The Contribution of Teachers' Curriculum Awareness to Curriculum Literacy

Year 2025, Volume: 25 Issue: 3, 1522 - 1548, 15.09.2025

Gürbüz Ocak , Münevver Yılmaz , Akın Karakuyu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1557815

Abstract

Curricula guide teachers in the teaching and learning process. In order to utilize these guides effectively teachers must first be aware of the curriculum they implement. This study examined the relationship between teachers' curriculum literacy and awareness, using a correlational survey model. The population of the study consists of teachers working in a city in the Central Anatolia region; the sample consists of 385 teachers from all levels and branches selected according to the convenience sampling model. In the analysis of the data collected with ‘Curriculum Literacy Scale’ and ‘Curriculum Awareness Scale’, frequency, percentage, standard deviation, mean, t-test, one-way variance (Anova), Kruskal Wallis, Pearson correlation and regression analyses were used. According to the results of the study, it was revealed that teachers' curriculum literacy levels and curriculum awareness levels were high. Both curriculum literacy and curriculum awareness of teachers differed significantly in favour of male teachers according to gender variable. Curriculum literacy and curriculum awareness of teachers do not differ significantly according to professional seniority and KPSS educational sciences score. According to the school type variable, there is a significant difference in curriculum literacy in favour of those working in primary schools, while there is no significant difference in curriculum awareness. There is no significant difference in curriculum literacy according to the place of duty variable of the teachers, but there is a significant difference in curriculum awareness in favour of the teachers working in the provincial centre. According to the KPSS field score variable, there is no significant difference in curriculum literacies, but there is a significant difference in curriculum awareness in favour of those who scored 80 and above. It was determined that there is a high level and positive relationship between teachers' curriculum literacy and curriculum awareness. Teachers' curriculum awareness predicts their curriculum literacy by 52.3%.

Keywords

Curriculum , Curriculum literacy , Curriculum awareness

Öğretmenlerin Öğretim Programı Farkındalıklarının Öğretim Programı Okuryazarlıklarına Katkısı

Abstract

Öğretim programları öğrenme-öğretme sürecinde öğretmenler için bir rehber ve kılavuzdur. Öğretmenlerin bu kılavuzdan yeterince yararlanabilmeleri için öncelikle uygulayıcısı oldukları programın farkında olmaları gerekir. Bu çalışmada, öğretmenlerin öğretim program farkındalıklarının program okuryazarlıklarına katkısını incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni İç Anadolu bölgesindeki bir şehirde görevli öğretmenlerden örneklemi ise kolay ulaşılabilir örneklem modeline göre seçilmiş her kademe ve branştan 385 öğretmenden oluşmaktadır. “Öğretim Programı Okuryazarlığı Ölçeği” ve “Öğretim Programı Farkındalık Ölçeği” ile toplanan verilerin analizinde, frekans, yüzde, standart sapma, ortalama, t-testi, tek yönlü varyans (Anova), Kruskal Wallis, pearson korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğretmenlerin öğretim program okuryazarlık düzeyleri ile öğretim program farkındalık düzeylerinin yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin hem öğretim program okuryazarlıkları hem de öğretim program farkındalıkları cinsiyet değişkenine göre erkek öğretmenler lehine anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Öğretmenlerin öğretim program okuryazarlığı ile öğretim program farkındalıkları, mesleki kıdeme ve KPSS eğitim bilimleri puanına göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Öğretim kademesi değişkenine göre, program okuryazarlıklarında ilkokullarda görev yapanların lehine anlamlı farklılık var iken program farkındalıklarında anlamlı farklılık yoktur. Öğretmenlerin görev yeri değişkenine göre program okuryazarlıklarında anlamlı farklılık yoktur program farkındalıklarında ise il merkezinde görev yapan öğretmenlerin lehine anlamlı farklılık vardır. KPSS alan puanı değişkenine göre ise program okuryazarlıklarında anlamlı farklılık yoktur program farkındalıklarında ise 80 ve üzeri puan alanların lehine anlamlı farklılık vardır. Öğretmenlerin öğretim program okuryazarlıkları ve öğretim program farkındalıkları arasında yüksek düzeyli ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin öğretim program farkındalıklarının öğretim program okuryazarlıklarına katkısı % 52.3 tür.

Keywords

Öğretim programı , Öğretim program okuryazarlığı , Öğretim program farkındalığı

References

• Akınoğlu, O. & Doğan, S. (2012). Eğitimde program geliştirme alanına yeni bir kavram önerisi: program okuryazarlığı. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 12-14 Eylül 2012, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Alger, C. (2021). Curriculum literacy: A critical skill for educators. Journal of Educational Foundations, 45(2), 112-127.
• Arı, A. (2010). Öğretmen adaylarının ilköğretim programıyla ilgili eğitim fakültelerinde kazandıkları bilgi ve beceri düzeylerine ilişkin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 251-274.
• Ayaz, S. (2023). Matematik öğretmenlerinin program okuryazarlıkları ile öğretim programı uyarlama örüntüleri arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Aynas, N. (2023). Sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri ve programa bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (57), 1426-1445. https://doi.org/10.53444/deubefd.1270292
• Baker, S., Thomas, J., & Lee, K. (2022). Curriculum awareness and the role of teachers in educational reform. Education Review, 56(4), 125-138.
• Barut, C. & Gündoğdu, K. (2023). Öğretmenlerin program okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(37), 198-217. https://doi.org/10.35675/befdergi.1213781
• Bengio, Y., Louradour, J., Collobert, R. & Weston, J. (2009). Curriculum learning. 26th annual international conference on machine learning (pp. 41-48).
• Berkant, H. G., & Mansuroğlu, C. (2023). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlıkları ile yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 97-116. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1104843
• Biesta, G. (2017). The beautiful risk of education. Routledge.
• Bobbitt, F. (1918). The curriculum. Houghton Mifflin Company.
• Bolat Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim programı okuryazarlığı ölçeği. Electronic Turkish Studies, 12(18), 121-138. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12103
• Boncuk, A. (2021). Öğretmenlerin program okuryazarlıkları ile öğretim programına bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Türk Eğitim Dergisi, 3(1), 88-108
• Bülbül Tuzcuoğlu, N. (2021). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığı yeterlikleri ile sınıf yönetimi yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Carver, A., Brooks, M., & Nguyen, T. (2023). Enhancing curriculum literacy: A Framework for teacher preparation. Journal of Curriculum and Instruction, 44(1), 45-62.
• Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., & Alken, L. S. (2003). Applied multiple regression / correlation analysis for the behavioural sciences (3rd Ed.). Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Coşgun Demirdağ, M., & Taşgın, A. (2024). Okul öncesi öğretmenlerinin program okuryazarlığı ve öğretim programı farkındalıkları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 13(3), 1035-1052. https://doi.org/10.7884/teke.1508003
• Creasy, J. A., Whipp, P. R., & Jackson, B. (2012). Teachers' Pedagogical Content Knowledge and Students' Learning Outcomes in Ball Game Instruction. ICHPER-SD Journal of Research, 7(1), 3-11.
• Çiftçi, O. & Tatar, E. (2015). Güncellenen ortaöğretim matematik öğretim programı hakkında öğretmen görüşleri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6 (2), 285-298.
• Daga, A. T. (2020, September). Philosophical Foundation of Curriculum Development of Primary Teacher Education Study Program at STKIP Weetebula Southwest Sumba East Nusa Tenggara. In Proceedings of the 4th International Conference on Learning Innovation and Quality Education (pp. 1-7).
• Dağ, Ş. (2021). Öğretmenlerin program okuryazarlıkları ve öğretme motivasyonlarının incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İstanbul]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Demir, E., & Toraman, Ç. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1516-1528. https://doi.org/10.24315/tred.858813
• Demirel, Ö. (2011). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. (17. bs). Pegem Akademi.
• Dilek, Ç. (2020). Examining the curriculum literacy levels and pedagogical knowledge and skill levels of preservice teachers [MA thesis, Atatürk University]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Duru, A. & Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin yeni matematik programı hakkındaki görüşleri ve program değişim sürecinde karşılaşılan zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 67-81
• Dündar, E., Sözcü, U., & Türker, A. (2023). Coğrafya öğretmenlerinin öğretim programı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 1245-1281. https://doi.org/10.17152/gefad.1301335
• Doyle, F. D. (2010). Educational judgments (Papers in the philosophy of education). Taylor&Francis, London and New York.
• Erdem, C. & Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123- 138. https://doi.org/10.32709/akusosbil.428727
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
• Erman, M. (2016). Öğretmenlerin öğretim programlarına ilişkin farkındalıklarının ve programlardan yararlanma durumlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ertürk, S. (2013). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Edge Akademi.
• Gertler, M. L., & Plonsky, L. (2020). The role of teacher knowledge and beliefs in the implementation of curriculum innovation. Teaching and Teacher Education, 92, 103065. https://doi.org/10.1016/j.tate.2020.103065
• Guskey, T. R. (2019). On teacher evaluation and professional learning. ASCD.
• Güleş, E. (2022). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlıkları ve öğretim programına bağlılıklarının incelenmesi. [Yüksek lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Güneş Şınego, S., & Çakmak, M. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 7(27), 233-256.
• Kahraman, A. (2020). Özel okul öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlığı, epistemolojik inançları ve bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kahramanoğlu, R. (2019). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığına yönelik yeterlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 827-840. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3495.
• Kalaycı, Ş. (2016). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (7. Baskı). Asil Yayın Dağıtım.
• Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki stresin temel nedenleri ve muhtemel sonuçları: manisa i̇lindeki SMMM’ler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 131-150. https://doi.org/10.25095/mufad.396494
• Karacaoğlu, Ö.C. (2020). Eğitimde program gelişme. (2.baskı).Nobel Yayınları.
• Karakaya, F., Çakmak, Z., Caner, Ş. N. & Yılmaz, M. (2024). Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretim programı farkındalıklarının incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 104-120. https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2024.10.01.004.
• Karakuyu, A. (2023). The contribution of teachers’ curriculum literacy on their curriculum fidelity. International Journal of Curriculum and Instruction 15(3), 1785–1800.
• Kasapoğlu, K. (2017). Program okuryazarlığının anlamı ve program okuryazarlığına ilişkin öğretmenlerin yaşadıkları deneyimler: Fenomenolojik bir çalışma (Proje No. 16.KARİYER.164). Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi.
• Kasapoğlu, K. (2020). Öğretmenlere yönelik algılanan eğitim programı okuryazarlığı ölçeği: Bir ölçek geliştirme ve geçerleme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 963 – 677. https://doi.org/10.17679/inuefd.709688
• Keçeli, G., & Duman, B. (2024). Ortaöğretim matematik öğretmenlerinin öğretim programı farkındalıkları ve eğitim programına yönelik değerlendirmeleri. Journal of History School, 73, 3610-3633.
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi. [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Keskin, A., & Korkmaz, H. (2021). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığı algı ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 857-884. https://doi.org/10.37217/tebd.917130
• Kuloglu, A., & Tutus, F. (2022). Curriculum literacy levels of english teachers: a mixed method research. International Journal of Progressive Education, 18(4), 191-208. https://doi:10.29329/ijpe.2022.459.14
• Küçükahmet, L. (2017). Program geliştirme ve öğretim. (24.Baskı) Nobel Yayınları
• Marsh, C. J. (2009). Key concepts for understanding curriculum. Routledge.
• McTighe, J., & Wiggins, G. (2020). Understanding by design: Curriculum and assessment framework. ASCD.
• Meyer, D. K. (2014). Curriculum design and implementation in contemporary education. Educational Researcher, 43(1), 9-16.
• Nsibande, R. N., & Modiba, M. M. (2012). “I just do as expected”. Teachers’ implementation of Continuous Assessment and challenges to curriculum literacy. Research Papers in Education, 27(5), 629–645. https://doi.org/10.1080/02671522.2011.560961
• Oliva, P. F. (1988). Developing the curriculum. San Diego: Scott. Foresman and Co
• Opoh, O.E. & Awhen, F. (2015). Teachers perceived problems of curriculum implementation in tertiary institutions in cross river state of Nigeria. Journal of Education and Practice ,6(19), 145-151.
• Ornstein, A. C. (2011). Philosophy as a basis for curriculum decisions. A. C. Ornstein, E. F. Pajak ve S. B. Ornstein (Ed.), Contemporary issues in curriculum (5 bs.). New Jersey: Pearson
• Özçelik, A.D. (2014). Eğitim programları ve öğretim. Pegem Akademi.
• Özkan, H. H. (2016). An analysis of teachers' opinions about their knowledge of curriculum terms awareness. Universal Journal of Educational Research, 4(7), 1601-1613. https://doi.org/10.13189/ujer.2016.040713
• Pektaş, Ö. & Pesen, A. (2021a). Öğretim programı farkındalık ölçeğinin (ÖPFÖ) geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Dil, Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Güncel Yaklaşımlar Dergisi (CALESS), 3(1), 115-132. https://doi.org/10.35452/caless.2021.6
• Pektaş, Ö., & Pesen, A. (2021b). Öğretmenlerin öğretim programlarına ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 216-232.
• Polikoff, M. S. (2013). Teacher education, experience, and the practice of aligned instruction. Journal of Teacher Education, 64(3), 212-225.
• Posner, G. J., & Rudnitsky, A. N. (2001). Course design: A guide to curriculum development for teachers. Longman, 10 Bank Street, White Plains, NY 10606-1951.
• Robinson, V. M. J., & Timperley, H. S. (2022). The impact of leadership on student outcomes: A case study of effective curriculum implementation." Educational Administration Quarterly, 58(4), 681-704. https://doi.org/10.1177/0013161X211059883
• Sağ, R., & Sezer, R. (2012). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki eğitim ihtiyaçları. İlköğretim Online, 11(2), 491-503.
• Saracaloğlu, A. S., & Gündüz Çetin, İ. (2023). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlığı ve mesleki öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 61-74. https://doi.org/10.17539/amauefd.1243057
• Sayın, A. (2019). Ortaokul matematik öğretmenlerinin uyguladıkları öğretim programına yönelik farkındalıklarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Süral, S., & Dedebali, N. C. (2018). A study of curriculum literacy and information literacy levels of teacher candidates in department of social sciences education. European Journal of Educational Research, 7(2), 303-317. https://doi.org/10.12973/eu-jer.7.2.303
• Sönmez, V. (2012). Eğitim felsefesi (12. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
• Şahin, Ç. & Karakuş, G. (2019). Katılımcıları seçme: evren ve örneklem. G. Ocak (Editör), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. ( 2-63). Pegem Akademi.
• Şınego, S. G., & Çakmak, M. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 7(27), 233-256.
• Taba, H. (1962). Curriculum development: Theory and practice. Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
• Tanaş, R., & Tuncer, M. (2023). The relationship between teachers' curriculum literacy skills and their curriculum fidelity. Eğitim Yansımaları, 7(1), 13-21.
• Trumbull, E., & Pacheco, M. (2020). Culturally responsive curriculum and instruction: A new framework for educators. Journal of Teacher Education, 71(5), 559-572. https://doi.org/10.1177/0022487119878544
• Tunçer, B. K., & Şahin, Ç. (2019) Öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 247-260. https://doi.org/10.17556/erziefd.511367.
• Uzunçam, M., Erdoğan, H., & Özkan, E. (2024). Öğretmenlerin özdüzenleme becerileri öğretme motivasyonlari ve program okuryazarliği arasindaki ilişkinin incelenmesi: literatür incelemesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(1), 420-455.
• Ünal, E. (2017). Ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin kış sporlarına yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi (Erzurum ili örneği). [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Varış, F. (1994). Eğitimde program geliştirme: Teoriler, teknikler. Alkım Yayıncılık.
• Winch, C. & Gingell, J. (2004). Philosophy and educational policy (A Critical Introduction). Taylor&Francis Group, London and New York
• Yalçın, S., Bahar, H. H., & Yalçın, S. (2023). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığı ile öğretmen öz yeterliliklerinin incelenmesi. Euroasia Journal of Social Sciences & Humanities, 10(32), 61-74. https://doi.org/10.5281/zenodo.8078831
• Yetkiner, A. & Olur, B. (2023). Öğretimde program okur-yazarlığı ve öğretim programına bağlılık. Ocak, G., Akkaş Baysal, E., Yurtseven, R.(ed.), Eğitimde Program Geliştirme (1.Baskı) içinde (208-231). Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayınevi
• Yıldırım, İ. (2019). Öğretim programı okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Harran Maarif Dergisi 4(2), 1-28. https://doi.org/10.22596/2019.0402.1.28.
• Yıldız, S. (2019). Öğretmen adaylarının program geliştirmeye ilişkin bilişsel farkındalık algıları ile eğitim programı okuryazarlıkları arasındaki ilişki, International Social Sciences Studies Journal, 5(44): 5177-5191.
• Yılmaz, G., & Kahramanoglu, R. (2021). Öğretmenlerin program okuryazarlık düzeyleri, program yönelimleri ve programa bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(10), 178-187.
• Young, P. A. (2009). Instructional design frameworks and ıntercultural models. University of Maryland, Baltimore, Information Science Reference, New York, USA.