The writer who paved the way for Kazakh detective literature - Kemel Tokayev

Year 2024, , 1102 - 1120, 30.08.2024

Salide Şerifova

https://doi.org/10.34083/akaded.1439311

Abstract

The artistic creation of Kemel Tokayev, who is considered the founder of detective literature in Kazakh literature, belongs to the literature of the Soviet period, which expresses the ideological and aesthetic views of the time. Kemel Tokayev, like the representatives of the literature of the Soviet period, also made the realities of this period visible from the point of view of the ideology of the period in his works. Nevertheless, the themes reflected in Kemel Tokayev's artistic examples, the created images, the disclosure of the genre problems of the works, etc. in terms of idea-content and form-expression, it is becoming relevant in modern literary studies.
Kemel Tokayev, who writes and creates in a literature dominated by the socialist realism creative method, manages to visualize the truths of his time in his artistic works. It should be noted that the books of the author, who also fulfilled the artistic requirements of the new century, were published in a large circulation on the scale of the USSR. It should be emphasized that the attitude of researchers and critics to the artistic creativity of the writer Kemel Tokayev was ambiguous. Kasim-Jomart Tokayev, the writer's son, emphasized that his father often faced injustices due to his creativity as a writer, and the factor of artificially organizing propaganda against the writer.
The variety of genres of artistic works written by Kemel Tokayev attracts attention. The fact that the writer works as a prose writer, playwright, and publicist does affect the variety and variety of genres of his works. The author's appeal to the detective gives grounds for presenting Kemel Tokayev as the creator of the detective in Kazakh literature. Thus, the detective penned by the writer is not related to the transformation of mass literature into a popular phenomenon, but to the presentation of the problem that he wants to convey to the society, more precisely, the presentation of the real and circumstances in which the mysterious events took place.
Kemel Tokaevich Tokayev is a writer who paved the way for detective literature in Kazakh literature. The author gained a reputation as a writer, publicist, and journalist who reflected the conflicting realities of the 20th century and the search for solutions to the current problems in society against the backdrop of modernity. The preservation of traditions and a careful attitude to the national heritage are evident in the works written by Kemel Tokayev, a veteran of the Great Patriotic War.

Keywords

Kemel Tokaevich Tokayev, Kazakh literature, detective literature, literature of the Soviet period, the socialist realism creative method

Kazak polisiye edebiyatının yolunu açan yazar - Kemel Tokayev

Abstract

Kazak edebiyatında polisiye edebiyatın kurucusu sayılan Kemel Tokayev'in sanatsal yaratısı, dönemin ideolojik ve estetik görüşlerini ifade eden Sovyet dönemi edebiyatına aittir. Kemel Tokayev de Sovyet dönemi edebiyatının temsilcileri gibi eserlerinde dönemin ideolojisi açısından bu dönemin gerçeklerini görünür hale getirmiştir. Bununla birlikte Kemel Tokayev'in sanatsal örneklerine yansıyan temalar, oluşturulan görseller, eserlerin tür sorunlarının ortaya konulması vb. fikir-içerik ve biçim-ifade açısından modern edebiyat araştırmalarında önem kazanmaya başlamıştır.
Toplumcu gerçekçilik yaratıcı yöntemin hakim olduğu bir edebiyatta yazan ve yaratan Kemel Tokayev, sanatsal çalışmalarında çağının gerçeklerini görselleştirmeyi başarıyor. Yeni yüzyılın sanatsal gerekliliklerini de yerine getiren yazarın kitaplarının SSCB ölçeğinde büyük bir tirajla basıldığını da belirtelim. Araştırmacıların ve eleştirmenlerin yazar Kemel Tokayev'in sanatsal yaratıcılığına yönelik tutumunun belirsiz olduğu vurgulanmalıdır. Yazarın oğlu Kasım-Jomart Tokayev, hem yazar olarak yaratıcılığı hem de yazara karşı yapay propaganda yapma faktörü nedeniyle babasının sıklıkla haksızlıklarla karşılaştığını vurguladı.
Kemel Tokayev'in yazdığı sanat eserlerinin tür çeşitliliği dikkat çekmektedir. Yazarın düzyazı yazarı, oyun yazarı ve yayıncı olarak çalışması, eserlerinin tür çeşitliliğini ve çeşitliliğini etkileyer. Yazarın dedektife başvurması, Kazak edebiyatında dedektifin yaratıcısı olarak Kemel Tokayev'in sunulmasına zemin hazırlamaktadır. Dolayısıyla yazarın kaleme aldığı polisiye, kitle edebiyatının popüler bir olguya dönüştürülmesiyle değil, topluma aktarmak istediği sorunun, daha doğrusu içinde bulunulan gerçek ve koşulların sunumuyla ilgilidir. esrarengiz olaylar yaşandı.
Kemel Tokayeviç Tokayev, Kazak edebiyatında polisiye edebiyatın önünü açan bir yazardır. Adib, 20. yüzyılın çelişkili gerçeklerini yansıtan ve toplumdaki güncel sorunlara modernite zemininde çözüm arayan bir yazar, yayıncı ve gazeteci olarak ün kazandı. Büyük Vatanseverlik Savaşı gazisi Kemel Tokayev'in yazdığı eserlerde geleneklerin korunması ve ulusal mirasa gösterilen özen açıkça görülmektedir.

Keywords

Kemel Tokayeviç Tokayev, Kazak edebiyatı, polisiye edebiyatı, Sovet dönemi edebiyatı, toplumcu gerçekçilik yaratıcı yöntemi

References

• Abdullayev, Ç. (2022). Müqəddəs borc. Tokayev K. Gecə açılan atəş. Povestlər. Bakı, “Qanun” nəşriyyatı.
• Asılbekov, R. (2008). Qazax detektivi hansı səviyyədədir? “Kazak əдебиетi”. 12 avqust.
• Cəfərov, N. (2023) Qazax yazıçısı Azərbaycan dilində – Kemel Tokayevin “Gecə açılan atəş” kitabı haqqında. https://edebiyyatqazeti.az/news/sience/10900-qazax-yazicisi-azerbaycan-dilinde?fbclid=IwAR39BDcHx7vc-vbUrY-46wtPo0JLPHqiodgQ3lbSVYY_Oxf5SrDSx4mGucs https://edebiyyatqazeti.az/news/sience/10900-qazax-yazicisi-azerbaycan-dilinde?fbclid=IwAR39BDcHx7vc-vbUrY-46wtPo0JLPHqiodgQ3lbSVYY_Oxf5SrDSx4mGucs
• Junusova, A.K. (2021). (Жунусова, А.К.). Жазушы Кемел Тоқаев шығармашылығы жəне ұлттық детектив жанры (А.К.Жунусова. Творчество писателя Кемеля Токаева и жанр национального детектива). Вестник Карагандинского университета. Серия «Филология» №2(102).
• Məmmədova, İ. (2021). Amerika ədəbiyyatinda detektiv janrın əsas ideoloji aspektləri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi. Kış / 8-4.
• Mırza Kadır, A. (2009). (Мырза Кадыр, А.). Мечта писателя / А. Кадыр Мырза. Независимый Казахстан №97 (25494).
• Mukanova, Q. (2022). (Муканова, Г.). Жолбарыс. Кемел Тоқаев – дара тұлға. – Алматы: Қазақ университеті.
• Mükajanova, R.M, (2018) (Мұқажанова, Р.М.). Қазіргі қазақ прозасындағы жаңа үрдіс / Р.Мұқажанова // Жоғары білім беру жүйесі: дəстүр мен инновация. Семей. Б. 90–92.
• Sarsekeev, K. (2001). (Сарсекеев, К.). Происхождение / Кога-бай Сарсекеев. Независимый Казахстан №236 (22 839).
• Şakiev, M.N. (2022). (Шакиев, М.Н.). Наследие Кемеля Токаева и воспоминания современников. Известия Коми научного центра Уральского отделения Российской академии наук №1 (53).
• Tokayev, K. (2022). Gecə açılan atəş. Povestlər. Bakı, “Qanun” nəşriyyatı.
• Tokayev, K.-J. (2022). Atam haqqında söz. Tokayev, Kemel. Gecə açılan atəş. Povestlər. Bakı, “Qanun” nəşriyyatı. В Румынии презентована книга Касым-Жомарта Токаева «Слово об отце». https://dknews.kz/ru/politika/248890-v-rumynii-prezentovana-kniga-kasym-zhomarta-tokaeva