Öğretmen Adaylarının Akademik Öz Yeterlik Düzeyleri ve Mesleki Benlik Saygıları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Year 2022, Volume: 24 Issue: 2, 495 - 508, 27.06.2022

Mehmet Yaşar Kılıç

https://doi.org/10.32709/akusosbil.942422

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının akademik öz yeterlik düzeyleri ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Çalışma grubu toplam 370 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının akademik öz yeterlik düzeylerinin “orta düzeyde yeterli” ve mesleki benlik saygılarının “yeterli” düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca katılımcıların akademik öz yeterliklerinin ve mesleki benlik saygılarının cinsiyetlerine göre anlamlı olarak farklılaşmadığı, sınıf düzeylerine göre ise anlamlı olarak farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda katılımcıların “akademik öz yeterlikleri” ve “mesleki benlik saygıları” arasında “orta” düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra katılımcıların akademik öz yeterlikleri ile mesleki benlik saygısı ölçeğinin “mesleki kabul”, “mesleğin değeri” ve “mesleğin işlevselliğine inanç” alt boyutları arasında “orta” düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak öğretmen adaylarının akademik öz yeterliklerinin mesleki benlik saygılarını anlamlı olarak yordadığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Keywords

Akademik öz yeterlik, benlik saygısı, mesleki benlik saygısı, öğretmen adayları

Determining the Relationship between Teacher Candidates' Academic Self-Efficacy Levels and Professional Self-Esteem

Abstract

The aim of this study is to examine the relationship between pre-service teachers' academic self-efficacy levels and professional self-esteem. The research was conducted in accordance with the relational screening model. The working group consists of 370 participants in total. As a result of the research, it was concluded that the academic self-efficacy levels of the teacher candidates were "moderately sufficient" and their professional self-esteem was "sufficient". In addition, it was concluded that the participants' academic self-efficacy and professional self-esteem did not differ significantly according to their gender, but differed significantly according to their grade levels. As a result of the correlation analysis, it was concluded that there was a "moderate" relationship between the participants' "academic self-efficacy" and "professional self-perception". In addition, it was concluded that there was a "moderate" relationship between the participants' academic self-efficacy and the "professional acceptance", "value of the profession" and "belief in the functionality of the profession" sub-dimensions of the professional self-esteem scale. Finally, it was found that the academic self-efficacy of teacher candidates significantly predicted their professional self-esteem.

Keywords

Academic self-efficacy, professional self-esteem, teacher candidates, self-esteem

References

• Aktaç, V. ve Çetinkaya, M. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mesleki benlik saygıları ile yaşam doyumlarının incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 7(14), 575-599.
• Alemdağ, C., Öncü, E. ve Yılmaz, A. K. (2014). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının akademik motivasyon ve akademik öz-yeterlikleri. Spor Bilimleri Dergisi, 25(1), 23-35.
• Altunay, F. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının ve mesleki benlik saygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
• Arıcak, T. (1999). Öğretmen adaylarının benlik saygısı ve mesleki benlik saygılarının geliştirilmesine yönelik bir grupla psikolojik danışma uygulaması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 11-22.
• Arıcak, T. ve Dilmaç, B. (2003). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin bir takım değişkenler açısından benlik saygısı ile mesleki benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1) 1-7.
• Aslan, D. ve Akyol, A. K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 51-60.
• Bahar, H. H. (2019). Sınıf öğretmen adaylarında akademik öz-yeterlik algısının akademik başarıyı yordama gücü. Elementary Education Online, 18(1), 149-157.
• Baloğlu, N., Karadağ, E., Çalışkan, N. ve Korkmaz, T. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin mesleki benlik saygısı ve iş doyumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 345-358.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy. The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company
• Başçiftçi, F., Özen, S. ve Doyduk, A. (2010). Selçuk üniversitesi teknik eğitim fakültesi öğrencilerinin benlik ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Education Sciences, 5(4), 2198-2205.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (13. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Çivilidağ, A., Yanar, A., Kızılırmak, B. ve Denizli, T. (2018). Mesleki benlik saygısı, sürekli kaygı ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(3), 45-60.
• Dadandı, İ. (2017). Genel yetenek, akademik benlik kavramı, akademik öz-yeterlik, benlik saygısı, öğrenci bağlılığı ve akademik başarı arasındaki ilişkiler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Danışman, Ş., Çiftçi, Ş. K., Tosuntaş, Ş. B. ve Karadağ, E. (2016). Benlik saygısının öğretmenlerin mesleki motivasyonuna etkisi: öz-yeterlilik aracılığının yapısal eşitlik modeliyle test edilmesi. Psikoloji Çalışmaları, 36(1), 21-40.
• Denizlili, A. A. (2020). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin mesleki benlik saygılarını incelemeye yönelik bir araştırma. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 4(1), 25-37.
• Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153),157- 168.
• Donmuş, V., Akpınar, B. ve Eroğlu, M. (2017). Öğretmen adaylarının akademik özyeterlikleri ve mesleki kaygıları arasındaki ilişkinin. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 1-13.
• Dursun, Ö. Ö., Çuhadar, C. ve Tanyeri, T. (2014). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının mesleki benlik saygıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 131-142.
• Eccles, J.S. & Wigfield, A. (2002). Motivational beliefs, values, and goals. Annual Review of Psychology, 53, 109-132.
• Efilti, E. ve Çıkılı, Y. (2017). Özel eğitim bölümü öğrencilerinin benlik saygısı ile mesleki benlik saygısının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 99-114.
• Erbaş, M. K., Ünlü ve Davarcı, T. (2015). Beden eğitimi öğretmen adaylarının benlik saygısı düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 267-281.
• Ergür, D. O. (2016). İngilizce öğrencilerinin öz benlik saygısı ve akademik öz yeterlik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 125-14.
• Eroğlu, O. ve Yıldırım, Y. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının akademik öz-yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 67-73.
• Eroğlu, O., Yıldırım, Y. ve Şahan, H. (2017). Spor bilimleri fakültesindeki öğrencilerin akademik öz-yeterlik ve akademik güdülenme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Akdeniz Üniversitesi örneği. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 38-47.
• Gardner, D. G. & Pierce, J. L. (1998). Self-esteem and self-efficacy within the organizational context: An empirical examination. Group & Organization Management, 23(1), 48-70.
• Güleç, H. ve Ayaz, C. Ö. (2017). Öğretmen adaylarının benlik saygıları ve mesleki benlik saygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 556-579.
• Güler, A. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin algılanan örgütsel destek ve öz-yeterlik düzeyleri ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Gültekin, S. ve Gürer, G. T. (2018). Formasyon Öğretmen Adaylarının Akademik Erteleme Davranışları ile Akademik Özyeterlik Düzeyleri İlişkisi. International Journal of Computers in Education, 1(1), 49-64.
• Gündem, Z. F. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin motivasyon, mesleki benlik saygısı ve mesleğe yönelik yetkinlik duygusu algıları arasındaki etkileşim (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Harris, S. L. (2009). The relationship between self-esteem and academic success among African American students in the Minority Engineering Program at a research extensive university in the Southern portion of the United States. (Doctoral Dissertation). Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College.
• Honicke, T. & Broadbent, J. (2016). The influence of academic self-efficacy on academic performance: A systematic review. Educational Research Review, 17, 63-84.
• Jerusalem, M. & Schwarzer, R. (1981). Fragebogen zur erfassung von "Selbstwirksamkeit. Skalen zur befindlichkeit und persoenlichkeit In R. Schwarzer (Hrsg.). (Forschungsbericht No. 5). Berlin: Freie Universitaet, Institut fuer Psychologie.
• Kahraman, Ü. ve Çelik, K. (2019). Eğitim fakültesi formasyon öğrencilerinin özyeterlik inançları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(45), 353-375.
• Karademir, Ç. A., Deveci, Ö. ve Çaylı, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinin öz-düzenlemeleri ve akademik öz-yeterliklerinin incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 14-29.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Katırcı, K. (2019). Öğretmen adaylarının mesleki benlik saygısı algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi, Kars.
• Kiriş, B. ve Aslan, H. (2019). Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkiye yönelik öğretmen algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1656-1675.
• Korucu, A. T. ve Çınar, D. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin akademik öz-yeterlik durumlarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 73-101.
• Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik psikolojisi. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Lane, J., Lane, A. M. & Kyprianou, A. (2004). Self-efficacy, self-esteem and their impact on academic performance. Social Behavior and Personality: an international journal, 32(3), 247-256.
• Laurencelle, L. & Dupuis, F. (2002). Statistical tables explained and applied. Singapore: World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
• Linenbrink, E. A. & Pintrich, P.R. (2002). Motivation as an enabler for academic success. School Psychology Review, 31(3), 313-327.
• Makhabbat, A., Çoklar, A. N. ve Gündüz, Ş. (2018). Eğitim araştırmasına yönelik tutum ile akademik güdülenme ve akademik özyeterlik arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 786-801.
• Nakip, C. ve Özcan, G. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 12(3), 783-795.
• Oğuz, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik inançları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(2), 15-28.
• Pekdemir, Ü. (2015). Dokuz ve onuncu sınıf öğrencilerinin matematik başarıları ile matematik kaygıları, benlik saygıları, akademik öz-yeterlik inançları ve otomatik düşünceleri arasındaki ilişkiler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Phan, H. P. (2012). Relations between informational sources, self-efficacy and academic achievement: A developmental approach. Educational Psychology, 32(1), 81-105.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Rosli, Y., Othman, H., Ishak, I., Lubis, S. H., Saat, N. Z. M. & Omar, B. (2012). Self-esteem and academic performance relationship amongst the second year undergraduate students of Universiti Kebangsaan Malaysia, Kuala Lumpur Campus. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 60, 582-589.
• Schunk, D. H. & Mullen, C. A. (2012). Self-efficacy as an engaged learner. In S. L. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of research on student engagement (p. 219–235). Springer Science + Business Media.
• Schunk, D. H. (2009). Öğrenme teorileri: Eğitimsel bir bakışla (Çev. Ed. Muzaffer Şahin), (5. Baskıdan çeviri). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Shkullaku, R. (2013). The relationship between self-efficacy and academic performance in the context of gender among Albanian students. European Academic Research, 1(4), 467-478.
• Sönmez, D. Z. ve Göç, E. (2018). Bir grup meslek yüksekokulu öğrencisinin akademik özyeterlik ve mesleki benlik saygısı düzeylerinin değerlendirilmesi. Hastane Öncesi Dergisi, 3(1), 43-54.
• Şahin, H. (2017). Emotional ıntelligence and self-esteem as predictors of teacher self-efficacy. Educational Research and Reviews, 12(22), 1107-1111.
• Şeker, S. S. (2017). Müzik eğitimi bölümü öğretmen adaylarının akademik güdülenme ve akademik öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1465-1484.
• Şengül, M. ve Seyfi, R. Ö. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının akademik erteleme davranışları ile akademik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 755-773.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. NJ: Pearson.
• Tabassum, F. & Ali, M. A. (2012). Professional self-esteem of secondary school teachers. Asian Social Science, 8(2), 206-210.
• Taşdemir, Ö. M. (2003). Üstün yetenekli çocuklarda mükemmeliyetçilik, sınav kaygısı, benlik saygısı, kontrol odağı, öz yeterlik ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tunca, N. ve Alkın-Şahin, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilişötesi (üst biliş) öğrenme stratejileri ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 47-48.
• Uslu, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mesleki benlik saygılarının demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 141-160.
• Ünlü, H. ve Erbaş, M. K. (2018). Beden eğitimi öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlikleri ve mesleki kaygıları. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 15-25.
• Wiggins, J.D. & Schatz, E. L. (1994). The relationship of self-esteem to grades, achievement scores and other factors critical to school counselor. School Counselor, 41(4), 239-245.
• Yağcı, U. ve Aksoy, V. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlikleriyle öğretmenlik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(33), 84-104.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2018). Psikoloji yüksek lisans öğrencilerinin özyeterlilik algıları ile benlik saygılarının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, M., Gürçay, D. ve Ekici, G. (2007). Akademik özyeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 253-259.
• Yılmaz, S. (2018). Beklenmedik başarısızlık gösteren üstün yetenekli öğrencilerin okul başarı tutumları ile akademik özyeterlik inançları, algıladıkları aile otorite stilleri ve benlik saygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, 41(2), 64-71.