BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNDE İÇ DENETİM VE TEFTİŞ KURULLARININ ETKİNLİĞİ

Yıl 2024, Sayı: 29, 47 - 64, 31.01.2024

Gizem Fesli Orhan Veli Alıcı

https://doi.org/10.58348/denetisim.1335538

Cited By: 1

Öz

Büyükşehir belediyeleri, günümüzde Türkiye’deki nüfusun önemli bir kısmına çok sayıda mahalli müşterek nitelikli hizmet sunan, alt kademedeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan ve kimi konularda bu idareleri denetleyen lider mahalli idare konumundadır. Yerelde yeni bir vesayet makamı haline getirilen büyükşehir belediyelerinin gerek sundukları hizmetlerin sayısal çokluğu gerekse de bu hizmetlerin sunulduğu coğrafi alan ve dolayısıyla da bütçesel büyüklük nazara alındığında büyükşehir belediyelerinin etkin bir şekilde denetlenmesinin gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Dış denetim kısıtlı bir zamanda ve belirli konularda yoğunlaşırken süreklilik arz eden ve kapsam itibariyle idarenin tüm süreçlerine yönelebilen iç denetim birimlerinin ise söz konusu denetim kapsamında önemi artmaktadır. Hâlihazırda büyükşehir belediyeleri, iç denetçiler ve belediye müfettişleri vasıtasıyla iç denetime tabi tutulmaktadır. Ancak her iki denetim biriminin dayandığı mevzuat ve denetleme saikleri ile büyükşehir belediye başkanının belirli bir süre için seçimle görev başına gelmesine bağlı olarak denetimden beklentisi farklılaşmaktadır. Bu nedenle de iç denetimin etkinliği ve iç denetimden beklentiler noktasında hiyerarşik silsile içerisinde kimi sorunlara rastlanılmatkadır. Çalışma kapsamında büyükşehir belediyelerinde iç denetim ve teftiş kurullarının etkinliğinin belirlenmesi amaçlamış, büyükşehir belediyelerinde görev yapmakta olan iç denetçi ve müfettişlere birincil veri toplama yöntemi olan bir anket uygulanmış ve iç denetim ve teftiş kurullarının faaliyetlerinde rastlanılan sorunlar tespit edilmiş, denetim birimleri ile üst yönetici olan belediye başkanları arasındaki ilişkiler incelenmiş ve daha etkili, ekonomik ve verimli bir denetimin tesis edilebilmesi adına çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, Denetim, Teftiş, İç Denetçi, Müfettiş.

EFFICIENCY OF INTERNAL AUDITING AND INSPECTION BOARDS IN METROPOLITAN MUNICIPALITIES

Öz

Metropolitan municipalities are the leading local administrations that provide numerous local joint services to a significant portion of the population in Turkey, coordinate among the lower-level district municipalities, and supervise these administrations on certain matters. Considering both the numerical multiplicity of the services offered by the metropolitan municipalities, which has been established as a new tutelage authority at the local level, and the geographical region in which these services are provided, and therefore the budgetary size, the necessity of effectively supervising of the metropolitan municipalities has emerged. While external auditing focuses on limited time and certain issues, internal audit units are continuous and can focus on all processes of the administration in terms of scope, and it has become more significant within the context of the said auditing. Currently, metropolitan municipalities are subjected to internal auditing through internal auditors and municipal inspectors. However, depending on the metropolitan mayor's election for a certain period, as well as the legislation and supervisory motivations on which both audit units are based, expectations from inspection differ. Hence, certain issues are encountered within the hierarchical sequence regarding the effectiveness of internal auditing and the expectations from it. The study aims to determine the effectiveness of internal auditing and inspection boards in metropolitan municipalities. For this purpose, a questionnaire, which is the primary data collection method, has been applied to the internal auditors and inspectors working in metropolitan municipalities, and the issues encountered in the activities of the internal audit and inspection boards have been determined. In addition, the relationships between audit units and the mayors have been examined, and suggestions have been provided to establish more effective, economical, and efficient supervision.

Anahtar Kelimeler

Internal Auditing, Supervision, Auditing, Internal Auditor, Inspector.

Kaynakça

• Alıcı, O. V. (2016). Kamu yönetiminde iç denetim mekanizmasının reorganizasyonu, Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 185-200.
• Arslan, C. (2013). İç denetim ve büyükşehir belediyelerinin iç denetim uygulamaları üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, N. (2014). Kamuda iç denetim sistemi: büyükşehir belediyeleri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bilge, S. & Daşkaya, N. (2015). Mahalli idarelerde iç denetimin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, (168), 108-133.
• Deran, A. & Alıcı, O. V. (2020). Büyükşehir belediyeleri ile bağlı idarelerde iç denetimin etkinliği: Mersin örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, (2), 720-735.
• Gedik, S. C. (2012). Yönetsel denetim açisindan büyükşehir belediye müfettişliği ve teftiş kurullarinin Kocaeli Büyükşehir Belediyesi örneğinde incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Görmen, M. (2022). İç denetim deneyimi ile iç denetim etkinliği arasındaki ilişki: literatür taraması. Denetişim Dergisi, (24), 117-133.
• Kavakoğlu, T. (2010). Yerel yönetimlerde iç denetim modeli: Denizli İl Özel İdaresi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kızılboğa, R. & Alıcı, O.V. (2011). Belediyelerin denetiminde farklı bir model önerisi, Mevzuat Dergisi, (167), 1-11.
• Korkmaz, O., Deran, A. & Alıcı, O. V. (2022). Kamu iç denetçilerin karşılaştıkları etik ikilemler, Denetişim Dergisi, (25), 131-147.
• Sarıkaya, K. (2019). Belediyelerin denetiminde karşilaşilan sorunlar ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Uzun, A. & Usta, H. (2021). Cumhurbaşkanliği hükümet sisteminde iç denetim: sorunlar ve çözüm önerileri. Denetişim Dergisi, (23), 27-40.
• İnternet Kaynakları
• 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu (2003). T.C. Resmi Gazete (rega.gov.tr). Tarih/Sayı: 24.12.2003/25326.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu (2004). T.C. Resmi Gazete (rega.gov.tr). Tarih/Sayı: 23.07.2004/25531.
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu (2005). T.C. Resmi Gazete (rega.gov.tr). Tarih/Sayı: 13.07.2005/25874.