Öğretmen ve Anne-Baba Tutumlarının Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Problem Çözme Becerilerine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 204 - 232, 20.06.2016

Arzu Özyürek , Zuhal Begde

Öz

Bu çalışmada, öğretmen ve ebeveyn tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evreni Karabük İli Safranbolu İlçesindeki resmi okul öncesi kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubundaki çocuklar ve bu çocukların anne baba ve öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışma grubunu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60 kız 60 erkek olmak üzere toplam 120 çocuk, bu çocukların anne babaları ve okul öncesi öğretmenleri (n=15) oluşturmuştur.  Verilerin toplanmasında “Problem Çözme Becerileri Ölçeği (4-7 yaş)”, “Öğretmen Tutum Envanteri” ve "Ebeveyn Tutum Ölçeği" kullanılmıştır.  Verilerin analizinde, Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Sonuç olarak; Çocukların problem çözme becerilerinin çocukların cinsiyeti, kardeş sayısı, aile yapısı ve okula devam süresi değişkenlerinden etkilenmediği (p>.05), ilk ve son sırada doğan çocukların problem çözme becerilerinin ortanca çocuklardan daha düşük olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin otoriter tutumları arttıkça çocukların problem hakkında soru sorma becerilerinin ve nesneleri bilinenden farklı kullanma becerilerinin arttığı, öğretmenlerin demokratik tutumları arttıkça çocukların bir takım eylemlerin sonucunu tahmin etme ve genel olarak problem çözme becerilerinin azaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anne baba tutumu, Okul öncesi; Problem çözme; Öğretmen tutumu

Kaynakça

• Adair, J. (2000). Karar Verme ve Problem Çözme. Çeviren: Kalaycı, N, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Alisinanoğlu, F. (2003). Çocukların Denetim Odağı ile Algıladıkları Anne Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Çocukların denetim odağı ile anne tutumları). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-14.
• Altınkök, M. (2006). Temel motor hareketlerin geliştirilmesini içeren özel beden eğitimi program tasarısının 5-6 yaş çocukların temel motor hareketlerinin gelişimine etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Enstitüsü. Üniversitesi Eğitim Bilimleri
• Altınköprü, T. (2000). Çocuğun Başarısı Nasıl Sağlanır? İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Altun, M. Dönmez, N. İnan, H. Taner, M. & Özdilek, Z. (2001). Altı yaş grubu çocukların problem çözme stratejileri ve bunlarla ilgili öğretmen ve müfettiş algıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 211-230.
• Anlıak, Ş. & Dinçer, Ç. (2005). Farklı eğitim yaklaşımları uygulayan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların kişiler arası problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi, Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 38(1), 149-166.
• Arabacı, N. (2011). Anne Baba Çocuk İletişimini Değerlendirme Aracı’nın (ABÇİDA) geliştirilmesi ve anne baba çocuk iletişiminin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Attili, G. Vermigli, P. & Roazzi, A. (2011). Rearing styles, parents’attachment mental state, and children’s social abilities the link to peer acceptance, Child Development Research, http://www.hindawi.com/journals/cdr/2011/267186/, Haziran 10, 2014]. ID 267186, [Retrieved:
• Aydın, O. (1993). Sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik ihtiyaçları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydoğan Ertuğrul, Y. (2004). İlköğretim ikinci ve dördüncü sınıf öğrencilerine genel problem çözme becerilerinin kazandırılmasında Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. etkisinin incelenmesi.
• Aydoğan, Y. (2012). Problem çözme ve problem becerilerinin desteklenmesi, (Ed. Ömeroğlu E.), 2. baskı, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Aydoğan, Y. Ömeroğlu, E. Büyüköztürk, Ş. & Özyürek, A. (2012). Problem Çözme Becerileri Ölçeği Rehber Kitap, Ankara: Karaca Eğitim Yayınları ve Tic. A.Ş.
• Aydoğan, Y. Özyürek, A. & Gültekin Akduman, G. (2014). Öğrenme ve Öğrenme Teknikleri, Ankara: Vize yayın Basın.
• Bal, Ö. & Temel, Z. F. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4- 6 yaş çocuklarının kişiler arası problem çözme ve bakış açısı alma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 156-169.
• Bal, Ö. (2013). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4- 6 yaş çocukların kişilerarası problem çözme becerileri ve bakış incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. ilişkinin
• Başaran, E. İ. (2005). Eğitim Psikolojisi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Bilgin, A. (2008). Okullarda Şiddeti Önlemede Bir Yöntem Çatışma Çözme, Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Ceylan, R. Yıldız Bıçakçı, M. Aral, & N. Gürsoy, F. (2012). Okul öncesi eğitim kurumunda çalışan öğretmenlerin problem çözme becerilerinin incelenmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 85-98.
• Çalık T. (2003). Yönetimde Problem Çözme Teknikleri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Çalışkan, S. Selçuk, G. S. & Erol, M. (2006). Fizik öğretmen adaylarının değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 73-81. çözme davranışlarının
• Denizel Güven E. & Cevher N. (2005). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(18), 1-22.
• Dereli, E. (2008). Çocuklar için sosyal beceri eğitim programının 6 yaş çocukların sosyal problem çözme becerilerine etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Konya. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Diken, Ö. Topbaş, S. & Diken, İ. H. (2009). Ebeveyn Davranışını Değerlendirme Ölçeği (EDDÖ) ile Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ)’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 10(2), 41-60.
• Durak, T. (2011). Okul Öncesi Çocuk ve İlk Öğretmeni. Okul Öncesi ve.... (Ed. Mücella Ormanlıoğlu Uluğ ve Gülçin Karadeniz), 1. Baskı, Ankara: Nobel.
• Durmuşoğlu Saltalı, N., Arslan, E. & Budak, O. (2012). Kişilerarası yordama gücü: okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 77-84. öğretmenlik tutumlarını
• Durualp, E. & Aral, N. (2011). Anasınıfına Devam Eden Altı Yaşındaki Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (7-9 Ekim 2009), Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi, (Sağlık, Gelişim ve Eğitimde Çocuk) Bildiri Kitabı: 186-192. Ankara. Uyum ve Beceri
• Erdoğan, Ö. & Uçukoğlu, H. (2011). İlköğretim okulu öğrencilerinin anne-baba tutumu algıları ile atılganlık ve olumsuz arasındaki ilişkiler, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 51-72. korkma düzeyleri
• Freedman, J. L. Sears, D. O. & Carlsmith, J. M. (2003). Sosyal Psikoloji, Çeviren: Ali Dönmez, Ankara: İmge Yayıncılık.
• Freund, L. S. (1990). Maternal regulation of children's problem- solving behavior and its impact on children's performance, Child Development, 61(1), 113-126.
• Gelbal, S. (1991). Problem çözme, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 167-173.
• Genç, S. Z. & Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 10-22.
• Hamarta, E. Baltacı, Ö. Üre, Ö. & Demirbaş, E. (2010). Lise öğrencilerinin utangaçlıklarının algılanan anne baba tutumları ve problem çözme yaklaşımları açısından incelenmesi. Aile ve Toplum, 6(21),73-82.
• Karabulut Demir, E. & Şendil, G. (2008). Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ), Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
• Kesicioğlu, O. S. (2015). Okul öncesi dönem çocukların kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(177), 327-342.
• Özdil, G. (2008). Kişilerarası problem çözme becerileri eğitimi programının çocukların kişiler arası problem çözme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. eden
• Özyürek, A. & Çavuş, Z. S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 2(3), 1-14.
• Özyürek, A. & Tezel Şahin, F. (2012). Altı yaşında çocuğa sahip annelerin International Refeered Academic Social Sciences Journal, 5(3), 72-86. ilişkilerinin incelenmesi,
• Özyürek, A. & Tezel Şahin, F. (2012). Anne-baba olmak ve anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları. Anne Baba Eğitimi, (Ed: Tülin Güler) 2. baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan 5- 6 yaş grubu çocuğa sahip anne-babaların çocuk yetiştirme
• Sakin, A. (2007). Okul öncesi öğretmenlerin mesleki etik davranışlar hakkındaki görüşleri ile ahlaki yargı düzeyleri ve öğretmenlik tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Tezi, İstanbul: Marmara
• Sasık, Y. (2014). Anne baba tutumları ve bu tutumların çocukların http://www.bebekolay.com/anne-babanin-cocuklarina- tutumu-nasil-olmali/ üzerine etkileri, Erişim:
• Saygılı, H. (2000). Problem çözme becerisi ile sosyal ve kişisel uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sonmaz, S. (2002). Problem çözme becerile ile zekâ ve yaratıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, G. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının özerklik ve atılganlık düzeyleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, N. & Arı, R. (2000). Ana-baba tutumlarının çocuklarının psiko-sosyal temelli problem çözme becerisine etkisinin incelenmesi, 9.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Özeti Kitabı, s.451-464. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Fakültesi Yayınları.
• Tavlı, B. S. (2007). 6 yas grubu anasınıfı öğrencilerinin problem çözme becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Tekerci, H. (2008). Farklı okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin mesleki doyumlarının ve
• Terzi Işık, Ş. (2000). İlköğretim okulu altıncı sınıf öğrencilerinin kişilerarası problem çözme beceri algılarının bazı değişkenler Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. incelenmesi. Yayınlanmamış
• Tok, E. & Sevinç, M. (2010). Düşünme Becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 67-82.
• Tok, M. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının ve öğretmenlerinin aralarındaki ilişkiyi algılama biçimlerinin davranışlarına Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. incelenmesi.
• Ünal, M. & Aral, N. (2014). Deney yöntemine dayalı eğitim programı’nın 6 yaş çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi, Eğitim ve Bilim, 39(176), 279-291.
• Yıldız, A. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık, Polis Bilimleri Dergisi, 6(3-4), 131-150.
• Yılmaz, E. (2012). 60-72 aylık çocukların duyguları anlama becerilerinin sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Effects of Teachers and Parents' Attitudes on the
• Problem Solving Skills of Preschool Children
• Zuhal Begde* and Arzu Özyürek
• Karabük University, Turkey