DURKHEİM’DAN GIDDENS’A POZİTİVİST SOSYOLOJİ

Year 2007, Volume: 10 Issue: 2, 53 - 87, 18.02.2010

Yıldız Akpolat

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, sosyolojinin bilim olabilmesi için elzem bir role
sahip olan Durkheim’ın ‘Sosyolojik Yöntemin Kuralları’ adlı eseri ile bu eserden
yaklaşık bir asır sonra Giddens tarafından yazılan ‘Sosyolojik Yöntemin Yeni
Kuralları’ adlı eserinin karşılaştırılması, oluşturmaktadır. Pozitivist-holistik
sosyoloji kendinden sonra gelen Anlamacı-aksiyonel sosyolojik yaklaşımların
eleştirileri ile kendini yeniden nasıl biçimlendirdiğinin öyküsü sunulmaktadır.
Pozitivist sosyoloji hem ontosunu tanımlama biçimine hem epistemolojisine hem
de metodolojisine yapılan eleştirileri kısmen kabul ederek var olan toplumsal
koşullara ve bilim anlayışına binaen, kendisini yeniden tanımlayarak,
paradigmasını yeniden düzenleyerek bir sosyoloji yaklaşımı olarak devam etme
çabasındadır. Artık öznelerin yapı üzerindeki etkisini toptan reddetmemekte,
araştırıcı özneyi toplumsal konumu itibariyle araştırdığı toplumdan hepten
soyutlamamaktadır. Giddens, Marks’tan yola çıkarak yapı-özne dialektiğinde
pozitivist sosyolojiyi yeniden yapılandırma çabasındadır.

Keywords

Pozitivist sosyoloji, anlamacı sosyoloji, özne, yapı, epistemoloji

References

• Bock, K., (1997), “ İlerleme, Gelişme ve Evrim Kuramları”, çev. A.Uğur, iç. Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, ed. T. Bottomore-R. Nisbet, haz. M. Tunçay-A. Uğur, Ankara, Ayraç yay. s: 51-92.
• Comte, A., (1964-1966), “ Pozitif Felsefe Dersleri”, çev. Ü. Meriç, Sosyoloji Dergisi, sayı: 19-20. s: 213-258).
• Comte, A., (1986), Pozitivizmin İlmihali, çev. P. Erman, İstanbul, MEB yay.
• …………, (2001), Pozitif Felsefe Kursları, çev.E. Ataçay, İstanbul, Sosyal yay.
• Çelebi, N., (1996), Sosyal Bilimlerde Yöntem, Konya, Aba ve Sebat matbaası.
• De Maistre, J., (2003), Considerations on France, trans. R. A. Lebrun,3. print., U.K., Cambridge Uni. Pres.
• Durkheim, E., (1985), Toplumbilimsel Yöntemin Kuralları, çev. C. B. Akal, İstanbul, BFS yay.
• …………, (1986), Meslek Ahlakı, çev. M. Karasan, 2. baskı, Ankara, MEGSB yay.
• …………, (1992), İntihar, çev. Ö. Ozankaya, Ankara, İmge Kitabevi.
• …………, (2005), Dini Hayatın İlkel Biçimleri, çev. F. Aydın, İstanbul, Ataç yay.
• Giddens, A., (1994), Sosyoloji Eleştirel Bir Yaklaşım, çev. M.R. Esengün- İ. Öğretir, 2. baskı, İstanbul, Birey yay.
• …………, (1998), Modernliğin Sonuçları, çev. E. Kuşdil, 2. baskı, İstanbul, Ayrıntı yay.
• …………, (1999), Toplumun Kuruluşu, çev. H. Özel, Ankara, Bilim ve Sanat yay.
• …………, (2003), Sosyolojik Yöntemin Yeni Kuralları, çev. Ü. Tatlıcan ve B. Balkız, İstanbul, Paradigma yay.
• Gulbeian Komisyonu, (1998), Sosyal Bilimleri Açın, çev. Ş. Tekeli, 2. baskı, İstanbul, Metis yay.
• Habermas, J., (1997), Bilgi ve İnsansal İlgiler, çev. C. A. Kanat, İstanbul, Küyerel yay.
• Hegel, G.W.F., (2004), Hukuk Felsefesinin Prensipleri, çev. C. Karakaya, 2. baskı, İstanbul, Sosyal yay.
• Keat, R.-Urry, J., (1994), Bilim Olarak Sosyal Teorileri, çev. N. Çelebi, Ankara, İmge Kitabevi.
• Levi-Bruhl, L., (1970), Auguste Comte Felsefesi ve Düşüncesi, çev. Z.F. Fındıkoğlu, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Mannheim, K., (2004), İdeoloji ve Ütopya, çev. M. Okyavuz, Ankara, Epos yay.
• Marks, K., (2003), 1844 El Yamaları, çev. M. Belge, 2. baskı, İstanbul, Birikim yay.
• Marks, K. - Engels, F., (1999), Alman İdeolojisi (Feuerbach), çev. S. Belli, 4. baskı, Ankara, Sol yay.
• Nisbet, A. R., (1966), The Sociological Tradition, New York, Basic Boks inc.
• Nisbet, R., (1997), “Muhafazakarlık”, çev. E. Mutlu, iç. Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, ed. T. Bottomore-R. Nisbet, haz. M. Tunçay-A. Uğur, Ankara, Ayraç yay., s: 93-127.
• Özlem, D., (1990), Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, İstanbul, ara yay.
• Rousseau, J. J., (2005), Toplum Sözleşmesi, çev. T. Ilgaz, Ankara, Paragraf yay.
• Touraıne, A., (2000), Modernliğin Eleştirisi, çev. H. Tufan, 3. baskı, İstanbul, YKY.
• Wallace, R.A.-Wolf, A., (2004), Çağdaş Sosyoloji Kuramları Klasik Geleneğin Geliştirilmesi, çev. L. Elburuz-M.R. Ayas, İzmir, Punto yay.