Examining Middle School Students' Epistemological Beliefs and Global Warming Knowledge and Perceptions

Year 2025, Volume: 16 Issue: 2, 3279 - 3304, 28.08.2025

Ceyhun Akdoğan , Aylin Çam

https://doi.org/10.51460/baebd.1529188

Abstract

It was aimed to reveal the middle school students’ epistemological beliefs and knowledge and perceptions about global warming. Also, whether their epistemological beliefs and knowledge about global warming together predict their perceptions about global warming. Descriptive research was used. The sample consists of 426 5th, 6th, 7th and 8th grade students studying in Aegean region. In the research, the Knowledge Scale for Global Warming to measure the middle school students’ knowledge about global warming; Global Warming Perception and Opinion Scale to measure perceptions of global warming. The Scientific Epistemological Beliefs Scale to collect data on students' epistemological beliefs. Independent groups t test, ANOVA, MANOVA and Multiple Regression were used. It was observed that students’ scientific epistemological beliefs were higher in favor of the 5th grade, in terms of source of knowledge dimension, and in the authority and accuracy dimension in science, compared to other grades. As a result, it was concluded that the global warming knowledge of 8th grade was higher than other grades. This study, concluded that students' knowledge about global warming and epistemological belief sub-dimension averages together significantly predicted their perceptions about global warming. It is recommended that studies should be conducted with different age groups and research that will reveal the relationship of epistemological belief with different life problems.

Keywords

epistemological belief , global warming , global warming perception , knowledge on global warming , middle school students.

Ortaokul Öğrencilerinin Epistemolojik İnançları, Küresel Isınma Bilgi ve Algılarının İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançları ile küresel ısınmaya yönelik bilgilerinin ve algılarının ne düzeyde olduğunun, epistemolojik inançları ile küresel ısınmaya yönelik bilgilerinin birlikte küresel ısınmaya yönelik algılarını anlamlı olarak yordayıp yordamadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Ege Bölgesinin bir ilçesinde 5, 6, 7 ve 8.ci sınıf 426 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada öğrencilerin küresel ısınma bilgilerini ölçmek için Küresel Isınma Bilgi Belirleme Ölçeği, küresel ısınmaya yönelik algılarını ölçmek için Küresel Isınma Algı ve Görüş Belirleme Ölçeği kullanılmıştır. Öğrencilerin sahip oldukları epistemolojik inançları ile ilgili verilerin toplanmasında ise Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeği uygulanmıştır. Bağımsız gruplar t Testi, ANOVA, MANOVA ve Çoklu Regresyon verilerin analizi için kullanılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin bilimsel epistemolojik inançlarının diğer sınıflardaki öğrencilere göre bilginin kaynağı boyutu ile bilimde otorite ve doğruluk boyutunda 5. sınıf öğrencileri lehine daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda 8. sınıf öğrencilerinin küresel ısınma bilgilerinin diğer sınıflara göre daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin küresel ısınmaya yönelik bilgilerinin ve epistemolojik inanç alt boyut ortalamalarının birlikte, küresel ısınmaya yönelik algılarını anlamlı olarak yordadığı belirlenmiştir. Araştırmanın bulguları alanyazını desteklemektedir. Farklı yaş gruplarıyla gerçekleştirilecek çalışmalar ve epistemolojik inancın farklı yaşam problemleriyle olan ilişkisini ortaya koyacak araştırmaların gerçekleştirilmesi önerilmiştir.

Keywords

: epistemolojik inanç , küresel ısınma , küresel ısınma bilgi , küresel ısınma algı , ortaokul öğrencileri.

Ethical Statement

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik kurulundan izin alınmıştır.

References

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011).Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 1-10.
• Acat, M. B., Tüken, G. ve Karadağ, E. (2010). Bilimsel epistemolojik inançlar ölçeği: Türk kültürüne uyarlama, dil geçerliği ve faktör yapısının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 67-89.
• Akbal, G. (2020). 6. sınıf öğrencilerinin epistemolojik inanç, epistemik duygu ve bilimsel tartışmaya yatkınlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No.636277) [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Aksan, Z. (2011). İlköğretim öğretmen adaylarının küresel ısınma konusundaki algıları ve görüşleri (Tez No.300481) [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Aktaş, S. G. (2019). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançları ve fene yönelik motivasyonları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 566572) [Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Anderson, A., Wallin,P., Martinsson-Wallin, H., Frankhauser, B., & Hope, G. (2000). Towards a first prehistory of kirimati island, republic of Kiribati. The journal of the Polynesian Society, 109(3), 273-293.
• Ayata, S. (2021). Ortaokul öğrencilerinin enerji okuryazarlığının bilimsel epistemolojik inançlar ve demografik değişkenler ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 691163) [Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Bahşi, A. (2019). STEM etkinliklerinin 8. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine, bilimsel epistemolojik inançlarına ve fen başarılarına etkisinin incelenmesi (Tez No.592472) [Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Başer Gülsoy, V.G., Erol, O. ve Akbay, T. (2015). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (35), 1-28.
• Bilgi, K. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının küresel ısınma hakkında bilgi ve tutum düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 655073) [Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Boyes, E., Stanisstreet, M., & Yongling, Z. (2008). Combating global warming: The ideas of high school students ın the growing economy of South East China. International Journal of Environmental Studies, 65(2), 233-245.
• Boz, Y., Aydemir, M. ve Aydemir, N. (2011). Türkiye ‘deki 4, 6 ve 8.sınıf ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançları. Ortaokul Online, 10(3), 1191-1201.
• Brooks, M. G., & Brooks, J.G. (1999). The courage to be constructivist. Educational Leadership, 57(3).
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (19. Bs.). Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, Ş. ve Çelik, C. (2020). Ortaokul 6 ve 7.sınıf öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inanç düzeyi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 122-132. https://doi.org/10.21666/muefd.746092
• Ceyhan, E. (2002).Çocuk gelişimi ve psikolojisi. Eskişehir Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 66-67.
• Ceyhan, S. (2022). Farklı branşlardaki öğretmenlerin bilim tarihinin doğasına olan inançları ve epistemolojik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No.712551) [Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Coşkunoğlu, İ. M. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin benimsedikleri eğitim felsefelerinin ve epistemolojik inançlarının belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 706194) [Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Çepel, N. (2008). Ekolojik sorunlar ve çözümleri (3. bs.). TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Demir, S. ve Akınoğlu, O. (2010). Epistemolojik İnançlar ve Öğretme Öğrenme Süreçleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32(32), 75 – 93.
• Deryakulu, D. (2004). Eğitimde bireysel farklılıklar. Y. Kuzgun (Ed.) ve D. Deryakulu (Ed.), Epistemolojik inançlar içinde (s.259-288). Nobel Yayınevi.
• Dinç, R. (2020). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin matematiksel modelleme ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma (Tez No. 638276) [Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Durkaya, B. ve Durkaya, A. (2018). Küresel ısınma farkındalığı “Bartın Üniversitesi Öğrencileri Örneği”. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(1), 128-144.
• Elder, A. D. (1999). An exploration of fifth-grade students epistemological beliefs in science and an investigation of their relation to science learning. [Unpublished master’s thesis]. University of Michigan.
• Emli, Z. (2014). Yedinci sınıf öğrencilerinin küresel ısınma konusundaki zihinsel modelleri.(Tez No. 357176) [Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Eroğlu, S. E. (2005). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 161656) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Frank, R. H. (1988). Passions within reason: The strategic role of the emotions. WW Norton & Co.
• Gedik, S. (2018). Sosyal bilgiler dersinde küresel ısınma hakkında öğrenci görüşleri (Tez No. 492201) [Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Gülsoy, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişikliği üzerine bilgi düzeyi ve algıları (Tez No.517505) [Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Güneş, Z. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile teknolojik yeterliklerinin incelenmesi (Tez No. 710474) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Gürer, A. ve Sakız, G. (2018). Yetişkinlerin küresel ısınma ile ilgili bilgi düzeyleri ve geri dönüşüm farkındalıkları. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 7(2).
• Hofer, B. K., & Pintrich, P. R. (1997). The development of epistemological theories: Beliefs about knowledge and knowing and their relation to learning. Review of Educational Research, (67)1, 88–140.
• Hofer, B. K. (2001). Personal epistemology research: Implications for teaching and learning. Journal of Educational Psychology Review, 13(4), 353–383.
• Hofer, B. K., & Pintrich, P. R. (Eds.) (2002). Personal epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• İlkin, A. ve Alkin, E. (1991). Çevre Sorunları. (İ. O, Türköz, Çev.). Alaş Basım İmalat Sanayi.
• Kalaycı, Ş. (2014). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayınları.
• Kampa, N., Neumann, I., Heitmann, P., & Kremer, K. (2016). Epistemological beliefs in scince- a person-centered approach to investigate high school studentes profiles. Contemporary Education Psychology, 46, 81-93.
• Kandemir, N. S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançlarının eleştirel düşünme eğilimleri ile akademik öz yeterlikleri üzerindeki etkisi (Tez No. 610692) [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler ve teknikler. Sim Matbaası.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Bs.). Nobel Yayıncılık.
• Keçeci, E. E. (2020). 6. Sınıf öğrencilerinin küresel ısınma konusundaki metaforları ve metaforik algıları (Tez No.641697) [Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Kılınç, S. ve Torun, F. (2011). Adil dünya inancı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 1-14.
• Koca, E. (2019). Sekizinci sınıf öğrencilerinin ve fen bilimleri öğretmenlerinin küresel ısınma hakkındaki görüşleri. (Tez No.558984) [Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Konak, (2012). Küresel iklim değişikliği, Kyoto Protokolü esneklik mekanizmaları, gönüllü karbon piyasası ve Türkiye. Alternatif Politika, 25(2), 154-178.
• Kurt, F. (2009). Cinsiyetin, sınıf seviyesinin, eğitim gördükleri alanların, öğrencilerin epistemolojik inançları üzerindeki etkisi (Tez No.250701) [Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Küçük, O. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin epistemolojik inançlarının geliştirilmesinde yazma etkinliklerinin kullanılması (Tez No. 484452) [Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Mahanoğlu, S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin küresel ısınmaya yönelik bilgi ve algılarının incelenmesi (Tez No.550336) [Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• M. E. B. (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• M. E. B. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Osborne, J., Collins, S., Ratcliffe, M., Millar, R. & Duschl, R. (2003). What ideas-about-science’ should be taught in school science? A Delphi study of the expert community. Journal of Research in Science Teaching, (40), 692–720.
• Öncül, H. (2010). Kırsal bölge ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişiklikleriyle ilgili algıları (Tez No. 264621) [Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Pajares, M. F. (1992). Teacher's beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 307-332.
• Pickering, G. J., Schoen, K., Botta, M., & Fazio X. (2020). Exploration of youth knowledge and perceptions of individual-level climate mitigation action. Enviromental Research Letters, 15(10), 104080.
• Rockström,J., W.Steffen., K. Noone., A. Persson., F. Stuart III Chapin. ,Lambin. E., … Foley, J.(2009). Planetary boundaries: Exploring the safe operating space for humanity. Ecology and Society, 14(2), 1-32.
• Ryder, J., Leach, J., & Driver, R. (1999).Undergraduate science students’ images of science. Journal of Research in Science Teaching, 36(2), 201– 219.
• Satmaz, A. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimlerindeki başarılarının bilimsel epistemolojik inançlarına ve cinsiyetine göre incelenmesi (Tez No. 542419) [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Schiefer, J., Bernholt,A., & Kampa, N. (2021). A closer look at elementary school students epistemic beliefs – Latent profiles capturing concepts of knowledge an knowing in science. Learning and Individual Differences, 92, 102059.
• Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82(3), 498-504.
• Schommer, M. (1998). The influence of age and education on epistemological beliefs. British Journal of Educational Psychology, 68(4), 551-562.
• Schommer-Aikins, M. (2002). An evolving theoretical framework for epistemological belief system. In B. K. Hofer & P. R. Pintrich (Eds.). Personal epistemology: the psychology of beliefs about knowledge and knowing (pp. 103-118). Mahwah, N. J: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Settaşı, O. (2022). Öğretmenlerin öğrenmeye yönelik epistemolojik inançları ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 725855) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Şimşek, F.C. (2020). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançları ile astronomiye yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Tez No. 650992) [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Steffen, W., Richardson, K., Rockström, J., Cornell, S. E., Fetzer, I., Bennett, E., Biggs, R., & de Vries, W. (2015). Guiding human development on a changing planet. Science, 347(6223), [1259855]. https://doi.org/10.1126/science.1259855
• Taber, F., & Taylor, N. (2009). Climate of concern-a search for effective strategies for teaching children about global warming. International Journal of Environmental and Science Education, 4(2), 97-116.
• Tarhan, R. (2021). Öğretmenlerin sınıf içerisinde öğretimini yaptıkları değerlerin, öz yeterlik ve epistemolojik inançlar ile ilişkisinin incelenmesi (Tez No. 690328) [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Terzi, B. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının arkası yarın tekniği ile küresel ısınmaya ilişkin bakış açılarının incelenmesi (Tez No. 578265) [Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi].YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Tezci, E. ve Uysal, A. (2004). Eğitim teknolojisinin gelişmesine epistemolojik yaklaşımların etkisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(2), 158-164.
• Türitoğlu, G. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının çocuklarla felsefe öğretimine ilişkin görüşlerine etkisinin incelenmesi (Tez No. 699542) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Türkeş, M. (2006). Küresel iklimin geleceği ve Kyoto protokolü. Jeopolitik, 29, 99-107.
• Ulutaş, K. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin küresel ısınma hakkındaki bilgi düzeyleri (Tez No. 326660) [Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Uysal, E. (2010). Bir modelleme çalışması: İlköğretim öğrencilerinin epistemolojik inançları, öğrenme ortamları ile ilgili algıları, öğrenme yaklaşımları ve fen başarıları arasındaki ilişkiler (Tez No.268848) [Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.