Öğretmen Adaylarının Dinleme, Konuşma, Okuma ve Yazma Becerilerine İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 272 - 314, 16.12.2019

Hacer Ulu

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının dinleme,
konuşma, okuma ve yazma becerilerine ilişkin metaforik algılarını
belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında
bir devlet üniversitesinin sınıf, sosyal bilgiler ve okul öncesi öğretmenliği
bölümlerine devam eden ikinci ve üçüncü sınıf 121 öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarının belirlenen kavramlarla ilgili algılarının
ortaya konulması amacıyla veri toplama aracı olarak açık uçlu sorudan oluşan
form kullanılmıştır. Formda yer alan ‘‘dinleme becerisi …’ ya benzer. Çünkü
…’’, konuşma becerisi …’ ya benzer. Çünkü …’’, ‘‘okuma becerisi …’ya benzer.
Çünkü …’’, ‘‘yazma becerisi …’ya benzer. Çünkü …’’ ifadelerinin katılımcılar
tarafından tamamlanması istenmiştir. Formda yer alan veriler içerik analizi
tekniğiyle çözümlenmiştir. Analiz sonucunda belirlenen metaforlar ile bunlara
bağlı oluşturulan kategorilerin doğruluğunun belirlenmesi amacıyla metafor ve
kategori listeleri çalışma alanından bir uzman ile paylaşılmıştır. Uzman
görüşleri sonrasında, örtüşmeyen metaforlar üzerinde tartışılarak çalışmada
kullanılan metafor ve kategorilere son şekli verilmiştir. Araştırma sonucunda
öğretmen adaylarının dinleme becerisine ilişkin ön koşulu olması, bilgi
edinme/öğrenmeyi sağlama, nörolojik yapıya bağlı olması, amaçsızca uygulanması,
iletişim ögesi, tedavi edici olması, dikkat ve seçicilik, süreklilik
göstermesi, konuşma becerisine ilişkin ön koşulu olması, duygu ve düşünceyi
ifade etme, nitelik gerektirmesi, diğer dil becerileriyle ilişkili olması,
geliştirilebilir olması, üslup farklılığı olması, şive farklılıkları olması,
okuma becerisine ilişkin bilgi edinme/öğrenmeyi sağlama, anlam oluşturma,
yakınlık, diğer dil becerilerinin gelişimini etkilemesi, süreklilik göstermesi,
diğer disiplinlerdeki başarıya etkisi, gereklilik, okuma güçlüğü, seçicilik ve
dikkat, geliştirilebilir olması, kalıcı olması, ön koşulu olması, yazma
becerisine ilişkin ön koşulu olması, yazma güçlüğü, geliştirilebilir olması,
bilgi edinme/öğrenmeyi sağlama, bireysel farklılık göstermesi, duygu ve
düşünceyi ifade etme, psikomotor beceri gerektirmesi, diğer dil becerileriyle
ilişkili olması kategorilerini ürettikleri tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

dil becerileri, metafor, Öğretmen Adayı

Kaynakça

• Akbulut, S., Özdemir, E.E. ve Cıvğın, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin kitap ve okumak kavramları üzerine Metaforik Algıları. Turkish Journal of Primary Education, 2, 30-43.
• Akkaya, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kavramına ilişkin algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 1-9.
• Akkaya, A. (2012). Öğretmen adaylarının konuşma sorunlarına ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 405-420. Arıcı, A.F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
• Arslan, M. M., ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100-108.
• Aslantürk, E. ve Saracaloglu, A. S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 155–176.
• Aykaç, M., & Çetinkaya, G. (2013). Yaratıcı drama etkinliklerinin Türkçe öğretmen adaylarının konuşma becerilerine etkisi. TurkishStudies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013, p. 671-682.
• Aydın-Yılmaz, Z. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim Online, 5(1), 1-6.
• Azizoğlu, N.İ. ve Okur, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının ekrandan okumaya yönelik metaforik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 1-21.
• Barani, G. (2011). The relationship between computer assisted language learning (CALL) and listening skill of Iranian EFL learners. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 4059–4063.
• Başkan, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının kelime bilgisi kavramına ilişkin algıları. Turkish Studies Educational Sciences Volume 13/11, Spring 2018, p. 297-316.
• Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir Araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi Örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Bektaş, M., Okur, A. ve Karadağ, B. (2014). İlkokul ve ortaokul son sınıf öğrencilerinde metaforik algı olarak kitap. Türk Kütüphaneciliği 28(2), 154-168.
• Boonkit, K. (2010). Enhancing the development of speaking skills for non-native speakers of English. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1305–1309.
• Botting, N., Simkin, Z., & Conti-Ramsden, G. (2006). Associated reading skills in children with a history of specific language impairment (SLI). Reading and Writing, 19, 77–98.Boylu, E. ve Çangal, Ö. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Bosna-Hersekli öğrencilerin konuşma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı, 4(1), 349-368.
• Boylu, E. ve Işık, Ö. F. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçeye yönelik algılarının metaforlar aracılığı ile belirlenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 450-471.
• Bozpolat, E., (2015). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Şefik Yaşar Armağanı), Volume 10/11 Summer 2015, ANKARA/TURKEY, doi number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8552, p. 313-340.
• Bulut, P. ve Kuşdemir, Y. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma ve yazmaya ilişkin algılarının metaforlar yoluyla analizi. TÜBAV Bilim 11(1), 74-86.
• Coşkun, E. ve Tiryaki, E.N. (2013). Üniversite öğrencilerinin tartışmacı metin yazma becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 28(2), 102-115.
• Çakmak, E. ve Civelek, F. (2013) Tartışmacı yazma eğitiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve yazma kaygılarına etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 355-371.
• Çerçi, A. (2015). Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 186-204.
• Demirer, V. ve Baki, Y. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital öyküleme sürecine ilişkin görüşleri ve algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 718-747.
• Demir, T. (2010). Konuşma eğitiminde benmerkezci konuşmaya yönelik bir uygulama. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 415-430.
• Doğan, Y. (2012). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261-286.
• Durukan, E. ve Maden, S. (2010). Kavram haritaları ile not tutmanın ilköğretim öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerine etkisi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-70.
• Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 269-307.
• Epçeçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 331-352.
• Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(4), 162-186.
• Er, O. ve Demir, Ö. (2013). Konuşma becerisinin Türkçe öğretmenleri tarafından kullanılabilirliğine ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1 Winter 2013, p.1417-1436.
• Eyüp, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin konuşma becerilerini kullanmaya yönelik tutumları. Milli Eğitim Dergisi, 43(197), 95-113.
• Gün, M. (2015). Ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin ‘‘Türkçe sözlük’’ kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/7 Spring 2015, p. 447-466.
• Gün, M. (2015). Türkçe öğretmenleri ve Türkçe öğretmenliği bölümü öğrencilerinin yabancıların Türkçe konuşmasına ilişkin algıları. Researcher: Social Science Studies, 3(1), 87-101.
• İşeri, K. ve Ünal, E. (2012). Türkçe öğretmen adaylarının yazma kaygı durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 67-76.
• Karadüz, A. (2010). Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının dinleme stratejilerinin değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(29), 39-55. Karakuş, N. ve Kozçetin, K. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kavramına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 387-404.
• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A.S. ve Yılmaz-Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 207-221.
• Karatay, H. (2011). 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modelinin öğretmen adaylarının yazılı anlatım tutumlarını ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 1029-1047.
• Katrancı, M. (2014). Öğretmen adaylarının konuşma becerisine yönelik öz yeterlik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 174 – 195.
• Kayalan, M. (2000). Etkili ve hızlı okuma sanatı. İstanbul: Alfa Basım Yayım-Dağıtım.
• Kellogg, R.T., & Raulerson, B.A. (2007). Improving the writing skills of college students. Psychonomic Bulletin & Review, 14 (2), 237-242.
• Kellogg, R.T. (2008). Training writing skills: A cognitive developmental perspective. Journal of Writing Research, 1(1), 1-26.
• Kemiksiz, Ö. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının “hızlı okuma” becerisine yönelik metafor algıları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 71-84.
• Köksal, Ç., Erginer, E. ve Baloğlu, M. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma ve yazmaya yükledikleri anlamlar: Bir metafor analizi çalışması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 133-156.
• Kurudayıoğlu, M. (2003). Konuşma eğitimi ve konuşma becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler. TÜBAR-XIII, 287-309.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının okumaya ve okuma eğitimine ilişkin özyeterlik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 109-138.
• Kurudayıoğlu, M., & Kana, F. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 245-258.
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi, Alışkanlık ve Okuma Stratejilerini Kullanım Düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
• Lüle-Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 357-372.
• Müldür, M., & Çevik, A. (2017). Secondary school students' perceptions of writing skill: a metaphor analysis study. SDU International Journal of Educational Studies, 4(2), 54-70.
• Oradee, T. (2012). Developing speaking skills using three communicative activities (discussion, problem-solving, and role-playing). International Journal of Social Science and Humanity, 2(6), 533-535.
• Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117–136.
• Özdemir, N. H. ve Erdem, İ. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma alışkanlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 101-125.
• Özdemir, S. (2018). Öğretmen adaylarının okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 296-315.
• Özden, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin kitap ve kütüphane kavramına ilişkin metaforik algıları. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 7(14), 1-34.
• Pilav, S. ve Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/4 Spring 2013, p. 1207-1220, ANKARA-TURKEY.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Sallabaş, M.E. (2012). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin konuşma kaygılarının değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer 2012, p. 2199-2218.
• Saracaloğlu, A., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 187-206.
• Sevmez, H. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanımı üzerine bir inceleme (SÜ Eğitim Fakültesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Susar Kırmızı F. ve Çelik, D. (2015). İlkokul öğrencilerinin ilk okuma yazma öğrenme sürecine ilişkin metafor algıları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), p. 793-816.
• Şahin, A. (2011). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi farkındalıklarının sosyo-ekonomik düzeye göre incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 178-188.
• Tabak, G. ve Karadüz, G. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlerken not alma stilleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 73-83.
• Temizkan, M. (2009). Akran değerlendirmenin konuşma becerisinin geliştirilmesi üzerindeki etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 90-112.
• Temizkan, M. ve Sallabaş, E. (2009). Öğretmen adaylarının okuma ve yazmaya yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 155-176
• Temizyürek, F. (2007). Progressing speaking ability in second level of elementary education. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(2), 113-131.
• Tiryaki, E.N. & Demir, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 18-27. Tiryaki, E.N. (2012). Üniversite öğrencilerinin yazma kaygısının çeşitli değişkenler açısından belirlenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 14-21.
• Topuzkanamış, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. Türlük Bilimi Araştırmaları, 27, 655-677.
• Tyagi, B. (2013). Listening: An important skill and its various aspects. The Criterion An International Journal in English, 12, 1-8.
• Yalman, M., Özkan, E. ve Kutluca, T. (2013). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma. Dicle Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 14(2), 291-305.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.