Okul Yöneticilerinin Takım Liderlik Davranışlarını Bazı Sosyo Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 355 - 365, 02.04.2024

Mustafa Uzun , Murat Yılmaz , Yusuf Güverti , Hüseyin Tükenmez , Murat Yirik , Şeyhmus Ergün , Aydın Pınar

Öz

Liderlik; aynı hedef için beraber ilerlediği ekiple iletişim halinde olan, karar aşamasında takım içerisinde bulunan tüm işgörenlerin fikirlerine başvuran, onlara güvenen ve bu bağlamda sorumluluklar veren kişi olarak tanımlanmaktadır. Okullarda bulunan yöneticilerin takım liderliği vasıfları arasında değişen ve gelişen çevresel faktörler karşısında ne yapması gerektiğini iyi belirleyen, değişime hızla adapte olarak hedefe ulaşımı sağlayan, takım içerisindeki insanların sergiledikleri tutumları anlayan, değerlendiren ve istekleri göz önünde bulunduran kişilerden oluşması gerekmektedir. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı okul yöneticilerin takım liderlik davranışlarını bazı sosyo demografik değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında Diyarbakır Bağlar ve Kayapınar ilçelerinde çalışan 9751 öğretmenden oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, evrenden tesadüfî örnekleme yoluyla ile belirlenen 230 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Çankaya & Karakuş (2010) ölçeğe ait Cronbach’s alpha değerini .94 olarak hesaplamışlardır. Takım liderliği ölçeği 20 madde ve 3 alt boyuttan oluşmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca araştırmada, t-testi, ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; okul müdülerin takım liderlik liderlik davranışlarının cinsiyetlerine, eğitim düzeylerine ve eğitim düzeylerine göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okul, Müdür, Eğitim, Takım, Lider, Yönetici

School Administrators' Team Leadership Behaviours in Some Socio Demographic Investigation According to Variables

Öz

Leadership is defined as a person who is in communication with the team with whom he/she progresses for the same goal, who refers to the ideas of all the employees in the team at the decision stage, trusts them and gives responsibilities in this context. Among the team leadership qualities of managers in schools, it is necessary that they should be people who determine well what to do in the face of changing and developing environmental factors, adapt to change rapidly and achieve the goal, understand and evaluate the attitudes exhibited by the people in the team and take into account the wishes. In this context, the aim of this study is to examine the team leadership behaviours of school administrators according to some socio-demographic variables. The population of the study consists of 9751 teachers working in Diyarbakır Bağlar and Kayapınar districts in the 2022-2023 academic year. The sample of the study consists of 230 teachers determined by random sampling from the universe. Çankaya & Karakuş (2010) calculated the Cronbach's alpha value of the scale as .94. The team leadership scale consists of 20 items and 3 sub-dimensions. In the analysis of the research data; arithmetic mean, standard deviation, frequency and percentage values were calculated. In addition, t-test and ANOVA test were used in the study. As a result of the analyses; it was seen that the team leadership behaviours of school principals did not show significant differences according to their gender, education level and education level.

Anahtar Kelimeler

School, Principal, Education, Team, Leader, Manager

Kaynakça

• Ağırman, N. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin öğretmen yeterlik ve öğretmen liderlik düzeylerinin değerlendirilmesi [Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yök Tez.
• Akyüz, G. (2007). İlköğretim Okullarında Görevli Okul Müdürlerinin Takım Liderliği Yeteneklerinin Öğretmenler ve Müfettişler Tarafından Değerlendirilmesi. Ankara İli Örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Bakan, İ. (2008). Örgüt Kültürü ve Liderlik Türlerine İlişkin Algılamalar ile Yöneticilerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması. KMU İİBF Dergisi, 10 (14), 13-40.
• Çankaya, İ., H. ve Karakuş, M. (2010). Okul Yöneticilerinin Takım Liderliği Davranışlarına Yönelik Bir Ölçme Aracı Geliştirme Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (2),180-181.
• Çobanoğlu, F. ve Barutçu, A. (2020). Okullarda Takım Liderliği ve Öğretmen Motivasyonu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (75), 545-553.
• Davidson, J. E., Deuser, R. & Sternberg, R. J. (1994). The role of metacognition in problem solving. In: J. Metcalf & A. P. Shimamura (Eds.). MA: MIT Press.
• Day, D. V., Gronn, P. & Salas, E. (2006). Leadership in teambased organizations: On the threshold of a new era. Leadeship Quarterly, 17 (3), 211-216.
• Donuk, B. (2006). Türkiye’deki Profesyonel Futbol Liglerindeki Antrenörlerin Liderlik Tarzlarının İncelenmesi ve Bir Model Yaklaşım [Yayınlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Gün, P. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Duygusal Zekâ Yeterlikleri ile Öğretimsel Liderlik Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Gaziantep İli Örneği) [Yayınlanmış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Ilgen, D. R., Hollenback, J. R., Johnson, M. & Jundt, D. (2005). Teams in organization: From input-process-output models to OMOI models. Annual Review of Psychology, 56 (1), 517-530. İncirkuş, D. (2012). Eğitim Kurumlarında Liderlik Tarzları ve Çalışanların Performansına Etkileri: Özel Öğretim Kurumları Üzerine Örnek Uygulama [Yüksek lisans tezi, Fatih Üniversitesi]. Yök Tez.
• Kerr, N. L. & Tindale, R. S. (2004). Group performance and decision making. Annual Review of Psychology, 56 (1), 623-655.
• Kiriş, İ. (2013). İlkokul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özelliklerini Gösterme Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Adana İli Örneği) [Yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi]. Yök Tez.
• Koçel, T. (2001). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayınevi.
• Kuyumcu, M. (2007). İlköğretim Okullarında Okul Kültürü ve Takım Liderliği [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Yök Tez.
• Morgeson, F. P. (2005). The external leadership of self-managing teams: Intervening in the context of novel and disruptive events. Journal of Applied Psychology, 90 (1), 497- 508.
• Öz, N. (2018). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İletişim Becerilerinin Liderlik Davranışlarına Olan Etkisinin İncelenmesi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. Yök Tez.
• Sivasubramaniam, N., Murry, W. D., Avolio, B. J. & Jung, D. I. (2002). A longitudinal model of the effects of team leadership and group potency on group performance. Group & Organization Management, 27, 66-96.
• Sternberg, R. (1985). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. Cambridge University Press.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2001). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. Pegem A Yayıncılık.
• Tan, Ç. (2012). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Takım Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin İş Doyumu, Örgütsel Adanmışlık ve Örgütsel Vatandaşlık Düzeylerine Etkisi [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Yök Tez.
• Tuna, B. (2003). Yönetici ve Öğretmenlerin Takım Çalışmasına İlişkin Görüşleri [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yök Tez.
• Wageman, R. (2001). How leaders foster self-managing team effectiveness: Design choices versus hands-on coaching. Organization Science, 12, 559-577.
• Webber, S. S. & Donahue, L. M. (2001). Impact of highly and less job-related diversity on work group cohesion and performance: A meta-analysis. Journal of Management, 27, 141-162.
• Yirci, R. ve Demir, C. (2019). Öğretmenlerin okul müdürlerinin takım liderliği becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 5 (2), 165-184.
• Zaccaro, S. J., Rittman, A. L. & Marks, M. A. (2001). Team leadership. Leadership Quarterly, 12, 451-483.