journal of TurkishLiteratureCultureEducation, 7(1), 528-547.
  • Atun, T., & Aktan, M. B. (2024). Fen bilimleri ders kitabı etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinde bütüncül yaklaşımı sağlayan bilimsel anlayışı kazandırması açısından incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 38(1), 1–23. https://doi.org/10.33308/26674874.2024381667
  • Bağcı Kılıç, G. (2003). Üçüncü uluslararası matematik ve fen araştırması (TIMSS): Fen öğretimi, bilimsel araştırma ve bilimin doğası. İlköğretim Online, 2(1), 42-51.
  • Başar, T. (2021). 2018 Fen bilimleri dersi öğretim programı’nda yer alan kazanımların bilimsel süreç becerileri açısından analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 218-235.
  • Başdağ, G. (2006). 2000yılı fen bilgisi dersi ve 2004 yılı fen ve teknoloji dersi öğretim programlarının bilimsel süreç becerileri yönünden karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Bayır, E, Kahveci, S. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 253-262
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40. https://doi.org/10.3316/qrj0902027
  • Bümen, N. T. (2010). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 32(142), 3-14.
  • Cesur, D. (2011). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının bilimsel süreç becerileri açısından öğretmen düşüncelerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon:Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Corbin, J.,& Strauss, A. (2008). Basics of qualitativeresearch: Techniquesandproceduresfordevelopinggroundedtheory.ThousandOaks: Sage Publishing.
  • Coşgun, E. B. (2012). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimsel süreç becerileri ile ilgili bilgi, farkındalık ve kullanma düzeylerinin araştırılması (Tokat örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Çelik, E., & Yılmazlar, M. (2023). 2005, 2013 VE 2018 Yıllarında değiştirilen fen öğretim programları konu alanı, ünite, kazanım ve ders saatlerinin karşılaştırılması. Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences (EJONS), 7(1), 48–64. https://doi.org/10.5281/zenodo.8198847
  • Çepni, S.,Ayas, A., Johnson, D. & Turgut, M. F. (1997). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
  • Çıray, F., Küçükyılmaz, E.A, Güven, M. (2015). Ortaokullar için güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25: 31-56.
  • Dökme, İ. (2005). Millî Eğitim Bakanlığı (M.E.B.) ilköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının bilimsel süreç becerileri yönünden değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 4(1), 7-17.
  • Eroğlu Doğan, E., Ekinci, R., & Doğan, D. (2020). Fen bilimleri ders kitapları ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3479-3499. https://doi.org/10.15869/itobiad.734864
  • Fidan, N. (2012). Okulda Öğrenme ve Öğretme.Pegem. Glesne, C. (2011). Becoming qualitative researchers. Pearson
  • Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210.
  • Gündoğdu, Z. (2022). 2018 Fen Bilimleri dersi öğretim programı 5-8. sınıf kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi ve program hakkında öğretmen görüşleri (Investigation of 2018 Science curriculum 5-8th grade acquisitions according to the Revised Bloom's Taxonomy and teachers' views about the curriculum]. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
  • Güven, İ., ve Gürdal, A. (2011). Türkiye ile Kanada fen eğitiminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Türk Fen Eğitim Dergisi, 8(4), 89-110.
  • Hotaman, D. (2017). Eğitim programlarının geliştirilmesinde felsefenin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 430-437. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
  • International Society for Technology in Education-ISTE. (2016). ISTE standards for students. https://resources.finalsite.net/images/v1697205849/tamdistrictorg/vu1xofkt9tikoxvhjvsx/iste-standards_students-2016_one-sheet_final.pdf adresinden 15.03.2024 tarihinde erişilmiştir.
  • Kara & Bay, E. (2017). Fen bilimleri dersinde etkili öğretim stratejilerinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (34), 55-69.
  • Karaman, P. ve Karaman, A. 2016. Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Yenilenen Fen Bilimleri Öğretim Programına Yönelik Görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 243-269.
  • Karslı, F. (2017). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerileri. M. P. Demirci Güler (Ed.), Fen bilimleri öğretimi (ss. 29-45). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Kaya, E. (2016). İlkokul 3. sınıf fen bilimleri kitabının yapılandırmacılık ve bilimsel süreç becerilerini geliştirmesi açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kaya, S. & Kara, Y. (2022).Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Fen Bilimleri Sorularının Ortaöğretim Programıyla Uyum Düzeyinin Belirlenmesi.(Yüksek Lisans Tezi).Bartın: Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Keskinkılıç, K. (2017). Eğitim ve yasal temelleri (10. baskı ss. 133-177). Pegem.
  • Koca, M., Karabulut, B. ve Türkoğlu, İ. (2021). Güncellenen 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programına İlişkin Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşleri: Malatya ve Diyarbakır Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 2(717-730).
  • Korkut, N. & Uzun, N. (2023). 2018-2022 Yılları arasında uygulanan liselere geçiş sistemi (LGS) fen bilimleri sorularının MEB’in hazırladığı örnek sorular çerçevesinde incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 7(1), 44-64. DOI: 10.35346/aod.1310251
  • Köseoğlu, F. & Kavak, N. (2001). Fen öğretiminde yapılandırıcı yaklaşım. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1),139-148.
  • Kuzu, T. S. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metin altı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of SocialSciences, 37(1), 45-57.
  • M.E.B. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • M.E.B. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Mahajan, M., & Singh, M. K. S. (2017). Importance and benefits of learning outcomes. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 22(03), 65-67.
  • Martin, D. J., Jean-Sigur, R. & Schmidt, E. (2005). Process-oriented inquiry—a constructivist approach to early childhood science education: teaching teachers to do science. Journal of Elementary Science Education, 17(2), 13-26.
  • MEB (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • MEB (2018b). 2018 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Merkezi Sınavla Yerleşen Öğrencilerin Performansı. Ankara: Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, No: 3. Aralık.
  • MEB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass. Miles, M.B. &Huberman, A.M. (1994). An expandedsourcebookqualitativedataanalysis. London: Sage Publications.
  • Oğuztekin, E. ve Bektaş, O. (2023). 2018-2021 yılları arasında yayımlanan LGS fen bilimleri dersine yönelik soruların bloom taksonomisine göre incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 7(1), 227-245.
  • Oğuztekin, E., & Bektas, O. (2023). 2018-2021 LGS Fen Sorularının Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 7(1), 227-245.
  • Organisation for Economic Cooperation and Development-OECD (2005). The definition and selection of key competencies: Executive summary. https://www.oecd.org/pisa/35070367.pdf adresinden 18.03.2024 tarihinde erişilmiştir.
  • Özbir, E. (2008). İlköğretim 4. 5. 6. ve 7. sınıf fen ve teknoloji dersinin öğelerinin bilimsel süreç becerilerine göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özcan, C. & Kaptan, F. (2019). 2018 Yılı fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Padilla, M.J. (1990). The Science Process Skills. Research Matters – To The ScienceTeacher, No. 9004 March 1, 1990. National Association for Research in Science Teaching.
  • Padilla, M.J., Okey, J.R. &Garrard, K. (1984). Theeffects of instruction on integratedscienceprocessskillachievement. Journal of Research in ScienceTeaching, 21(3), 277-287. Partnership for 21st Century Learning-P21 (2019). Framework for 21st century learning definitions. https://www.battelleforkids.org/wp-content/uploads/2023/11/P21_Framework_Brief.pdf adresinden 21.03.2024 tarihinde erişilmiştir.
  • Saat, R. M. (2004). Theacquisition of integratedscienceprocessskills in a web‐basedlearningenvironment. Research in Science&TechnologicalEducation, 22(1), 23-40.
  • Saban, Y., Aydoğdu, B. & Elmas, R. (2014). 2005 ve 2013 fen bilgisi öğretim programlarının 4. ve 5. sınıf düzeylerinin bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(32), 62-85.
  • Sanca, M., Artun, H., Bakırcı, H. & Okur, M. (2021). Ortaokul beceri temelli soruların yeniden yapılandırılmış bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 219-248.
  • Sayın, Z., & Seferoğlu, S. S. (2016). Yeni bir 21. yüzyıl becerisi olarak kodlama eğitimi ve kodlamanın eğitim politikalarına etkisi. Akademik Bilişim Konferansı, 2016, 3-5.
  • Suat, S., Çoştu, B.& Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2).183-202.
  • Şenyüz, G. (2008). 2000 yılı fen bilgisi ve 2005 yılı fen ve teknoloji dersi öğretim programlarında yer alan bilimsel süreç becerileri kazanımlarının tespiti ve karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara:Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Tekbıyık, A.& Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 23-37.
  • Temiz, B. K. (2007). Fizik Öğretiminde Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Ölçülmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara
  • Tosun&Taşkesenligil, Y. (2011). Revize edilmiş Bloom'un taksonomisine göre çözeltiler ve fiziksel özellikleri konusunda başarı testinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2),499-522.
  • Turan, F. (2015). Ortaokul 8. sınıf fen ve teknoloji öğretim programı çerçevesinde ders kitabının bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması ve bilimsel süreç becerilerinin uygulanabilirliğine yönelik öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Kırşehir:Ahi Evran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Ural Keleş, P. (2018). 2017 Fen bilimleri dersi öğretim programı hakkında beşinci sınıf fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi–Journal of Qualitative Research in Education, 6(3), 121-142.
  • Uslu, T., & Avcı, M. (2016). Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Sınıf Yönetimi Becerilerinin Bazi Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 611-637.
  • Üstündağ, T. (1998). Yaratıcı drama eğitim programının öğeleri. Eğitim ve Bilim, 22(107),28-35. Valentino, C. (2000). Developing science skills. http://www.eduplace.com/science/profdev/articles/valentino2.html adresinden erişilmiştir.
  • Yakalı, D. (2016). TEOG sınavlarındaki matematik sorularının Yenilenmiş Bloom taksonomisi ve öğretim programına göre değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir(Tez No. 435883).
  • Yazıcı, N. (2013). Başarının ölçülmesinde SOLO taksonomiye dayalı hazırlanan rubrik kullanımının etkisinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., Karakaya, F. ve Aslan, İ. (2021). 6. Sınıf fen bilimleri ders kitaplarının bilimsel içerik ve kazanımlar açısından incelenmesi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 101-122. doi: 10.30900/kafkasegt.947938
  • Zorluoğlu, S.,Kızılaslan, A. &Sözbilir, M. (2016). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırılmış Bloom Taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi,260-279.
There are 74 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Science Education
Journal Section Articles
Authors

Öznur Sözeri 0000-0003-0718-9873

Eylem Eroğlu 0000-0003-1487-1264

Recep Ekinci 0000-0002-3474-453X

Early Pub Date September 3, 2024
Publication Date September 15, 2024
Submission Date September 1, 2023
Published in Issue Year 2024 Volume: 24 Issue: 3

Cite

APA Sözeri, Ö., Eroğlu, E., & Ekinci, R. (2024). Ünite Sonu Değerlendirme, MEB Örnek ve 2022 LGS Sorularının Fen Bilimleri Dersi 8. Sınıf Kazanımlarına ve Bilimsel Süreç Becerilerine Göre Değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1300-1331. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1353962