İlköğretim Fen Bilgisi, Sınıf ve Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevresel Tutum Düzeylerinin Belirlenmesi ve Karşılaştırılması

Year 2013, Volume: 7 Issue: 2, 248 - 267, 01.12.2013

Serap Oz Aydin Serap Öz Aydın Selin Şahin Taner Korkmaz

https://doi.org/10.12973/nefmed209

Abstract

Çevre sorunlarının oluşumu ve çözümü ekonomi, siyaset ve eğitimdeki anlayış ve tutumlara bağlıdır. Bu çalışma, farklı alanlardaki ilköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumlarının davranış ve düşünce boyutlarını tespit etmeye ve karşılaştırmaya yönelik olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği Ana Bilim Dallarının 1. ve 5. döneminde okuyan 161 öğretmen adayından oluşmaktadır. Öğretmen adaylarına çevresel tutum ölçeği uygulanmıştır. Öğretmen adaylarının ankete verdikleri cevaplar SPSS-16 programı ile analiz edilmiş ve alanlar arasındaki farkların nedenini açıklayabilmek için her ana bilim dalındaki dersler ve içerikleri incelenmiştir. Öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumlarının genel ortalamasına bakıldığında fen bilgisi öğretmen adaylarının sınıf öğretmenliği ve okul öncesi öğretmen adaylarına göre daha iyi düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında öğretmen adaylarının 1. ve 3. sınıf düzeyinde karşılaştırılmalarında okul öncesi ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının 1. sınıf çevresel tutum puanlarının ortalamalarının 3. sınıf çevresel tutum puanlarının ortalamalarına göre daha iyi düzeyde olması ilgi çekicidir. Bu durum lisans eğitiminde çevre eğitimine verilmesi gereken önemi ön planda tutmamızın gerekliliğini göstermektedir.

Keywords

Çevre eğitimi, çevresel tutum, ilköğretim fen eğitimi, sınıf öğretmenliği eğitimi, okul öncesi eğitimi

References

• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Çevre ve İlköğretimde Çevre Eğitimi. Kastomonu Eğitim Dergisi, (14)2, 599-616.
• Aydoğdu, M. & Gezer, K. (Eds.). (2006). Çevre Bilimi. (1.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aydın, O. (2000). Davranış Bilimlerine Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1027.332.
• Ayvaz, Z. (1998). Çevre Eğitimine Giriş. İzmir: Ç evre Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Bozkurt, O., Salman- Akın, B. & Uşak, M. (2004). İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin “Erozyon” Hakkındaki Ön Bilgilerinin ve Kavram Yanılgılarının Tespiti. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, 277-283.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Carson, R. (1962). Silent Spring. Güler, Ç.(2004) Palme Yayıncılık ISBN:9758982079
• Cordes, C. & Miller, E. (Eds.). (1999). Fool’s Gold: A Critical Look at Computers in Childhood. Alliance for Childhood. www.alliancefor childhood.org/projects/computers /computers_reports_fools_gold_contents.htm
• Çepel, N. (2003). Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri. (2.baskı). Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• De Haan, G. (1991). Ökologie-Handbuch Grandschule. Weinheim und Basel.
• Eagles, P. F., & Demare, R. (1999). Factors influencing children’s environmental attitudes. Journal of Environmental Education, 30(4), 33-37.
• Farmer, J., Knapp, D. & Benton, G. M. (2007). An Elementary School Environmental Education Field Trip: Long-Term Effects on Ecological and Environmental Knowledge and Attitude Development. The Journal of Environmental Education, 38(3), 33–42.
• Gülay, H. & Ekici, G. (2010). MEB Okul Öncesi Eğitim Programının Çevre Eğitimi Açısından Analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi.7(1), 74-84.
• Hungerford, H.R., Volk, T.L. and Ramsey, J.M, (1994). A Prototype environmental Education Curriculum forthe Middle School. UNESCO-UNEP-IEEP: Environmental Education Series (29).
• IEEP (1994). An Environmental Education Curriculum for Pre-Service Education of Secondary Level Teacher. UNESCO-UNEP-IEEP: Environmental Education Series (43).
• ICEE (Intergovernmental Conference on Environmental Education) (1977). Tbilisi http://unesdoc.unesco.org
• Kaiser, F., Ranney, M., Hartig, T. & Bowler, P. A. (1999). Ecological behavior, environmental attitude, and feelings of responsibility for the environment. European Psychologist, 4, 59–74.
• Keleş, Ö., Uzun, N. & Uzun, F.V. (2010). Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci, Çevresel Tutum, Düşünce ve Davranışlarının Doğa Eğitimi Projesine Bağlı Değişimi ve Kalıcılığının Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (9)32, 384-401.
• Metin, M. (2010), A study on developing a general attitude scale about environmental issues for students in different grade levels. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, (11) 2, 1-19.
• Özgüven, A. (2004). İnsan ve Çevre İlişkilerine Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1027.332.
• Pooley, J.A., O’Connor, M. (2000). Environmental Education and Attitudes: Emotions and beliefs are what is needed. Environment and Behavior. 32(5): 711-723.
• Şafaklı, O.V. (2012). A research on environmental attitudes in Northern Cyprus. African Journal of Agricultural Research Vol. 7(6), 1002-1010.
• Şahin, N., Cerrah, L., Saka, A. & Şahin, B. (2004). Yüksek Öğretimde Öğrenci Merkezli Çevre Eğitimi Dersine Yönelik Bir Uygulama. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24) 3, 113-128.
• Şama, E. (2003).Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23(2), 99-110.
• Schumacher, F. (1973). Small is Beautiful Çeviri: Özel, M. (1995) Küçük Güzeldir. İstanbul: Martı Yayınevi
• Şimşekli Y. (2004). Çevre Bilincinin Geliştirilmesine Yönelik Çevre Eğitimi Etkinliklerine İlköğretim Okullarının Duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XVII, (1), 83-92.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Açısından İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, (34) 151, 89-103.
• Thompson, S.C.G. & Barton, M.A. (1994). Ecocentric and anthropocentric attitudes toward the environment. Journal of Environmental Pschology, 14, 149-157.
• Tuncer, G., Ertepinar, H., Tekkaya, C., & Sungur, S. (2005). Environmental attitudes of young people in Turkey: Effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11(2), 215-233.
• Uluçınar Sağır, Ş., Asalan, O. & Cansaran, A. (2008). ilköğretim Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevre Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elementary Education Online, 7(2), 496-511. UNEP (1972).
• http://www.unep.org/Documents.Multilingual/Default.asp?documentid=97&arti cleid=1503
• UNESCO- UNEP. (1987). Environmental Education and Training. Moskova.
• UNESCO (2005). http://www.unesco.org/education/justpublished_desd2009.pdf
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2006). Orta Öğretim Öğrencileri için Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme ve Geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
• UNEP (2012). http://www.unep.org/documents.multilingual/default.asp?documentid=52
• Ünal, S., Mançuhan, E., & Sayar, A.A. (2001). Çevre: Bilinci, bilgisi ve eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayın No: 680.
• Worsley, A., & Skrzypiec, G. (1998). Environmental attitudes of senior secondary school students in South Australia. Global Environmental Changes, 8, 209-255.
• Yücel, A.S. & Morgil, S.F. (1999). Çevre Eğitiminin Geliştirilmesi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 76-89.
• YÖK (2012). http://www.yok.gov.tr/component/option,com