Değirmendere Şelalesi (Ulus/Bartın), Doğal Ortam Özellikleri ve Turizm Potansiyeli

Year 2020, Volume: 24 Issue: 1, 333 - 357, 15.03.2020

Halil İbrahim Zeybek Faruk Aylar Hasan Dinçer

Abstract

Bu çalışmada, Bartın ili Ulus ilçesine bağlı İbrahimderesi köyü sınırları içerisinde kalan Değirmendere Şelalesi incelenmiştir. Batı Karadeniz Bölümü’nde yer alan Küre Dağları’nın güneybatısında bulunan şelale Ulus ilçe merkezine 34 km ve Bartın il merkezine 54 km uzaklıktadır. Değirmendere Şelalesinin doğal ortam özelliklerinin ortaya konulması, hangi şelale tipine girdiği, turizm ve rekreasyon alanı olarak sürdürülebilir ve etkin kullanımına yönelik yapılacak planlamalara katkı sağlamak bu çalışmanın temel amacıdır. Bu kapsamda arazi çalışmaları sahanın şelalenin morfometrik özellikleri ortaya konmuş, çevresinin coğrafi özellikleri ve diğer doğal turizm varlıklarına göre konumu ortaya konulmuştur. Ulus Çayının bir yan kolu olan Değirmendere Çayının orta çığırında oluşan şelale yaklaşık bulunan şelale, ana kayası kumtaşı olan yapı üzerinde toplam 4 basamaktan oluşmuş olup, yüksekliği 10,90 m dir. Değirmendere şelalesi WWD (World Waterfall Dadabates) veri tabanına göre “Tiered” olarak adlandırılan şelale tipine girmektedir.

Keywords

Bartın, Ulus, Şelale, Turizm, Destinasyon, Turistik çekicilik

Supporting Institution

Amasya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü

Project Number

SEB-BAP 19-0201

The Değirmendere Waterfall (Ulus/Bartın), Natural Environment Features and Tourism Potential

Abstract

In this study, the Değirmendere waterfall located in the boundary of İbrahimderesi village, Ulus, Bartın is investigated. The waterfall situated in the West Blacksea Region in the southwest of the Küre mountains is 34 km from Ulus town and 54 km from Bartın. The aim of this study is to provide some planning about its active usage and sustainability as an area that can be used for tourism and recreation. During the study, the morphometric features of the area and the waterfall was studied. In addition, the location and the features of its environment was mentioned. The waterfall located on the Değirmendere stream which is the side stream of the Ulus river is on the land with sandstone and has four steps with the height 10.90 m. According to the WWD database, the waterfall is in the type called ''Tiered''.

Keywords

Bartın, Ulus, Waterfall, Tourism, The Destination

Project Number

SEB-BAP 19-0201

References

• Akkan, E. (1970) Bafra Burnu-Delice Kavşağı Arasında Kızılırmak Vadisinin Jeomorfolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi.
• Ardos, M. (1979) Türkiye Jeomorfolojisinde Neotektonik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Akyol, Z., Arpat, E., Erdoğan, B., Göğer, E., Güner, Y., Şaroğlu, F., Şentürk, İ., Tütüncü, K.,Uysal, Ş. (1974). Cide-Kurucaşile ile Dolayının Jeoloji Haritası. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü 1/50.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi.
• Arınç, K. (2002) Rekreasyonel Açıdan Değerlendirilmesi Gereken Bir Yöre: Günpınar Çağlayanı ve Çevresi (Şuhul Vadisi-Darende). Türk Coğrafya Dergisi, 39, 1-20.
• Atalay, İ. (1983) Türkiye Vejetasyon Coğrafyasına Giriş. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Atalay. İ, (1987) Türkiye Jeomorfolojisine Giriş (Genişletilmiş 2, Baskı). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Atayeter, Y., Çiloğlu, M. H., Büyükkal, A. H. (2007) Uçansu Çağlayanları (Gebiz-Antalya). Marmara Coğrafya Dergisi, 16, 207-222.
• Atayeter, Y., Yayla, O., Tozkoparan, U. (2019) Gümüşhane Tekke (Çorçol) Şelalesi ve Turizm Potansiyeli. Doğu Coğrafya Dergisi, 24 (42), 103-122.
• Aylar, F. (2019) Azdavay İlçesi Doğal Turistik Çekicilikleri Destinasyonuna Bir Katkı: Saray Şelalesi. Çoban, O., Ağacakaya, S., Karakoç, E., Karasioğlu, F., Çoban, A. (Ed.), Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler Cilt II, (79-109). Ankara: Gece Akademi.
• Aylar, F., Çoban, A. (2004) Baraklı Çağlayanı (Taşova-Amasya). Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (3), 365-381.
• Aylar, F., Zeybek, H. İ. (2018) Çorum İli Doğal Turistik Çekicilikleri Destinasyonuna Bir Katkı: Susuz (Güm Güm) Şelalesi.Türkoğlu, N., Bayar, R., Karabacak, K., Anlı, C. K., Kılar, H., Gökkaya, E. (Ed.), TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (382-400). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Bulut, İ. (2010) Aybastı (Ordu) Şelale ve Çağlayanları. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 20, 1-14.
• Ceylan, M. A. (2000) Güney Çağlayanı’nın Rekreasyonel Önemi. Doğu Coğrafya Dergisi, 2, 61- 76.
• Ceylan, M. A. (2006) Sakızcılar Şelalesi (Denizli). Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, 6-8 Eylül, Fakülte Kitapevi, 636-644.
• Çetinkaya, S. (2017) Nebiler (Aşıklar) ve Ece Şelaleleri ve Yakın Çevresinin Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14) 40, 242-258.
• Doğanay, H. (1990) Turistik Potansiyeli Yönünden Gürlevik Çağlayanı. Atatürk Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, 8, 147-161.
• Doğanay, H. (2000) Türkiye’de Az Tanınan Üç Doğa Harikası: Tomara-Sarıkayalar ve Muradiye Çağlayanları. Doğu Coğrafya Dergisi, 3, 1-25.
• Doğanay, H., Zaman, S. (2001) Kurşunlu ve Düden Çağlayanları: Coğrafi Bir Tanıtım. Doğu Coğrafya Dergisi, 7 (5), 1-35.
• Doğanay, H., Zaman, S. (2013) Türkiye Turizm Coğrafyası (Güncellenmiş 4, Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• DSİ (2019). Devlet Su İşleri (http://svtbilgi.dsi.gov.tr/HaritaNew.aspx). Erişim Tarihi 6.11.2019.
• Erer, S. (1983) Merzifon Depresyonu ve Çevresinin Jeomorfolojik Etüdü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Erinç, S. (1996) Jeomorfoloji I. Konya: Öz Eğitim.
• Erol, O. (1983) Türkiye’nin Genç Tektonik ve Jeomorfolojik Gelişimi. Jeomorfoloji Dergisi, 11, 1-22.
• Gedik, İ., Aksay, A. (2002) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 1/100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Zonguldak E29 Paftası, 25.
• Gümüş, Ö. (1966). II. Bölge Ulus Sahalarının Jeolojisi Hakkında Rapor. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı,378, Ankara.
• Karadeniz, V. (2013) Sürdürülebilirlik Kapsamında Sızır Şelalesi ve Çevresinin Rekreasyonel Potansiyeli. İnternational Journal of Human Sciences, 10 (1), 1098-1115.
• Ketin, İ. (1965) Bartın Bölgesindeki Paleozoyik ve Buna Bağlı Teşekküllerin Jeolojik Etüdü Hakkında Rapor, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, 350, Ankara.
• Koday, S., Çelikloğlu, Ş. (2009) Ekoturizm Açısından Bir İnceleme: Aksu Çayı Şelaleleri (Bartın). Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (9) 43, 131-146.
• Koday, Z., Demir, M. (2011) Keklik Şelalesi (Sarıkamış-Kars) Doğal Çevre Özellikleri ve Beşerî Ekonomik Potansiyeli. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 298-306.
• Köse, A. (1997) Kaz Dağı’nda Doğal Çevre Özelliklerine Dayanan Günübirlik Rekreasyon Alanlarına Üç Örnek: Ayazma, Pınarbaşı ve Sütüven. Türk Coğrafya Dergisi, 32, 237-262.
• Kurter, A. (1982). Kastamonu ve Çevresinin Doğal Görünümü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Milli Parklar (2019) Küre Dağları Milli Parkı, Ankara: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü.
• MGM, (2019) Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Yayımlanmamış Rasat Verileri.
• Özdemir, Ü., Zaman, S., Sever, R. (2004) Rekreasyonel Açıdan Ulukaya Şelalesi ve Kanyonu, Doğu Coğrafya Dergisi, 12, 209-223.
• Özgüç, N. (1998) Turizm Coğrafyası. İstanbul: Çantay Kitapevi.
• Polat, S., Karğı, S., Güney, Y. (2012) Gümüşsu (Homa) Şelalesi (Çivril-Denizli), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 203-216.
• Plump, G. A. (2013) Waterfall Lower’s Guide Pasific Northwest. Seattle: Mountaineers Books.
• Sever, R., Kopar, İ. (2009) Maral Şelalesi (Borçka-Artvin), Doğal Ortam Özellikleri ve Ekonomik Potansiyeli. Türk Coğrafya Dergisi, 52, 17-29.
• Sevindi, C. (2011) Susuz Çağlayanı (Susuz-Kars) ve Turistik Potansiyeli. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2) 4, 325-352,
• Sevindi, C. (2017) Şirvaz Çağlayanı’nın (Şenkaya-Erzurum) ve Turizm Potansiyeli. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (4), 1721-1733.
• Şaroğlu, F., Emre, Ö., Boray, A. (1987) Türkiye’nin Diri Fayları ve Depremsellikler. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Raporları, 8711.
• Şengün, M., Akçaören, F., Keskin, H., Akat, U., Altun, İ. E., Deveciler, E., Sevin, M., Armağan,
• F., Erdoğan, K., Acar, Ş., Gündüz, H. (1988). Daday-Kastamonu-İnebolu Yöresinin Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Raporu, 8994.
• Uğuz, M. F., Sevin, M. (2010). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 1/100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Kastamonu E30 ve D30 Paftaları, 135.
• Uzun, A. (1995) Gerze-Alaçam Arası Kıyı Bölgesi’nin Jeomorfolojisi. Konya: Öz Eğitim.
• Uzun, S., Uzun, A., Yılmaz, C., Zeybek, H. İ. (2005) Erfelek Çağlayanları. Doğu Coğrafya Dergisi, 14, 331-349.
• World Waterfall Database (2019) Waterfall Types. Retrieved from https://www.worldwaterfalldatabase.com/help#types adresinden edinilmiştir.
• Wilson, E. W., Moore, J. E. (2003) Glassary of Hiydrology, US:American Geological Institute.
• Zeybek, H. İ. (1998) Amasya Ovası ve Yakın Çevresinin Fiziki Coğrafyası. Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış).
• Zeybek, H. İ. (2000) Ocaklı Çağlayanı (Pazar-Tokat). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, 1 (1), 171-188.