The Impact of Context-Based Comics on Eliminating Students' Alternative Conceptions

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 1171 - 1193, 27.09.2025

İlyas Acet , Mehmet Altan Kurnaz

https://doi.org/10.18039/ajesi.1654204

Abstract

This study investigates the effect of context-based comics on addressing students' alternative conceptions in the teaching of the electricity transmission unit. The research, conducted using a pre-test and post-test quasi-experimental design, involved 59 sixth-grade students, comprising 27 in the experimental group and 32 in the control group. Context-based comics and a context-based learning assessment test were employed as data collection tools. The obtained data were analyzed using the logic model developed by Bao (1999) and subjected to descriptive analysis. The study calculated scores and concentration levels for each question by analyzing incorrect responses in comparison with correct ones. Prior to instructional interventions, students exhibited alternative conceptions and learning deficiencies in the electricity transmission unit. Findings indicated that the experimental group, which utilized context-based comics as instructional material, showed greater improvement in eliminating alternative conceptions and learning deficiencies compared to the control group, which relied on the standard textbook. Based on the results, recommendations were made regarding the use of context-based comics in various subjects and topics.

Keywords

Alternative conceptions , concentration factor , context-based comics , electricity , score.

Bağlam Temelli Çizgi Romanın Öğrencilerin Alternatif Fikirlerini Gidermeye Etkisi

Abstract

Çalışmada elektriğin iletimi ünitesinin öğretimine yönelik bağlam temelli çizgi romanının öğrencilerin alternatif fikirlerini gidermeye etkisi araştırılmıştır. Ön - son test yarı deneysel desene göre yürütülen araştırmaya 27’si deney grubu, 32’si kontrol grubunda olmak üzere 59 altıncı sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırmada bağlam temelli çizgi roman ve bağlam temelli öğrenim durumları belirleme testi veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Elde edilen veriler Bao (1999) tarafından geliştirilen analiz mantığına göre ve betimsel analize tabi tutulmuştur. Yanlış cevapların doğru cevaplarla analiz edildiği çalışmada her bir soru için skor ve yoğunlaşmaları hesaplanarak yorumlanmıştır. Mevcut öğretim programına göre yapılan öğretim uygulamaları öncesinde öğrencilerin elektriğin iletimi ünitesinde alternatif fikirleri ve öğrenme eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir. Bağlam temelli çizgi romanın öğretim materyali olarak kullanıldığı deney grubunda, ders kitabının öğretim materyali olarak kullanılan kontrol grubuna göre alternatif fikirleri ve öğrenme eksikliklerini gidermeye daha fazla katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucuna göre bağlam temelli çizgi romanların farklı ders ve konularda kullanımına yönelik öneriler getirilmiştir.

Keywords

Alternatif fikir , bağlam temelli çizgi roman , elektrik , skor , yoğunlaşma faktörü

References

• Acet, İ. (2024). Eektriğin iletimi ünitesine yönelik bağlam temelli tasarlanan çizgi romanlarla öğretimin öğrencilerin temellendirilmiş zihinsel model gelişimine etkisi (Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi.
• Acet, İ., & Kurnaz, M. A. (2025). 6. sınıf “Elektriğin İletimi” ünitesinde temellendirilmiş zihinsel model belirlemeye yönelik bağlam temelli ’Öğrenim Durumları Testi’ geliştirilmesi. Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 8(1), 60-85.
• Akın Yanmaz, E. (2021). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına göre geliştirilen rehber materyallerin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “Aynalar ve ışığın soğurulması” örneği (Yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi.
• Apaydın, S., Şahin, E., Tezcan, G., & Böyükata, M. (2019). The pre-servıce scıence teachers’ pre-knowledge about the concept of the electrıcal resıstance. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-19. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-538293
• Avraamidou, L.; Osborne, J. (2008) Science as Narrative: The story of the discovery of penicillin. The pantaneto forum home page. www.pantaneto.co.uk/issue31/ retrieved on 18 september 2010.
• Ayvacı, H. Ş., Ernas, S., & Dilber, Y. (2016). Bağlam temelli rehber materyallerin öğrencilerin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “İletken ve yalıtkan maddeler” örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 51-78. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/253563
• Ayyıldız, N., & Altun, S. (2014). Matematik dersine ilişkin kavram yanılgılarının giderilmesinde öğrenme günlüklerinin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 71-86.
• Ayas, A. (2005). Kavram Öğrenimi. S. Çepni içinde, Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi (s. 66-91). Ankara: PegemA.
• Baki, A. (1999). Cebirle ilgili işlem yanılgılarının değerlendirilmesi. III. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, 23-25 Eylül 1998, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon MEB. ÖYGM. 46-55.
• Bao, L. (1999). Dynamics of student modeling: A theory, algorithms, and application to quantum mechanics. Unpublished doctoral dissertation, University of Maryland, Maryland.
• Bao, L., & Redish, E. F. (2006). Model analysis: Representing and assessing the dynamics of student learning. Physical Review Special Topics-Physics Education Research, 2(1), 010103, 1-16.
• Berber, N. C., & Sarı, M. (2009). Kavramsal değişim metinlerinin iş, güç, enerji konusunu anlamaya etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 159-172.
• Besson, U., Borghi, L., De Ambrosis, A., & Mascheretti, P. (2007). How to teach friction: Exper iments and models. American Journal of Physics, 75(12), 1106‐1113.
• Bolat, A., Aydoğdu, R. Ü., Uluçınar Sağır, Ş., & Değirmenci, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay kavramları hakkındaki kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1). 218 - 229
• Bozdemir, H., Ezberci Çevik, E., Candan Helvacı, S., & Kurnaz, M. A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı astronomi kavramlarına yönelik alternatif fikirlerinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 8(4), 808-821.
• Brna, P. (1988). Confronting misconceptions in the domain of simple electrical circuits. Instructional Science, 17(1), 29-55. https://www.jstor.org/stable/23369119
• Canpolat, E., & Ayyıldız, K. (2019). 8. Sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi bilgilerini günlük yaşam ile ilişkilendirebilme düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 21-39.
• Caymaz, B., & Aydın, A. (2019). Ortak bilgi yapılandırma modelinin yedinci sınıf öğrencilerinin elektrik enerjisi ünitesine ilişkin kavramsal anlamalarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27, 1955-1975. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3196
• Cheesman, K. (2006). Using comics in the science classroom. Journal of College Science Teaching, 35(4), 48-51.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D., & Turgut, M. F. (1997). Fizik Öğretimi. YÖK/ Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara.
• Çevik, E. E., & Kurnaz, M. A. (2019). Analysis of the responses of science teacher candidates to force concept inventory by concentration factor. Universal Journal of Educational Research, 7(1), 111-117.
• Çıldır, I., & Şen, A. İ. (2006). Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritalarıyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 92-101. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hunefd/article/viewFile/5000048589/5000045909
• Ecevit, T., & Şimşek, P. Ö. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 129-150. https://doi.org/10.17051/io.2017.47449
• Ercan, F., Taşdere, A., & Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Erdoğan, H., & Azizoğlu, N. (2022). 2018 ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programında ve fen bilimleri ders kitaplarında yaşam temelli yaklaşımın etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 23(1), 18-34. https://doi.org/10.12984/egeefd.969167
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Gökçe, B. (2018). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının 6. sınıf öğrencilerinin Elektriğin İletimi ünitesine yönelik başarı, tutum ve motivasyonları üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Gazi Üniversitesi.
• Gökdoğan, S. (2021). Kavram yanılgılarını belirlemede yapılandırılmış grid ve üç aşamalı test yöntemlerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi) [Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Günaydın, M. (2019). V Diyagramları ile yapılan öğretimin 6.sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi: Elektriğin İletimi ünitesi (Yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Glynn, S., & Koballa, T. R. (2005). The contextual teaching and learning instructional approach. In Yager, R. E. (Ed.), Exemplary science: Best practices in Professional development (pp.75-84). Arlington, VA: National Science Teachers Association Press.
• Greenfield, D. (2017). Beyond super heroes and talking animals: Social justice in graphic novels in education (Doctoral dissertation). https://search.proquest.com/docview/1979947299?pq-origsite=gscholar sayfasından erişilmiştir.
• Hasanah, U. (2020). The effectiveness of stem education for overcoming students’ misconceptions in high school physics: engineering viewpoint. Science Education International, 31(1), 5-13. https://doi.org/10.33828/sei.v31.i1.1
• Hırça, N. (2004). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinde enerji kavramı ile ilgili alternatif fikirlerinin tespiti ve okullar arasındaki farklılıkların karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi.
• Horton, C. (2007). Student alternative conceptions in chemistry. California Journal of Science Education, 7(2), 18-38.
• Hosler, J., & Boomer, K. B. (2011). Are comic books an effective way to engage nonmajors in learning and appreciating science?. CBE—Life Sciences Education, 10(3), 309-317. https://doi.org/10.1187/cbe.10-07-0090.
• Hussain, N. H., Salim, K. R., Haron, H. N., Ali, R., & Hussain, H. (2013). Student’s alternative conception in basic electric circuit. Research in Engineering Education Symposium, REES 2013, July, 1–6. https://www.researchgate.net/publication/282009342%0AStudent’s
• Hutchinson, K. (1949) An experiment in the use of comics as instructional material. Journal of Educational Sociology, 23, 236-245. https://www.jstor.org/stable/pdf/2264559.pdf?refreqid=excelsior%3A77cbbc1c 176 9b972163e79ecdfefdbf5 sayfasından erişilmiştir.
• Ivanjek, L., Morris, L., Schubatzky, T., Hopf, M., Burde, J. P., Haagen-Schützenhöfer, C., Dopatka, L., Spatz, V., & Wilhelm, T. (2021). Development of a two-tier instrument on simple electric circuits. Physical Review Physics Education Research, 17(2), 20123. https://doi.org/10.1103/PhysRevPhysEducRes.17.020123
• Karaaslan, E. H., & Ayas. A. (2016). Fen eğitiminde ‘bilimsel açıklama’ ve önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 101-120.
• Karakuyu, Y., & Tüysüz, C. (2011). Elektrik konusunda kavram yanılgıları ve kavramsal değişim yaklaşımı. Gaziantep University Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 825-838. http://jssarchive.gantep.edu.tr/~sbd/index.php/sbd/article/view/424
• Kartal, T., Öztürk, N. & Yalvaç, H. G. (2011). Misconceptions of science teacher candidates about heat and temperature. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 2758-2763.
• Keser, Ö. F., & Başak, M. H. (2013). Yaşamımızdaki elektrik ünitesine yönelik öğrenci kazanım düzeylerinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(2), 116-137.
• Kızılcık, H. Ş., Çelikkanlı, N. Ö., & Güneş, B. (2015). Fizik öğretmen adaylarının düzgün çembersel hareket konusundaki kavram yanılgılarının zaman içinde değişimi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 205-223.
• Kurnaz, M. A., & Ekşi, Ç. (2015). An analysis of high school students' mental models of solid friction in physics. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(3), 787-795.
• Küçüközer, H. (2003). Mısconceptıons of fırst year secondary school students’ about sımple electrıc cırcuıts. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 142-148.
• Lagerström, M. L., Piqueras, J., & Palm, O. (2021). “Should we be afraid of Ebola?” A study of students’ learning progressions in context-based science teaching. Nordic Studies in Science Education, 17(1), 64-78. https://doi.org/10.5617/NORDINA.7658
• Lazzarich, M. (2013). Comic strip humour and empathy as methodological instruments in teaching. Croatian Journal of Education, 15(1), 153-190.
• Mason, L., Zaccoletti, S., Carretti, B., Scrimin, S., & Diakidoy, I. (2019). The role of inhibition in conceptual learning from refutation and standard expository texts. International Journal of Science and Mathematics Education, 17(3), 483-501.
• Mertens, D. M. (2015). Research and evaluation in education and psychology: Integrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods. Thousand Oaks, CA: Sage
• Meşeci, B., Tekin, S., & Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 20-40.
• Orçan, A. (2013). Çizgi-roman tekniği ile geliştirilen bilim-kurgu hikâyelerinin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin ve fiziğe ilişkin tutumlarının gelişimine etkisi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Özkan, F. (2017). 7. Sınıf sindirim sistemi konusunda iki aşamalı test geliştirilerek alternatif fikirlerinin tespit edilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Özkan, Ö. Tekkaya, C., & Geban, Ö. (2004). Facilitating conceptual change in students understanding of ecological concepts. Journal of Science Education and Technology, 13(1), 95-105.
• Pastırmacı, E. (2011). 7. sınıf öğrencilerinin iş ve enerji konusundaki alternatif fikirlerinin belirlenmesi ve kavramsal gelişimlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi.
• Prins, G. T., Bulte, A. M., & Pilot, A. (2018). Designing context-based teaching materials by transforming authentic scientific modelling practices in chemistry. International Journal of Science Education, 40(10), 1108-1135.
• Ramnarain, U., & Moosa, S. (2017). The use of simulations in correcting electricity misconceptions of grade 10 south african physical sciences learners. International Journal of Innovation in Science and Mathematics Education, 25(5), 1-20.
• Salih, A., & Polat, M. (2005). Elektrik devreleri konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde öğrenme evreleri metodunun etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 39-47.
• Saputro, D. E., Sarwanto, S., Sukarmin, S., & Ratnasari, D. (2018). Students’ conceptions analysis on several electricity concepts. Journal of Physics:171 Conference Series, 1013(1). https://doi.org/10.1088/1742-6596/1013/1/012043
• Şaşmaz Ören, F., Karatekin, P., Erdem, Ş. & Ormancı, Ü. (2012). Öğretmen adaylarının bitkilerde solunum-fotosentez konusundaki bilgi düzeylerinin kavram karikatürleriyle belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 155-174.
• Şengüleç, Ö. A, Bahçivan, E., & Azar, A. (2017). Argümantasyonun elektrikteki kavramsal anlama üzerine etkisi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 207-233.
• Şentürk Çiçek, Ö. (2020). Argümantasyon destekli eğitici çizgi romanların öğrencilerin çevreye yönelik ilgi, motivasyon ve akademik başarılarına etkisi ile öğrenci deneyimleri (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Şentürk, M. (2020). Sosyal bilgiler dersinde eğitici çizgi roman ve eğitici çizgi film kullanımının öğrencilerin, tutum, motivasyon ve akademik başarılarına etkileri (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Taşkın, T., & Moğol, S. (2017). Fizik eğitiminde yaratıcı drama yöntemine bir örnek: sürtünme kuvveti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 198-221.
• Tiftikçi, İ. H., Yüksel, İ., Koç, A., & Çıbık, A. S. (2017). Tahmin gözlem açıklama yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine ve başarıya etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(Özel Sayı), 19-29.
• Uyanık, G. & Dindar, H. (2016). İlkokul dördüncü sınıf fen bilimleri dersinde kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 349-374.
• Vadnere, R. V., & Joshi, P. P. (2009). On analysis of the perceptions of standard 12 students regarding a physics concept using techniques of quantum mechanics. Physics Education, 25(4), 279-290.
• Van Riesen, S. A. N., Gijlers, H., Anjewierden, A., & de Jong, T. (2018). The influence of prior knowledge on experiment design guidance in a science inquiry context. International Journal of Science Education, 40(11), 1327-1344.
• Villarino, G. N. B. (2018). Students’ alternative conceptions and patterns of understanding concerning electric circuits. International Journal of Innovation in Science and Mathematics Education, 26(4), 49-70.
• Wainwright, C. L. (2007). Toward Learning and Understanding Electricity : Challenging Persistent Misconceptions. In The Annual Meeting of the Association for Science Teacher Education, 6, 1-30.
• Yeltekin Atar, B. Ş. , Aykutlu, I., & Bayrak, C. (2021). Türkiye’de son 10 yılda fizik eğitiminde kavram yanılgılarıyla ilgili yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 304-323. Doi: 10.33418/ataunikkefd.831817
• Yılmaz, M. M. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin ses konusundaki kavramlarla ilgili alternatif fikirlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi.
• Yüksel, B. (2019). Arduıno ile programlamanın 6. sınıf öğrencilerinin fen bilimlerine yönelik tutum, başarı ve öz yeterliliklerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Yüzbaşıoğlu, M. K., & Kurnaz, M. A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin Kuvvetin Ölçülmesi ve Sürtünme ünitesine yönelik alternatif fikirlerinin incelenmesi: Skor analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 1-22.