A Simulation for Financing Basic Income in Türkiye: The Departure Tax

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 111 - 132, 26.06.2025

Arınç Boz

https://doi.org/10.33399/biibfad.1592368

Abstract

Basic income has been a topic of interest and discussion among many researchers in the 21st century. Some believe and support that basic income will increase fairness in income distribution, make individuals more free, and reduce gender inequality, while there are also objections that it will lead individuals to laziness and cause inflation. There are many dimensions to the discussions surrounding basic income. One aspect of the discussions surrounding basic income is its financing. The main discussion on the financing of basic income is conducted on taxes. This study examines the feasibility of financing through the departure tax for international travel, apart from the methods proposed in the literature for financing basic income. By developing simulations for Türkiye, the potential of the departure tax to generate resources for basic income between 2006 and 2023 has been examined. As a result of the research, findings were obtained through three different simulations, indicating that funds could be generated for 40,000 to 260,000 people with these taxes. With this research, a proposal addressing financing, which is a debated topic in the feasibility of basic income, has been developed and is contributing to the field.

Keywords

Basic Income , Simulation , Türkiye , Departure Tax

Türkiye’de Temel Gelirin Finansmanı için Bir Simülasyon: Yurt Dışı Çıkış Harcı

Abstract

Temel gelir 21. yüzyılda pek çok araştırmacının dikkatini çeken ve tartışılan bir konu olmuştur. Temel gelirin, gelir dağılımında adaleti artıracağı, bireyleri daha özgür kılacağı, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini azaltacağına inanan ve destekleyenler olduğu gibi bireyleri tembelliğe iteceği ve enflasyona yol açacağına yönelik itirazlar da bulunmaktadır. Temel gelirle ilgili tartışmaların pek çok boyutu bulunmaktadır. Bu tartışmaların bir boyutu da finansmanına ilişkindir. Temel gelirin finansmanı konusunda ana tartışma vergiler üzerinde yapılmaktadır. Bu çalışmada ise literatürde temel gelirin finansmanı için önerilen yöntemlerin dışında yurt dışı çıkış harcının finansman açısından uygulanabilirliği ele alınmıştır. Türkiye için simülasyonlar geliştirilerek 2006-2023 yılları arasında yurt dışı çıkış harcının temel gelir için kaynak yaratma potansiyeli incelenmiştir. Araştırma sonucunda üç farklı simülasyonla bu harçlarla 40.000’den 260.000 kişiye kadar fon yaratılabileceğine ilişkin bulgular elde edilmiştir. Bu araştırma temel gelirin uygulanmasında tartışılan bir konu olan finansman sorununa ilişkin bir öneri geliştirerek alana katkı sağlamıştır.

Keywords

Temel Gelir , Yurt Dışı Çıkış Harcı , Simülasyon , Türkiye

References

• Banerjee, A., Niehaus, P., & Suri, T. (2019). Universal basic income in the developing world. Annual Review of Economics, 11(1), 959-983.
• Baumgartner, A. (2022). The impact of an unconditional basic income on income inequality in the United States. The Journal of Economic Inequality, 20(2), 245-270.
• Beken, H. G. (2021). Evrensel temel gelir deneyi ve projelerinin değerlendirilmesine teorik bir bakış. Çalışma İlişkileri Dergisi, 12(2), 154-185.
• Bidadanure, J. U. (2019). The political theory of universal basic income. Annual Review of Political Science, 22, 481-501.
• Bidadanure, J. U. (2023). Justice across ages: A response to critics. Law, Ethics and Philosophy, 10, 160-186.
• Bikas, E., Subačienė, R., Astrauskaitė, I., & Keliuotytė-Staniulėnienė, G. (2014). Evaluation of the personal income progressive taxation and the size of tax-exempt amount in Lithuania. Ekonomika, 93(3), 84-101.
• Bird, R. M., & Zolt, E. M. (2004). Redistribution via taxation: The limited role of the personal income tax in developing countries. UCLA Law Review, 52(6), 1627-1695.
• Boadway, R., & Keen, M. (1999). Redistribution. Queen’s Economics Department Working Paper, 983, 1-122. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/189274/1/qed_wp_ 0983.pdf.
• Buğra, A., & Sınmazdemir, N. T. (2004). Türkiye'de uygulanabilecek bir nakdi yoksulluk yardımı politikasının maliyeti üzerine farklı senaryolara dayanan bir çalışma. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu.
• CEIC veri tabanı (2024). https://www.ceicdata.com/en/turkey/airport-statistics-airports-administration-annual/public-airports-passengers-international-departures (Erişim Tarihi: 18.11.2024).
• Chancel, L., Piketty, T., Saez, E., & Zucman, G. (2022). World inequality report 2022. World Inequality Lab. Erişim adresi https://wir2022.wid.world/www-site/uploads/2023/03/D_FINAL_WIL_RIM_RAPPORT_2303.pdf (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Citizen’s Basic Income Trust (2020). What is basic income? Erişim adresi https://citizensincome.org/citizens-income/what-is-it/ (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Conesa, J. C., Li, B., & Li, Q. (2023). A quantitative evaluation of universal basic income. Journal of Public Economics, 223, 1-21.
• Çakmakoğlu, D., Tekdemir, N., & İyidoğan, P. V. (2024). Türkiye’de evrensel temel gelire bakış: Multinominal lojistik regresyon analizinden kanıtlar. Maliye Dergisi, 186, 87-112.
• Day, C. (2022). Increasing inequality and voting for basic income: Could gender inequality worsen?. Economic Analysis and Policy, 76, 476-487.
• Francese, M., & Prady, D. (2018). Universal basic income: debate and impact assessment. International Monetary Fund. Erişim adresi https://www.imf.org/en/Publications/WP/ Issues/2018/12/10/Universal-Basic-Income-Debate-and-Impact-Assessment-46441 (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Garfinkel, I., Huang, C. C., & Naidich, W. (2002). The effects of a basic income guarantee on poverty and income distribution. USBIG Discussion Paper, 014, 1-33.
• Gemicioğlu, S., & Bildir, M. (2023). Türkiye’de sosyal yardımların gelir eşitsizliği ve yoksulluk üzerindeki etkisi: Garantili asgari gelir alternatifleri üzerine simülasyon çalışması. Sosyal Güvenlik Dergisi, 13(2), 229-250.
• Georggi, N. L., & Pendyala, R. M. (2000). An analysis of long-distance travel behavior of the elderly and the low-income. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). USA: University of South Florida.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı (2006-2023). Muhasebat Genel Müdürlüğü, Genel Yönetim Mali İstatistikleri https://muhasebat.hmb.gov.tr/merkezi-yonetim-butce-istatistikleri (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Honkanen, P. (2014). Basic income and negative income tax: A comparison with a simulation model. Basic Income Studies, 9(1-2), 119-135.
• Huber, J. (2000). Funding basic income by seigniorage. Basic Income European Network 8th Congress içinde (ss. 6-7). Berlin. https://basicincome.org/bien/pdf/2000Huber.pdf
• Kahvecioğlu, F., & Çakmak, U. (2022). Evrensel temel gelir ve Türkiye'de uygulanabilirliği üzerine analizler. Sosyal Güvence Dergisi, 11(20), 623-659.
• Kangas, O., Jauhiainen, S., Simanainen, M., & Ylikännö, M. (2019). The basic income experiment 2017–2018 in Finland: Preliminary results. Ministry of Social Affairs and Health: Helsinki. Erişim adresi https://julkaisut.valtioneuvosto.fi/handle/10024/161361 (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Kaya, Ş. M. (2019). Türkiye'de bir sosyal harcama olarak evrensel temel gelir uygulaması. Politik Ekonomik Kuram, 3(1), 129-149.
• Mallett, W. J. (2001). Long-distance travel by low-income households, paper. No. E-C026. Erişim adresi https://onlinepubs.trb.org/onlinepubs/circulars/ec026/04_mallet.pdf (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Mei, Z., Zhang, J., & Zhou, Q. (2024). The role of government in helping SMEs to access finance: An evolutionary game modeling and simulation approach. PloS one, 19(12), 1-31.
• Monnier, J. M., & Vercellone, C. (2014). The foundations and funding of basic income as primary income. Basic Income Studies, 9(1-2), 59-77.
• More, T. (1995). Utopia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Murat, G., & Şengül, B. (2023). Yapay zekânın istihdama yönelik etkileri: Bir sosyal politika önlemi olarak evrensel temel gelir. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 85, 199-213.
• Ninomiya, S. (2003). A new simulation scheme of diffusion processes: application of the Kusuoka approximation to finance problems. Mathematics and Computers in Simulation, 62(3-6), 479-486.
• Ordu, M. (2022). A simulation-based decision-making approach to evaluate the returns on investments. International Journal of Simulation Modelling, 21(3), 441-452.
• Ordu, M. (2023). A performance analysis of attack individual pension funds by a system dynamics simulation approach. B. Sarper ve F. Tuğrul (Eds.), 9th International IFS Contemporary Mathematics and Engineering Conference içinde (260-261 ss.). Tarsus, Turkey
• Ordu, M. (2024). A system dynamics-based investment analysis approach for aggressive pension mutual funds. 4th International Banking Congress içinde (s.3). Bilecik, Turkey.
• Orlu, C. (2019). Basic income: Is it applicable to modern states? Journal of Social Policy Conferences, 76, 213-237.
• Painter, A., Cooke, J., Burbidge, I., & Ahmed, A. (2019). A basic income for Scotland. RSA Action and Research Centre. Erişim adresi https://www.thersa.org/globalassets/pdfs/rsa-a-basic-income-for-scotland.pdf, (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Pereira, R. (2023). Introduction: Financing approaches to basic income. Pereira, R. (Ed). Financing basic income içinde (1-8), Palgrave Macmillan.
• Pigou, A.C. (1920). The economics of welfare. Londra: Macmillan and Co.
• Pinilla-Pallejà, R., & Sanzo-González, L. (2004). Introducing a basic income system in Spain. 10th Congress of the Basic Income European (Earth) Network içinde, (ss. 1-14). Barcelona. https://basicincome.org/bien/pdf/2004PinillaSanzo.pdf
• Platz, J. (2020). Theories of distributive justice: Who gets what and why. New York: Routledge Taylor and Francis.
• Rakıcı, C., & Bozdağ, C. A. (2022). Evrensel temel gelir ve uygulanabilirliği üzerine bir değerlendirme. Mali Çözüm Dergisi, 32(169), 73-98.
• Raventos, D. (2007). Basic income: The material conditions of freedom. London: Pluto Press.
• Rawls, J. (1971). A theory of justice. Cambridge and Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Resmî Gazete (1963). Dış seyahat harcamaları vergisi kanunu, Sayı 196, Kabul Tarihi 18/02/1963, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11342.pdf (Erişim Tarihi: 23.01.2024)
• Resmî Gazete (1984). Toplu konut kanunu, Sayı 2985, 17/03/1984, 17 Eylül 2024 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2985&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 17.09.2024)
• Resmî Gazete (1996). Bakanlar kurulu kararı, Sayı 22597, 31/03/1996, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22597_1.pdf (Erişim Tarihi: 23.01.2024)
• Resmî Gazete (2001). Yurt dışına çıkışlarda harç alınmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında karar, Sayı 2762, 18/07/2001, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/07/20010728.htm (Erişim Tarihi: 17.09.2024)
• Resmî Gazete (2002). Kamu kurum ve kuruluşlarının ürettikleri mal ve hizmet tarifeleri ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun, Sayı 4736, 23 Ocak 2024 tarihinde 08/01/2002, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2002/01/20020119.htm#1 (Erişim Tarihi: 23.01.2024)
• Resmî Gazete (2007). Yurt dışına çıkış harcı hakkında kanun ile çeşitli kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun, Sayı 5597, 23/03/2007, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/03/20070323-1.htm (Erişim Tarihi: 17.09.2024)
• Resmî Gazete (2019). Gelir vergisi kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun, Sayı 7186, 17/07/2019, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/07/20190719M1-1.htm (Erişim Tarihi: 23.01.2024)
• Resmî Gazete (2022). Cumhurbaşkanı kararı, Sayı 5347, 18/03/2022, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/03/20220318-1.pdf (Erişim Tarihi: 23.01.2024)
• Resmî Gazete (2024a). Vergi kanunları ile bazı kanunlarda ve 375 sayılı kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanun, Sayı 7524, 02/08/2024, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/08/20240802-2.htm (Erişim Tarihi: 17.09.2024)
• Resmî Gazete (2024b). Yurt dışına çıkış harcı uygulama genel tebliği, Sayı 32766, 28/12/2024, Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241228-24.htm (Erişim Tarihi: 06.02.2025)
• Salih, P., & Erikli, S. (2022). Evrensel temel gelir ve dünyada örnek uygulamalar. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 56-73.
• Sapmaz, H. (2022). Evrensel temel gelirin Türkiye’de uygulanabilirliği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(4), 25-35.
• Standing, G. (2008). How cash transfers promote the case for basic income. Basic Income Studies, 3(1), 1-30. Standing, G. (2017). Basic income: And how we can make it happen. Yale University Press, Pelican.
• Su, Y., & Lu, N. (2015). Simulation of game model for supply chain finance credit risk based on multi-agent. Open Journal of Social Sciences, 3(01), 31-36.
• Şahin, S. Ç., & Kılıç, İ. E. (2021). Basic income and its applicability in Turkey. New Perspectives on Turkey, 65, 6-26.
• Şen, H., & Sağbaş, H. (2019). Vergi teorisi ve politikasına giriş. Ankara: Barış Arıkan Yayınları.
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü. https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/AnaSayfa.aspx (Erişim Tarihi: 06.02.2025)
• Ter-Minassian, T. (2020). Financing a universal basic income: A primer. Gentilini, U. Grosh, M. Rigolini, J. & Yemtsov, R. (Ed). Exploring universal basic income: A guide to navigating concepts, evidence, and practices içinde (153-182). Washington: World Bank.
• Tisdell, C. A. (1983). Public finance and gains from international tourists: Some theory with ASEAN and Australian illustrations. Singapore Economic Review, 28(1), 3-20.
• Torry, M. (2018). Why we need a citizen's basic income: The desirability and implementation of an unconditional income. Bristol: UK.
• Torry, M. (2019). The Palgrave international handbook of basic income. Switzerland: Palgrave Macmillan.
• Torry, M. (2021). Basic income: A history. Cheltenham and Northampton: Edward Elgar Publishing.
• Türk Hava Yolları (2024). Mali ve operasyonel veriler. Erişim adresi https://investor.turkishairlines.com/tr/mali-ve-operasyonel-veriler/trafik (Erişim Tarihi: 18.11.2024)
• Van Parijs, P. (1992). Arguing for basic income: Ethical foundations for a radical reform. London & New York: Verso.
• Van Parijs, P. V. (1995). Real freedom for all. Oxford: Clarendon Press.
• Van Parijs, P. (2000). A basic income for all. Boston Review, 25(5), 4-8.
• Van Parijs, P. (2004). Basic income: A simple and powerful idea for the twenty-first century. Politics & Society, 32(1), 7-39.
• Waqas-Awan, A., Rosselló-Nadal, J., & Santana-Gallego, M. (2021). New insights into the role of personal income on international tourism. Journal of Travel Research, 60(4), 799-809.
• White, S. (1997). Liberal equality, exploitation, and the case for an unconditional basic income. Political Studies, 45(2), 312-326.
• Widerquist, K. (2017) The cost of basic income: Back-of-the-envelope calculations. Basic Income Studies, 12(2), 1-13.
• Widerquist, K., & Arndt, G. (2020). The cost of basic income in the United Kingdom: A microsimulation analysis. Basic Income Earth Network. https://basicincome.org/wp-content/uploads/2020/07/Cost-of-BI-in-the-UK-A-Microsimulation-ForPosting.pdf
• Widerquist, K., Lewis, MA., & Steven, P. (2005). The ethics and economics of the basic income guarantee. London & New York: Routledge.
• Yapıcı, F., & Karabulut, Ş. (2018). 16. yüzyıldan 21. yüzyıla temel gelir düşüncesinin yeniden doğuşu. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 52, 353-380.
• Yi, G. (2018). The effects of Basic Income on labour supply. Korean Social Security Studies, 34(1), 193-218.
• Zheng, Y., Guerriero, M., Lopez, E. V., & Haverman, P. (2017). Universal basic income: A working paper. A policy option for China beyond 2020? UNDP China Office, 1-41. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/cn/UNDP-CH-Universal-Basic-Income-A-Working-Paper.pdf