Research Article
BibTex RIS Cite

“Azərbaycan” Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış

Year 2023, , 131 - 149, 23.09.2023
https://doi.org/10.58646/bengi.1262395

Abstract

Məqalədə S.C.Pişəvərinin ilk rəhbəri olduğu Azərbaycan Demokrat Firqəsinin (ADF) orqanı olan “Azərbaycan” qəzetinin əsasən 1947-1949-cu il nömrələri əsasında İran Azərbaycanında milli maarifçiliyə baxış təqdim edilmişdir. Qəzet 1945-1946-cı illərdə ADF hökuməti dövründə Təbrizdə və ADF-nin məğlubiyyəti səbəbilə 1947-1949-cu illərdə Bakıda əski əlifba ilə Azərbaycan dilində nəşr olunmuşdur. Qəzetin 1945-1946-cı illərdə 381 nömrəsi, 1947-1949-cu illərdə 128 nömrəsi çap olunmuşdur. Bizdə olan məlumata görə 1947-1949-cu il nömrələri təkcə Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Sənədli mənbələrin elmi-fond şöbəsində qorunur.
“Azərbaycan” qəzetində Qacar və Pəhləvi hakimiyyətinə tənqidi münasibət, ictimai-siyasi, iqtisadi, mədəni proseslərə baxış, dövrün inqilabçı və ziyalılarının əsərlərindən nümunələr, ADF-nin fəaliyyəti və s. məsələlər yer alır. Məqalədə mövzunun geniş təqdimi üçün qəzetin 1945-1946-cı il nömrələrindən, o cümlədən dövrün tarixini işıqlandıran digər qaynaqlardan, S.C.Pişəvərinin çıxış, məqalə və s. əsərlərindən, müxtəlif ədəbiyyatlardan istifadə edilmişdir.

Thanks

önceden teşekkür ederim

References

  • Açıq təhqir, aləni düşmənlik. (1949). “Azərbaycan” qəzeti, 5 yanvar, 1, 3.
  • “Azərbaycan” qəzeti. (1949). 8 yanvar, 4.
  • Azərbaycan Midiyadır, Midiya Azərbaycan. (1948). “Azərbaycan” qəzeti, 6 mart, 3.
  • “Azərbaycan” qəzeti. (1945). 31 oktyabr, 1-2.
  • Azərbaycanın böyük xalq və maarif xadimi Rüşdiyyə. (1945). “Azərbaycan” qəzeti, 24 sentyabr, 1.
  • Baş vəzirimiz ağayi Pişəvərinin Daneşsəra salonunda söylədiyi nitqin məzmunu. (1946). “Azərbaycan” qəzeti, 12 fevral, 1, 5.
  • Beregian S. (1988). Azeri and Persian literary works in twentieth century Iranian Azerbaijan. Berlin: Schwarz.
  • Bəxşi R. (1948). Azərbaycanda müəllimlərin vəziyyəti. “Azərbaycan” qəzeti, 23 oktyabr, 1, 4.
  • Cənubi Azərbaycan. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. C. X. (1987). Bakı: ASE Baş Redaksiyası.
  • Davudzadə. (1948). Quru boş nəsihətlər. “Azərbaycan” qəzeti, 31 iyul, 1.
  • Əhmədzadə. (1948). Tiryək və tiryəkxanalar. “Azərbaycan” qəzeti, 24 iyul, 3.
  • Əlioğlu. (1948-a). İran mətbuatının ümumi təlim haqqındakı təklifləri. “Azərbaycan” qəzeti, 17 yanvar, 4.
  • Əlioğlu. (1948-b). Ümumi təlimin icrasında maneəçilik törədən əsas səbəblər. “Azərbaycan” qəzeti, 21 yanvar, 1.
  • Həsənli C.P. (1998). Günеy Azərbaycan: Tеhran-Bakı-Moskva arasında (1939-1945). Bakı, "Diplomat" nəşriyyatı.
  • Xoşginabi F. (1948-a). Azərbaycan ruznaməsinin tarixi rolu. “Azərbaycan” qəzeti, 15 sentyabr, 4.
  • Xoşginabi F. (1945). Biz milli bir mədəniyyət yaratmalıyıq. “Azərbaycan” qəzeti, 30 dekabr 1945, 2.
  • Xoşginabi F. (1947). Mübarizəmizin yeni mərhələsində Azərbaycan ruznaməsinin tarixi vəzifəsi. “Azərbaycan” qəzeti, 2 dekabr, 1, 3.
  • Xoşginabi F. (1948-b). Yazıçılarımıza! “Azərbaycan” qəzeti, 12 iyun, 1.
  • İsmayılov G. (a). 21 Azər hərəkatının sərhəng (polkovnik) fədaisi Əli Şəmidə. http:.aze.adfmk.com/entries/daxili-x%C9%99b%C9%99rl%C9%99r/21-az%C9%99r-h%C9%99r%C9%99kat%C4%B1n%C4%B1n-s%C9%99rh%C9%99ng-polkovnik--f%C9%99daisi--%C9%99li--%C5%9F%C9%99mi-d%C9%99
  • İsmayılov G. (b). Fəthi Xoşginabi. http:.aze.adfmk.com/entries/daxili-x%C9%99b%C9%99rl%C9%99r/f%C9%99thi-xo%C5%9Fgi-nabi-
  • Qızıl səhifələr. (1946). Azərbaycan xalqının milli azadlıq yolunda mübarizəsi tarixindən. Təbriz: Elmiyyə mətbəəsi.
  • Kəndli Q. (1948-a). Azərbaycan milli hökuməti xalqların azadlığını təmin etmişdi. Azərbaycan qəzeti, 9 oktyabr, 1.
  • Kəndli Q. (1948-b). Qubalı Fətəli xan. Azərbaycan qəzeti, 18 avqust, 4.
  • London əncüməninə göndərilən teleqraf. (1945). “Azərbaycan” qəzeti, 1945, 1.
  • Məhəmmədzadə H. (1948-a). Ana dili əbədi musiqi, ömrün qönçəli günlərinin solmaz bir dastanıdır (2-ci məqalə). “Azərbaycan” qəzeti, 24 iyul, 4.
  • Məhəmmədzadə H. (1948-b). Maarif günəşindən hamı istifadə etməlidir”. “Azərbaycan” qəzeti, 11 sentyabr, 1, 4.
  • Məmmədli P. Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi. Bakı, 2009.
  • Müciri. (1949-a). Qoy İran mürtəceləri bir daha rüsvay olsunlar! “Azərbaycan” qəzeti, 15 yanvar, 3.
  • Müciri. (1948-a). Mürtəcelər heç bir cinayətdən çəkinmirlər. “Azərbaycan” qəzeti, 24 iyul, 1.
  • Müciri. (1949-b). Tehran hökuməti milli abidələrimizin düşmənidir. “Azərbaycan” qəzeti, 22 yanvar, 4.
  • Müciri. (1948-b). Təbriz. “Azərbaycan” qəzeti, 10 iyul, 1, 3.
  • Pişəvəri S.C. (2005). Xatirələr. Tərtib edən: Y.Kənani (Nəminli). Bakı: ADF nəşriyyatı.
  • Pişəvəri S.C. (2016). Məqalə və çıxışlarından seçmələr (Təbriz 1945-1946-cı illər). Bakı.
  • Rəhimli (Bije) Ə. (2019). 662 saylı məhbus – S.C.Pişəvəri Seyid Cəfər Pişəvəriyə aid istintaq materialları (1930-1940) Bakı: Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi.
  • Səməndər. (1945). Dözülməz cinayət . “Azərbaycan” qəzeti, 12 sentyabr, 1.
  • Sərdariniya S. (2014). İrəvan müsəlman sakinli vilayət olmuşdur. Tərc: İ.Quliyev. Bakı.
  • Şeyx Məhəmməd Xiyabani (1945-a). “Azərbaycan” qəzeti, 1 noyabr, 2.
  • Şeyx Məhəmməd Xiyabani. (1945-b). “Azərbaycan” qəzeti, 5 noyabr, 2.
  • Şeyx Məhəmməd Xiyabani. “Təcəddüd” ruznaməsinin tarixçəsi”. (1945). “Azərbaycan” qəzeti, 11 dekabr, 2.
  • Şəkibxan F. (1948). Cavanları boğmaq istəyirlər. “Azərbaycan” qəzeti, 13 noyabr, 1, 4.
  • Şəmidə Ə. (1948). İranda həqiqi mətbuat azadlığı yoxdur. “Azərbaycan” qəzeti, 28 aprel, 4.
  • Şəmidə Ə. (1949). Məzhəbi təbliğatdır, ya siyasi fəaliyyət! “Azərbaycan” qəzeti, 22 yanvar, 4.
  • Tağıyeva Ş., Rəhimli (Bije) Ə., Bayramzadə S. (2000). Güney Azərbaycan (məlumat kitabı). Bakı: Orxan.
  • Tehran hökuməti milli abidələrimizin düşmənidir. (1949). “Azərbaycan” qəzeti, 22 yanvar, 4.
  • Tərbiyət M. (1967). Danişməndani-Azərbaycan. Bakı.
  • Vilayi M. (1948). Azərbaycan Demokrat Firqəsi Məramnaməsinin təhlili. “Azərbaycan” qəzeti, 24 yanvar, 4.
Year 2023, , 131 - 149, 23.09.2023
https://doi.org/10.58646/bengi.1262395

Abstract

References

  • Açıq təhqir, aləni düşmənlik. (1949). “Azərbaycan” qəzeti, 5 yanvar, 1, 3.
  • “Azərbaycan” qəzeti. (1949). 8 yanvar, 4.
  • Azərbaycan Midiyadır, Midiya Azərbaycan. (1948). “Azərbaycan” qəzeti, 6 mart, 3.
  • “Azərbaycan” qəzeti. (1945). 31 oktyabr, 1-2.
  • Azərbaycanın böyük xalq və maarif xadimi Rüşdiyyə. (1945). “Azərbaycan” qəzeti, 24 sentyabr, 1.
  • Baş vəzirimiz ağayi Pişəvərinin Daneşsəra salonunda söylədiyi nitqin məzmunu. (1946). “Azərbaycan” qəzeti, 12 fevral, 1, 5.
  • Beregian S. (1988). Azeri and Persian literary works in twentieth century Iranian Azerbaijan. Berlin: Schwarz.
  • Bəxşi R. (1948). Azərbaycanda müəllimlərin vəziyyəti. “Azərbaycan” qəzeti, 23 oktyabr, 1, 4.
  • Cənubi Azərbaycan. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. C. X. (1987). Bakı: ASE Baş Redaksiyası.
  • Davudzadə. (1948). Quru boş nəsihətlər. “Azərbaycan” qəzeti, 31 iyul, 1.
  • Əhmədzadə. (1948). Tiryək və tiryəkxanalar. “Azərbaycan” qəzeti, 24 iyul, 3.
  • Əlioğlu. (1948-a). İran mətbuatının ümumi təlim haqqındakı təklifləri. “Azərbaycan” qəzeti, 17 yanvar, 4.
  • Əlioğlu. (1948-b). Ümumi təlimin icrasında maneəçilik törədən əsas səbəblər. “Azərbaycan” qəzeti, 21 yanvar, 1.
  • Həsənli C.P. (1998). Günеy Azərbaycan: Tеhran-Bakı-Moskva arasında (1939-1945). Bakı, "Diplomat" nəşriyyatı.
  • Xoşginabi F. (1948-a). Azərbaycan ruznaməsinin tarixi rolu. “Azərbaycan” qəzeti, 15 sentyabr, 4.
  • Xoşginabi F. (1945). Biz milli bir mədəniyyət yaratmalıyıq. “Azərbaycan” qəzeti, 30 dekabr 1945, 2.
  • Xoşginabi F. (1947). Mübarizəmizin yeni mərhələsində Azərbaycan ruznaməsinin tarixi vəzifəsi. “Azərbaycan” qəzeti, 2 dekabr, 1, 3.
  • Xoşginabi F. (1948-b). Yazıçılarımıza! “Azərbaycan” qəzeti, 12 iyun, 1.
  • İsmayılov G. (a). 21 Azər hərəkatının sərhəng (polkovnik) fədaisi Əli Şəmidə. http:.aze.adfmk.com/entries/daxili-x%C9%99b%C9%99rl%C9%99r/21-az%C9%99r-h%C9%99r%C9%99kat%C4%B1n%C4%B1n-s%C9%99rh%C9%99ng-polkovnik--f%C9%99daisi--%C9%99li--%C5%9F%C9%99mi-d%C9%99
  • İsmayılov G. (b). Fəthi Xoşginabi. http:.aze.adfmk.com/entries/daxili-x%C9%99b%C9%99rl%C9%99r/f%C9%99thi-xo%C5%9Fgi-nabi-
  • Qızıl səhifələr. (1946). Azərbaycan xalqının milli azadlıq yolunda mübarizəsi tarixindən. Təbriz: Elmiyyə mətbəəsi.
  • Kəndli Q. (1948-a). Azərbaycan milli hökuməti xalqların azadlığını təmin etmişdi. Azərbaycan qəzeti, 9 oktyabr, 1.
  • Kəndli Q. (1948-b). Qubalı Fətəli xan. Azərbaycan qəzeti, 18 avqust, 4.
  • London əncüməninə göndərilən teleqraf. (1945). “Azərbaycan” qəzeti, 1945, 1.
  • Məhəmmədzadə H. (1948-a). Ana dili əbədi musiqi, ömrün qönçəli günlərinin solmaz bir dastanıdır (2-ci məqalə). “Azərbaycan” qəzeti, 24 iyul, 4.
  • Məhəmmədzadə H. (1948-b). Maarif günəşindən hamı istifadə etməlidir”. “Azərbaycan” qəzeti, 11 sentyabr, 1, 4.
  • Məmmədli P. Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi. Bakı, 2009.
  • Müciri. (1949-a). Qoy İran mürtəceləri bir daha rüsvay olsunlar! “Azərbaycan” qəzeti, 15 yanvar, 3.
  • Müciri. (1948-a). Mürtəcelər heç bir cinayətdən çəkinmirlər. “Azərbaycan” qəzeti, 24 iyul, 1.
  • Müciri. (1949-b). Tehran hökuməti milli abidələrimizin düşmənidir. “Azərbaycan” qəzeti, 22 yanvar, 4.
  • Müciri. (1948-b). Təbriz. “Azərbaycan” qəzeti, 10 iyul, 1, 3.
  • Pişəvəri S.C. (2005). Xatirələr. Tərtib edən: Y.Kənani (Nəminli). Bakı: ADF nəşriyyatı.
  • Pişəvəri S.C. (2016). Məqalə və çıxışlarından seçmələr (Təbriz 1945-1946-cı illər). Bakı.
  • Rəhimli (Bije) Ə. (2019). 662 saylı məhbus – S.C.Pişəvəri Seyid Cəfər Pişəvəriyə aid istintaq materialları (1930-1940) Bakı: Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi.
  • Səməndər. (1945). Dözülməz cinayət . “Azərbaycan” qəzeti, 12 sentyabr, 1.
  • Sərdariniya S. (2014). İrəvan müsəlman sakinli vilayət olmuşdur. Tərc: İ.Quliyev. Bakı.
  • Şeyx Məhəmməd Xiyabani (1945-a). “Azərbaycan” qəzeti, 1 noyabr, 2.
  • Şeyx Məhəmməd Xiyabani. (1945-b). “Azərbaycan” qəzeti, 5 noyabr, 2.
  • Şeyx Məhəmməd Xiyabani. “Təcəddüd” ruznaməsinin tarixçəsi”. (1945). “Azərbaycan” qəzeti, 11 dekabr, 2.
  • Şəkibxan F. (1948). Cavanları boğmaq istəyirlər. “Azərbaycan” qəzeti, 13 noyabr, 1, 4.
  • Şəmidə Ə. (1948). İranda həqiqi mətbuat azadlığı yoxdur. “Azərbaycan” qəzeti, 28 aprel, 4.
  • Şəmidə Ə. (1949). Məzhəbi təbliğatdır, ya siyasi fəaliyyət! “Azərbaycan” qəzeti, 22 yanvar, 4.
  • Tağıyeva Ş., Rəhimli (Bije) Ə., Bayramzadə S. (2000). Güney Azərbaycan (məlumat kitabı). Bakı: Orxan.
  • Tehran hökuməti milli abidələrimizin düşmənidir. (1949). “Azərbaycan” qəzeti, 22 yanvar, 4.
  • Tərbiyət M. (1967). Danişməndani-Azərbaycan. Bakı.
  • Vilayi M. (1948). Azərbaycan Demokrat Firqəsi Məramnaməsinin təhlili. “Azərbaycan” qəzeti, 24 yanvar, 4.
There are 46 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Ali Farhadov 0000-0002-9322-3670

Publication Date September 23, 2023
Submission Date March 9, 2023
Published in Issue Year 2023

Cite

APA Farhadov, A. (2023). “Azərbaycan” Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış. BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi, 2023(2), 131-149. https://doi.org/10.58646/bengi.1262395
AMA Farhadov A. “Azərbaycan” Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış. BENGİ. September 2023;2023(2):131-149. doi:10.58646/bengi.1262395
Chicago Farhadov, Ali. “‘Azərbaycan’ Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika Və Maarifçiliyə Baxış”. BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi 2023, no. 2 (September 2023): 131-49. https://doi.org/10.58646/bengi.1262395.
EndNote Farhadov A (September 1, 2023) “Azərbaycan” Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış. BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi 2023 2 131–149.
IEEE A. Farhadov, “‘Azərbaycan’ Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış”, BENGİ, vol. 2023, no. 2, pp. 131–149, 2023, doi: 10.58646/bengi.1262395.
ISNAD Farhadov, Ali. “‘Azərbaycan’ Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika Və Maarifçiliyə Baxış”. BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi 2023/2 (September 2023), 131-149. https://doi.org/10.58646/bengi.1262395.
JAMA Farhadov A. “Azərbaycan” Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış. BENGİ. 2023;2023:131–149.
MLA Farhadov, Ali. “‘Azərbaycan’ Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika Və Maarifçiliyə Baxış”. BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi, vol. 2023, no. 2, 2023, pp. 131-49, doi:10.58646/bengi.1262395.
Vancouver Farhadov A. “Azərbaycan” Qəzetində (1947-1949) Milli Publisistika və Maarifçiliyə Baxış. BENGİ. 2023;2023(2):131-49.

TELİF HAKKI VE YAZAR ETİK SÖZLEŞMESİ FORMU -COPYRGHT and AUTHOR ETHİCAL DECLARATİON


Telif Hakkı Devri Formu imzalanıp, (taratılıp veya resim jpg. vs olabilir) makale başvuru esnasında Dergi sistemine yüklenmelidir.

This Copyright Agreement Form must be signed by all authors and uploaded to the Journal system (It can be scanned and sent as an image, jpg, etc.).