Verbs of Flow as a Semantic Verb Category

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 4, 699 - 712, 30.12.2020

Tarık Çelik

https://doi.org/10.34083/akaded.814502

Öz

In categorical studies performed on word types, ‘verbs’ offer a rich field of study for researchers. While verbs were in general addressed and analyzed in terms of structure and voice, the extent of analysis was further expanded along with the addition of studies based on sematology to the studies analyzing structure and voice of verbs. Sematology which is one of the areas addressed by philology and also known as semantics in the literature has an interdisciplinary character. It is acknowledged that the categorization of verbs on the basis of sematology is pioneered by foreign researchers. Even if local and foreign researchers had different proposals on the topic, ‘flow theory’ was never addressed under the aforementioned categorization.

Flow theory is a theory put forward by Csikszentmihalyi following interviews at Chicago University with people from different professional groups. In general, it defines a psychological state experienced by the person. In the existing studies, the theory was identified with several affairs of daily life such as consumption habits, tourism activities, artistic efforts and religious rituals. However, no study identifying it with sematology was performed until today. In this study, verbs of Turkish language of Turkey which meant ‘to be busy/occupied with something, to concentrate on something in a focused manner (meaning to devote oneself to something or to dive deep into something)’ were addressed, and ‘verbs of flow’ was offered as a new concept for verbs with these characteristics.

Anahtar Kelimeler

verb, Sematology, Flow Theory

Semantik Bir Fiil Kategorisi Olarak Akış Fiilleri

Öz

Kelime türleri üzerine yapılan kategorik çalışmalarda “fiiller” araştırmacılar için zengin bir çalışma alanı sunmaktadır. Fiiller genellikle yapı ve çatı bakımından ele alınıp incelenmekteyken bunlara anlam bilimin temel alındığı çalışmaların eklenmesiyle inceleme sahası daha da genişlemiştir. Dil bilimin inceleme alanlarından birisi olan ve alanyazında semantik olarak da adlandırılan anlam bilim disiplinler arası özelliğe sahiptir. Fiillerin anlam bilim temelli sınıflandırmasına yabancı araştırmacıların öncülük ettiği bilinmektedir. Yerli veya yabancı araştırmacıların konuyla ilgili farklı önerileri bulunmakla birlikte “akış deneyimi kuramı” bugüne kadar söz konusu başlık altında ele alınmamıştır.

Akış deneyimi, Csikszentmihalyi’nin farklı meslek gruplarından insanlarla yaptığı mülakat sonucu ortaya koyduğu bir teoridir. Genel olarak kişinin içinde bulunduğu psikolojik bir durumu tanımlamaktadır. Mevcut çalışmalarda teori; tüketim alışkanlıkları, turizm faaliyetleri, sanat etkinlikleri, dini ritüeller gibi hayatın içinden pek çok etkinlikle ilişkilendirilmiştir. Fakat bugüne kadar dil bilimle ilişkilendiren bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada Türkçede yer alan ve “meşgul olma; kendini verme ya da dalma anlamına gelen odaklanmış yoğunlaşma” anlamı taşıyan fiiller ele alınmış ve bu özellikteki eylemler için “akış fiilleri” yeni bir kavram olarak önerilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Fiil, Anlam Bilim, Akış Deneyimi Kuramı

Kaynakça

• Ağar, Ayşe Nüzhet (2014). İkinci Dil Olarak Almanca Öğreniminde Konuşma Becerisine Etki Eden Duygu Alanı Odaklı Psikodilbilimsel Sorunlar. Konya: Selçuk Üniversitesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Aksan, Doğan (1966-01). “Türk Anlam Bilimine Giriş - Anlam Değişimleri”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 13, 167-184. dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/38302/443262 (Erişim Tarihi: 25.04.2020)
• Arslan Ayazlar, Reyhan (2015). Akış Deneyiminin Yamaç Paraşütü Deneyim Doyumu ve Yaşam Doyumuna Etkileri. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Atabay, Neşe; Kutluk, İbrahim; Özel, Sevgi. (1976). Sözcük Türleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Barbosa, Maria Fernanda (2015-06). “A Brief way on Philosophy of Language: from Plato to Port-Royal Grammar”. International Journal of Language and Literature June 2015, Vol. 3, No. 1, pp. 61-70 ISSN: 2334-234X (Print), 2334-2358 (Online) DOI: 10.15640/ijll.v3n1a8 URL:http://dx.doi.org/10.15640/ijll.v3n1a8 (Erişim Tarihi: 08.05.2020) Cumalı, Necati (1996). Viran Dağlar. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Esendal, Memduh Şevket (1983). Mendil Altında. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Guiraud, Pierre (1999). Anlambilim (La Semantique) (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Hacıeminoğlu, Necmeddin (1991). Türk Dilinde Fiiller: En Eski Türkçeden Çağdaş Türk Şivelerine Kadar. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hirik, Erkan (2018). Türkiye Türkçesinde Mental Fiiller. Ankara: TKAE Yayınları.
• Karasakal, Sezer (2020-04). “Akış Deneyiminin Memnuniyet Üzerine Etkisi: Tatil Deneyimi Üzerine İnceleme” Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31 (1), 63-73. DOI: 10.17123/atad.713575 https://dergipark.org.tr/tr/pub/atad/issue/53561/713575 (Erişim Tarihi: 11.07.2020)
• Kemal, Orhan (1972). Bereketli Topraklar Üzerinde. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Özbay, Murat ve Barutçu, Tuğba (2013). “Dil Psikolojisi ve Türkçe Öğretimi”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı Issn: 1308–9196 Yıl: 6 Sayı: 11 Ocak, s. 933-973. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/15177 (Erişim Tarihi: 09.07.2020)
• Özkara, Behçet Yalın (2015). Tüketicilerin Çevrimiçi Bilgi Aramaları Bağlamında Akış Deneyiminin Bilgiden Tatmin Üzerindeki Etkisinin Araştırılması. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir).
• Özkara, Behçet Yalın – ÖZMEN, Müjdat (2016). Akış Deneyimine İlişkin Kavramsal Bir Model Önerisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11 (3), 71-100. DOI: 10.17153/oguiibf.272248 https://dergipark.org.tr/tr/pub/oguiibf/issue/25810/272248 (Erişim Tarihi: 05.03.2020)
• Pala, İskender (2019). Efsane. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Rousseau, Jean Jacques (2020). Melodi ve Müziksel Taklit İle İlişki İçinde Dillerin Kökeni Üstüne Deneme (IX. Baskı, Çeviren Ömer Albayrak). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Safa, Peyami (2020). Dokuzuncu Hariciye Koğuşu. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Saussure, Ferdinand (1998). Genel Dilbilim Dersleri (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual. (Eserin Orijinali 1916’da yayımlandı.)
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1989). Beş Şehir. İstanbul: MEB Yayınevi.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2008). Saatleri Ayarlama Enstitüsü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2011). Hikâyeler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanrıdağ, Oğuz (1995). Afazi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Taştekin, Ali (2016). Dil Psikolojisinin İlgi Alanları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/4 Winter, p. 987-1000. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=9075 (Erişim Tarihi: 20.05.2020)
• Teztel, Gülden (2016-12). Psikolojide Akış Kuramı ve Müzik İcrası Bağlamında Değerlendirilmesi. Konservatoryum. 3 (2), 1-17. https:// dergipark.org.tr/ tr/pub/konservatoryum/issue/35182/390390 (Erişim Tarihi: 11.05.2020)
• Turan, Nuray (2019-10). "Akış Deneyimi Üzerine Genel Bir Literatür Taraması". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 37, Denizli: 181-199. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pausbed/issue/49722/562564 (Erişim Tarihi: 14.06.2020)
• Yenilmez, Gülhan (2019). Algılanan Deneyimsel Değer ve Akış Deneyiminin Mağaza Memnuniyeti ve Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkileri: Çevrimiçi, Fiziksel ve Mobil Mağaza Kanallarının Karşılaştırılması. Osmaniye: Korkut Ata Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Yıldız, Hüseyin (2016). Eski Uygurcada Mental Fiiller. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).