Sürdürülebilirlik Kavramının Reklam Çalışmalarında Kullanımı Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz

Year 2025, Issue: 32, 324 - 341, 30.09.2025

Müberra Oflaz , Gülay Öztürk

https://doi.org/10.33404/anasay.1703346

Abstract

Bu çalışma, sürdürülebilirlik ve reklamcılık arasındaki ilişkiyi inceleyerek, reklam mesajlarına ilişkin geçmişten günümüze bilimsel alandaki gelişimini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bunun için sistematik bir bibliyometrik literatür taraması metodolojisi olan PRISMA 2020 Protokolü benimsenmiştir. SCOPUS veri tabanında indekslenen araştırmalardan elde edilen bulgular VOSViewer ile görselleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda sürdürülebilirlik kavramının 1970’lerden itibaren çalışmalarda kullanıldığını ancak sürdürülebilirlik ve reklamcılık üzerine araştırmaların 1990’lardan sonra başladığını ve sürdürülebilirlik, reklamcılık ve mesaj kavramları üzerine ise ilk 1998 yılında yayınların başladığı görülmüştür. 2018 sonrası akademik ilgide artış olduğu gözlemlense de ilk ele alındığı 1998 yılından beri 84 yayına ulaşılmış olması hala az sayıda çalışma olduğunu göstermiştir. Analizler sonucunda gelecekte yapılabilecek araştırmalara yönelik çıkarımlar sunulmuştur.

Keywords

Sürdürülebilirlik , Reklamcılık , Reklam Mesajı

A Bibliometric Analysis on the Use of the Concept of Sustainability in Advertising Studies

Abstract

This study aims to reveal the scientific development of advertising messages from past to present by examining the relationship between sustainability and advertising. For this purpose, the PRISMA 2020 Protocol, a systematic bibliometric literature review methodology, was adopted. The findings obtained from the studies indexed in the SCOPUS database were visualized with VOSViewer. As a result of the research, it was seen that the concept of sustainability has been used in studies since the 1970s, but research on sustainability and advertising began after the 1990s, and the first publications on the concepts of sustainability, advertising and message began in 1998. Although an increase in academic interest was observed after 2018, the fact that 84 publications have been reached since 1998, when it was first addressed, shows that there are still few studies. As a result of the analyses, inferences for future research are presented.

Keywords

Sustainability , Advertising , Advertisiment Message

References

• Akarsu, H. (2017). Televizyon reklamlarında yaratıcı strateji kullanımlarına ilişkin niceliksel bir çalışma. Kiad Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(14), 124-145.
• Arruda, H., Silva, E. R., Lessa, M., Proença Jr, D., & Bartholo, R. (2022). VOSviewer and bibliometrix. Journal of the Medical Library Association, 110(3), 392-395. doi: 10.5195/jmla.2022.1434.
• Aslan, T. (2023). Sürdürülebilir tüketim davranışları üzerine sürdürülebilir sanat. Yıldız Journal of Art and Design, 9(2), 104-114. https://doi.org/10.47481/yjad.1209116.
• Batı, U. (2010). Reklamın Dili. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Business Wire. (2021, Oct., 14). Recent study reveals that more than a third of consumers are willing to pay more for sustainability as demand grows for environmentally-friendly alternatives. https:// www.businesswire.com/news/home/20211014005090/en/Recent-Study-Reveals-More-Than-a-Third-of-Global-Consumers-Are-Willing-to-Pay-More-for-Sustainability-as-Demand-Grows-for-Environmentally-Friendly-Alternatives.
• Campbell, S. (1996). Green cities, growing cities, just cities. Journal of the American Planning Association, 62(3), 296-312. https://doi.org/10.1080/01944369608975696.
• Catlin, J. R., Luchs M. G., & Phipps M. (2017). Consumer perceptions of the social vs. environmental dimensions of sustainability. Journal of Consumer Policy, 40(3), 245–277. DOI:10.1007/s10603-017-9356-x.
• Choi, S. & Ng, A. (2011). Environmental and economic dimensions of sustainability and price effects on consumer responses. Journal of Business Ethics, 104, 269-282. DOI:10.1007/s10551-011-0908-8.
• Dereli, A. B. (2024). Vosviewer ile bibliyometrik analiz. Communicata, 28, 1-7. https://doi.org/10.32952/communicata.1517725.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
• Ekland, S., Jernberg A. & Roman, A.J. (2020). The Impact of Sustainable Advertising and its Relationhip to Consumer Brand Loyalty. Bachelor Thesis. Jönköping: Jönköping University.
• Elkington, J. (1997). Cannibals With Forks: The Triple Bottom Line of 21st Century Business. Oxford: Capstone.
• Elsevier (30.01.2025). Scopus Content. https://www.elsevier.com/products/scopus/content#1-historical-depth
• Ergün, T. & Çobanoğlu, N. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre etiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 97-123. https://doi.org/10.1501/sbeder_0000000041.
• Erşahin, E. & Gülcan, B. (2022). Turizm ve rekreasyonda Richard M.Ryan ve Edward L.Deci’nin özbelirleme teorisinin bibliyometrik analizi. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 453-469. doi:10.17218/hititsbd.1176169
• Erşahin, E., & Kılıç, T. (2024). Akçakoca sel felaketi ve turizmin sürdürülebilirliği. The Journal of Academic Social Science, 12(150), 287-301. http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.75024
• Gowdy, J. M., & McDaniel, C. N. (1995). One world, one experiment: addressing the biodiversity—economics conflict. Ecological Economics, 3(15), 181-192. doi:https://doi.org/10.1016/0921-8009(95)00046-1
• Karna, J., Juslin, H., Ahonen, V., & Hansen, E. (2001). Green advertising: Greenwash or true reflection of marketing strategies? Greener Management International, (33), 59-70.
• Kong, H. M., Witmaier, A., & Ko, E. (2021). Sustainability and social media communication: How consumers respond to marketing efforts of luxury and non-luxury fashion brands. Journal of Business Research, 131, 640-651. DOI:10.1016/j.jbusres.2020.08.021
• Kotler, Philip (2011). Reinventing marketing to manage the environmental imperative. Journal of Marketing, 75 (4), 132-35. DOI:10.2307/41228615.
• Kuşat, N. (2012). Sürdürülebilir işletmeler için kurumsal sürdürülebilirlik ve içsel unsurları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 227-242.
• Laurie, S., Mortimer, K., & Beard, F. (2019). Has advertising lost its meaning? Views of UK and US millennials. Journal of Promotion Management, 25 (6), 765–782. DOI:10.1080/10496491.2018.1536623.
• LaVoi, S., & Haley E. (2021). How pro-social purpose agencies define themselves and their value: An emerging business model in the advertising-agency world. Journal of Current Issues & Research in Advertising, 42(4), 372–90. DOI:10.1080/10641734.2021.1949650.
• Lindgreen, A., Antioco M., Harness D., & R. Van der Sloot, R. (2009). Purchasing and marketing of social and environmental sustainability for high-tech medical equipment. Journal of Business Ethics, 85, 445–462. DOI:10.1007/s10551-008-9740-1.
• Lopes, P. R., Rosário, A. T., & Rosário, F. S. (2024). Sustainable brand advertising—The green advertising for generation Z, a qualitative LRSB analyze. Platforms, 2(2), 84-100. DOI:10.3390/platforms2020006.
• Marmol, M.L. & Jimenez-Morales, M. (2021). Green shooting: Media sustainability, a new trend. MDPI, 13 (3001), 1-15. https://doi.org/10.3390/su13063001
• Minton, E., Kim C.H., Orth U.R., & Kahle, L.R. (2012). Sustainable marketing and social media. Journal of Advertising, 41(4), 69–84. DOI:10.1080/00913367.2012.10672458.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G., & the PRISMA Group. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and metaanalyses: The PRISMA statement. Open Medicine, 3(2), 123-130. doi: 10.1371/journal.pmed.1000097.
• Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: A defnition for environmental professionals. Journal of Environmental Sustainability, 1 (1), 1–10. DOI:10.14448/jes.01.0002.
• Nosratabadi, S., Mosavi, A., Shamshirband, S., Zavadskas, E. K., Rakotonirainy, A., & Chau, K. W. (2019). Sustainable business models: A review. Sustainability, 11(6), 1663, 1-30. https://doi:10.3390/su11061663
• Özdemir, Ş. (2023). Sürdürülebilirlik iletişimi bağlamında sürdürülebilir tüketimin reklam mesajlarına yansıması: Fairy ve Finish örneği. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 21-48.
• Öztürk, G. (2023). Sürdürülebilir reklamcılıkta doğa dostu reklam filmi üretiminin önemi. Stratejik İletişim Yönetimi Konferansları içinde ss. (46-57). Galatasaray Üniversitesi, İstanbul.
• Page, M.J., McKenzie, J.E., Bossuyt, P.M., ve ark. (2021). The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, 372(71), 1-9. https://doi:10.1136/bmj.n71
• Page, M.J., Moher, D., & McKenzie, J.E. (2022). Introduction to PRISMA 2020 and implications for research synthesis methodologists. Research Synthesis Methods, 13 (2), 156–163. https://doi.org/10.1002/jrsm.1535.
• PRISMA, (2020). PRISMA Flow Diagram. https://www.prisma-statement.org/prisma-2020-flow-diagram
• Rathee, S. & Milfeld, T. (2024). Sustainability advertising: Literature review and framework for future research. International Journal of Advertising, 43(1), 7-35. DOI:10.1080/02650487.2023.2175300.
• Redclift, M. (2005). Sustainable development (1987-2005): An oxymoron comes of age. Sustainable Development, 13(4), 212-227. DOI: 10.1002/sd.281.
• Sander, F., U. Föhl, N. Walter, and V. Demmer. 2021. Green or social? An analysis of environ¬mental and social sustainability advertising and its impact on brand personality, credibility and attitude. Journal of Brand Management, 28, 429-445. DOI:10.1057/s41262-021-00236-8.
• Singh, V. K., Singh, P., Karmakar, M., Leta, J., Mayr, P. (2021). The journal coverage of Web of Science, Scopus and Dimensions: A comparative analysis. Scientometrics, 126, 5113-5142. DOI: 10.1007/s11192-021-03948-5
• Şen, H., Kaya, A. ve Alpaslan, B. (2018). Sürdürülebilirlik üzerine tarihsel ve güncel bir perspektif. Ekonomik Yaklaşım, 29 (107), 1-47. DOI:10.5455/ey.39101.
• Tokgöz, N. ve Önce, S. (2009). Şirket sürdürülebilirliği: Geleneksel yönetim anlayışına alternatif. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 249-275.
• Yıldız, N. (2023). Bir “gösteri” olarak “sürdürülebilirlik” ve marka ömrü. V. Stratejik İletişim Yönetimi Konferansları içinde (ss. 4-18). Galatasaray Üniversitesi, İstanbul.