Ortaokul Öğrencilerinin Çok Çözümlü Problemleri Çözme Sürecindeki Matematiksel Yaratıcılıklarının İncelenmesi

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1167 - 1193, 28.04.2025

Miray Alçı Aydoğan Tuğba Uygun

https://doi.org/10.51460/baebd.1627024

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çok çözümlü problemlere ürettikleri farklı çözüm yollarının incelenmesi ve matematiksel yaratıcılığın çok çözümlü problemler aracılığıyla değerlendirilmesidir. Bu çalışmada, nitel araştırma deseni olarak durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma, 2023-2024 akademik yılında, Antalya’da MEB’e bağlı bir ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, bu devlet ortaokulunun 7. sınıflarından 5 öğrenci ve 8. sınıflarından 5 öğrenci olmak üzere toplam 10 öğrenci yer almıştır. Her bir öğrenciye araştırmacı tarafından 5 adet açık uçlu çok çözümlü problem verilmiştir. Öğrencilerden çok çözümlü problemlere farklı yollardan çözümler üretmeleri istenmiştir. Öğrencilerle bir ders saati süresinde klinik görüşmeler yapılarak veriler toplanmıştır. Araştırmanın bulguları betimsel analiz yoluyla incelenmiştir. Araştırmanın verileri, Wallas (1926)'ın hazırlık, kuluçka aydınlanma ve doğrulama aşamalarından oluşan yaratıcılık modelinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçları incelendiğinde, 7. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin genel olarak açık uçlu çok çözümlü problemlere fazla çözüm yolu üretemedikleri görülmüştür. Ancak öğrencilerin problemin türüne göre bazı problemlerde matematiksel yaratıcılıklarını daha etkili bir şekilde sergileyebildikleri gözlemlenmiştir. 8 sınıfa devam eden öğrenciler, 7. sınıflara kıyasla genel olarak, problemlere daha fazla çözüm yolu üretebildikleri gözlemlenmiştir. Yaratıcılık aşamaları açısından yapılan incelemelerde ise 8. sınıf öğrencilerinin aydınlanma ve doğrulama aşamalarını tam ve etkili bir şekilde gerçekleştirdikleri görülmüştür. 7. sınıf öğrencileri ise hazırlık ve kuluçka aşamalarını genel olarak tamamlamış fakat aydınlanma ve doğrulama aşamalarını yeterli ölçüde gerçekleştirememişlerdir.

Keywords

: Matematiksel yaratıcılık , problem çözme , çok çözümlü problemler , ortaokul öğrencileri

Examining Middle School Students' Mathematical Creativity in Solving Multiple-solution Problems

Abstract

References

• Amabile, T. M., & Pillemer, J. (2012). Perspectives on the social psychology of creativity. The Journal of Creative Behavior, 46(1), 3-15.
• Aydağ, E. (2021). 8. sınıf öğrencilerinin matematiksel yaratıcılık düzeyleri ile matematiksel skorları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma [A research on the relationship between 8th grade students' mathematical creativity levels and mathematics score][Unpublished master’s thesis]. Bahçeşehir University.
• Bahar, A. K., & Maker, C. J. (2011). Exploring the relationship between mathematical creativity and mathematical achievement. Asia-Pacific Journal of Gifted and Talented Education, 3(1), 33-48.
• De Bono, E. (1993). Serious Creativity: Using the Power of Lateral Thinking to Create New Thinkig. London: Harper Collins.
• Furinghetti, F., & Morselli, F. (2009). Every unsuccessful problem solver is unsuccessful in his or her own way: affective and cognitive factors in proving. Educational Studies in Mathematics, 70(1), 71-90.
• Goldin, G. A. (1998). Representational systems, learning, and problem solving in mathematics. The Journal of Mathematical Behavior, 17(2), 137-165.
• Haylock, D. W. (1987). A framework for assessing mathematical creativity in school chilren. Educational studies in mathematics, 18(1), 59-74.
• Hetzroni, O., Agada, H., & Leikin, M. (2019). Creativity in autism: an examination of general and mathematical creative thinking among children with autism spectrum disorder and children with typical development. Journal of autism and developmental disorders, 49, 3833-3844.
• Hunsaker, S. L. (2005). Outcomes of creativity training programs. Gifted Child Quarterly, 49(4), 292-299.
• Kirisçi, N., Sak, U., & Karabacak, F. (2020). The effectiveness of the selective problem solving model on students’ mathematical creativity: A Solomon four-group research. Thinking Skills and Creativity, 38, 100719.
• Koloğlu, D. (2023). Matematiksel üstün yetenekli öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarının ve matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi, (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lev-Zamir, H., & Leikin, R. (2011). Creative mathematics teaching in the eye of the beholder: focusing on teachers' conceptions. Research in Mathematics Education, 13(1), 17-32.
• Leikin, R. (2007, February). Habits of mind associated with advanced mathematical thinking and solution spaces of mathematical tasks. In the proceedings of the Fifth Conference of the European Society for Research in Mathematics Education (pp. 2330-2339).
• Leikin, R., & Levav-Waynberg, A. (2008). Solution spaces of multiple-solution connecting tasks as a mirror of the development of mathematics teachers’ knowledge. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 8, 233-251.
• Leinhardt, G., & Schwarz, B. B. (1997). Seeing the problem: An explanation from Polya. Cognition and Instruction, 15(3), 395-434.
• Levav-Waynberg, A., & Leikin, R. (2012). The role of multiple solution tasks in developing knowledge and creativity in geometry. The Journal of Mathematical Behavior, 31(1), 73-90.
• Liljedahl, P., & Sriraman, B. (2006). Musings on mathematical creativity. For the learning of mathematics, 26(1), 17-19.
• Maulidia, F., Johar, R., & Andariah, A. (2019). A case study of students'creatıvıty ın solvıng mathematıcal problems through problem based learnıng. Infinity Journal, 8(1), 1-10.
• Mumford, M. D. (Ed.). (2011). Handbook of organizational creativity. Academic Press.
• Osakwe, I. J., Egara, F. O., Inweregbuh, O. C., Nzeadibe, A. C., & Emefo, C. N. (2023). Interaction patterns: An approach for enhancing students’ retention in geometric construction. International Electronic Journal of Mathematics Education, 18(1), 07-20.
• Paker, T. (2015). Durum çalışması. Nitel araştırma: yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları.
• San, İ. ve Güleryüz, H. (2004). Yaratıcı Eğitim ve Çoklu Zeka Uygulamaları. Ankara: Artım Yayınları.
• Schindler, M., & Lilienthal, A. J. (2020). Students’ creative process in mathematics: Insights from eye-tracking-stimulated recall interview on students’ work on multiple solution tasks. International Journal of Science and Mathematics Education, 18(8), 1565-1586.
• Silver, E. A. (1997). Fostering creativity through instruction rich in mathematical problem solving and problem posing. ZDM–Mathematics Education, 29(3), 75-80.
• Siswono, T. Y. E. (2010). Leveling students' creative thinking in solving and posing mathematical problem. Journal on Mathematics Education, 1(1), 17-40.
• Soylu, Y., & Soylu, C. (2006). Matematik derslerinde başariya giden yolda problem çözmenin rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 97-111.
• Sriraman, B. (2005). Are giftedness and creativity synonyms in mathematics?. Journal of Secondary Gifted Education, 17(1), 20-36.
• Sternberg, R. J. (1994). Allowing for Thinking Styles. Educational leadership, 52(3), 36-40.
• Torrance, E. P. (1972). Can We Teach Children to Think Creatively?.
• Torrance, E. P., Goff, K., & Kaufmann, F. (1989). Are we teaching our children to think about the future?. Gifted Child Today Magazine, 12(6), 48-50.
• Turaşlı, N. K. (2012). Erken çocukluk eğitiminde kültürlerarası yaklaşım. Journal of Education and Future, 1(1), 37-48.
• Wallas, G. (1926). The art of thought (No. 24). Harcourt, Brace.