Yoksulluk Kavramının “Karanlıkta Dans” Filmi Üzerinden İncelenmesi

Year 2025, Issue: 32, 342 - 362

Emre Doğan

https://doi.org/10.33404/anasay.1726074

Abstract

Yoksulluk, geçmişte olduğu gibi hala tüm dünyayı etkilemeye devam eden bir kavramdır. Gelir adaletsizliği ve eşitsizliklerin daha da derinleşmesiyle birlikte yoksulluk sadece az gelişmiş ülkelerin değil, gelişmiş ülkelerin de sorunu olmuştur. Yoksulluğun tanımlarında ve açıklamalarında, farklı ölçütlerin ele alınıp değerlendirildiği görülmektedir. Bireyin temel ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli kaynaklardan yoksunluğu ve sosyal açıdan da topluma katılımı için gerekli araçlara erişememesi, yoksulluğun temel nedenleri arasındadır. Yoksulluk tarih boyunca farklı parametrelerin öne çıkması nedeniyle değişik boyutlarda incelenmiştir. Sinema filmleri ise geçtikleri, tarihi dönemin sosyo-kültürel ve ekonomik özelliklerini yansıtabilen bir sanat dalı ürünüdür. Film analizleri, sosyal bilimler için kullanılan bir araç olagelmiştir. Bu açıdan, yoksulluk kavramı, Karanlıkta Dans Filmi üzerinden ele alınıp incelenmiştir. Filmde yoksullukla ilgili sahneler tematik alanlara ayrılarak analiz edilmiştir. Çalışmada öncelikle kavramsal çerçeve olarak yoksulluk kavramı açıklanmıştır. Daha sonra, filmle alakalı bilgiler ve filmin özeti ikinci bölümde yer almıştır. Son bölümünde ise filmin yoksullukla alakalı tespit edilen kavramlar üzerinden incelemesi ve tematik analizi yapılmıştır. Yapılan film analizi sonucunda, yoksulluk gibi güncel ve önemli bir konunun hem genel hem de tematik alanlar açısından somut örnekleri vermesi çalışmayı anlamlı kılmaktadır. Bu açıdan sosyal bilimler kapsamında seçilen tematik alanların filmler üzerinden incelenmesinin teorik açıklamaların somut örneklerini barındırması önem arz etmektedir.

Keywords

yoksulluk , film analizi , kadın , engellilik , karanlıkta dans

Analysis of the Concept of Poverty through the Movie “Dancer in the Dark”

Abstract

Poverty is a significant term which is still affecting the whole world as it did before. Because of the increasing income inequality and injustice, poverty has become a problem not only in undeveloped countries but also in developed countries. Different criteria and approaches are used in different definitions of poverty. Main reasons of the poverty are deprivation of essential sources to meet basic human needs and lack of the necessary instruments to join society socially. Because of different parameters standing out throughout history, poverty is examined in different dimensions. Cinema film is a form of art where the sociocultural and economic characteristics of the period can be reflected. Film analyses are used as a tool in social sciences. In this article, the term of poverty is examined within the context of the film “Dancer in the Dark”. Scenes about poverty in the film are analyzed. Firstly, the definitions of poverty are explained and examined as a conceptual framework in the study. Then, information about the film and the summary of the film are given in the second section. In the chapter of conclusions, concepts about poverty in the film are mentioned, examined, and analyzed.

Keywords

poverty , film analysis , women , disability , dancer in the dark

References

• Açıkgöz, R. (2015). Yoksulluk ve Suç: Doğrusal Olmayan Bir İlişki. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 22(1): 251-265.
• Ak, Y. (2019). Çoklu Dezavantajlılık Olarak Engelli Yoksulluğu: Türkiye Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi: İstanbul.
• Aktan, C. C. ve Vural, İ. Y. (2002). Yoksullukla Mücadele Stratejileri. C., C. Aktan (Ed.). Yoksullukla Mücadele Stratejileri içinde (ss. 39-70). Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayınları.
• Aytaç, Ö. (2016). Kent, Yoksulluk ve Sosyal Düzensizlik Potansiyeli. Mukaddime, 7(1): 135-155.
• Bilgiç, D. (2020). Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk: Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi: Şanlıurfa.
• Can, Y. (2017). Yoksulluk, Yerel ve Küresek Eşitsizlikler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 16(63): 1111-1126.
• Çağlayan, S. (2006). Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Güz (17): 67-91.
• Çağlayan, S. (2008). Göç ve Yoksulluk: Mutlak ve Doğrusal Olmayan Bir İlişki. N. Oktik (Ed.). Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde. (ss. 301-324). İzmir: Yakın Kitabevi.
• Çetin, İ. (2020). Yoksulluk ve Yoksulluk Göstergeleri: Türkiye ve OECD Ülkeleri Üzerine Bir Karşılaştırma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 22(2): 510-532.
• Doğaner, S., K. (2022). Melez Bir Anlatım Olarak Karanlıkta Dans. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 12(3): 833-845.
• Ergun, C. ve Tümtaş, M. S. (2016). Göçün Toplumsal ve Mekânsal Yapı Üzerindeki Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 21(4): 1347-1359.
• Fırat, M. (2015). Yoksulluk ve Suç İlişkisinin Sosyolojik Analizi: Bir Referans Çerçevesi (Elazığ Örneği). Birey ve Toplum Dergisi. 5(9): 193-224.
• Gencer, İ. (2019). Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele Politikaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Gündoğan, N. (2008). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele. Ankara: Ankara Sanayi Odası.
• Güntay, G. Y. (2018). Lars von Trier Sinemasında Muhalif Duruş ve Yapı Karşısında Failliğin Sinematografik İzleri: Dancer in the Dark Müzikali Örneği. SineFilozofi Dergisi. 3(6): 91-114.
• Gürses, D. (2007). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele Politikaları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 17(1): 59-74.
• Işkın, H. E. (2019). Yoksulluk ve Gelir Dağılımı Adaletsizliği. Y. Daşlı (Ed.). Sosyal Sorunlarda Güncel Tartışmalar içinde. (ss. 213-243). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kahraman, A. B. ve Özsoy, E. (2021). Covid-19 Döneminde Derinleşen Kadın Yoksulluğu. Milli Kültür Araştırmaları Dergisi. 5(2): 1-20.
• Karadağ, A. K. (2018). Göç, Yoksulluk ve İnsan Hakları. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9(2): 485-498.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020 (15): 170-189.
• Kızmaz, Z. (2005). Sosyolojik Suç Kuramlarının Suç Olgusunu Açıklama Potansiyelleri Üzerine Bir Değerlendirme. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. 29(2): 149-174.
• Kızmaz, Z. ve Yusufoğlu, Ö. Ş. (2016). Parçalanmış Ailelerde Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma: Elazığ Örneği. Social Sciences. 11(1): 27-40.
• Koca, M. (2019). Uluslararası Göç ve Türkiye. Y. Daşlı (Ed.). Sosyal Sorunlarda Güncel Tartışmalar içinde. (ss. 187-213). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Körükmez, L. (2008). Kent Yoksulluğu ile Mücadelede Kadınların Geliştirdiği Stratejiler ve Toplumsal Cinsiyet Roller. N. Oktik (Ed.). Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde. (ss. 207-244). İzmir: Yakın Kitabevi.
• Mercan, Y. (2016). Açlık ve Yoksulluk Sorunları. F. Aydın (Ed.). Günümüz Dünya Sorunları içinde. (ss. 508-556). Ankara: Pegem Akademi.
• Oktay,. F., G. (2020). Kadın Göçünün Yoksulluğa Etkisi: Isparta Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 25(2): 167-183.
• Oktay, F., G. (2021). Göç Eden Kadınlar ve Kadın Yoksulluğu Üzerine Bir İnceleme: Isparta İli Örneği. Ankara: Astana Yayınları.
• Oktik, N. (2008). Yoksulluk Olgusuna Kavramsal ve Kuramsal Yaklaşımlar. N. Oktik (Ed.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde. (ss. 301-324). İzmir: Yakın Kitabevi.
• Öztürk, M. ve Çetin, B. I.(2009). Dünya’da ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar. Journal of Yasar University. 3(11): 2661-2698.
• Seyyar, A. (2015). Dünya’da ve Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Politikalar. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Şahin, I. F. O (2020). Kadın Yoksulluğu: Nedenleri ve Mücadele Yöntemleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi. 9(1): 35-47.
• Şener, Ü. (2012). Kadın Yoksulluğu. Mülkiye Dergisi. 36(4): 51-67.
• Şenses, F. (2009). Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Taşar, M. O. ve Yaşar, M. (2019). Kavramsal Olarak Yoksulluk ve Türkiye’de Yoksullukla Mücadele Politikalarının Etkileri. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 19(38): 118-144.
• Topgül, S. (2013). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluğun Kadınlaşması. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 14(1): 277-296.
• Trier, L. V. (Yönetmen). (2000). Dancer in the Dark (Karanlıkta Dans) [Film]. Danimarka: Zentropa Entertainments, Trust Film Svenska, Film i Väst.
• Turgut, A. Ş. (2019). Umudunu Kaybetme Filminin Yoksulluk Olgusu Bağlamında Değerlendirilmesi. Sosyal Çalışma Dergisi. 3(1): 108-119.
• TÜİK. (2008). TÜİK Yoksulluk Çalışmaları. Ankara.
• UNDP. (2023). The Sustainable Development Goals Report Special Edition. New York: UN.
• UNDP. (2024). Sustainable Development Goals. 25.11.2024 tarihinde https://www.undp.org/sustainable-development-goals adresinden erişildi.
• Ünal, H. (2008). Yoksul Olmak Suç İşlemek İçin Yeterli Midir? N. Oktik (Ed.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları içinde. (ss. 327-354). İzmir: Yakın Kitabevi.
• World Bank. (2000). World Development Report 2000/2001: Attacking Poverty. Published for the World Bank Oxford University Press.
• World Bank. (2024). Poverty Overview. https://www.worldbank.org/en/topic/poverty/overview. (08.01.2025).
• Yıldırım, A. (2019). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele. İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi. 1(1): 15-33.
• Yıldırım, S. (2017). Yoksulluk Kültürü Kapsamında Silah ve Namus Filminin Sosyolojik Analizi. Anasay Dergisi. Ağustos(1): 117-136.