ÇALIŞANLARIN İŞ HUKUKU OKURYAZARLIK SEVİYELERİNİN ÖLÇÜLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE NİTEL BİR ÇALIŞMA: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 31 - 50, 22.07.2025

Mustafa Kesen , Erkan Gökşen

Öz

İnsan ömründe büyük yer kaplayan ve belki de insan ömrünün en önemli parçası çalışma hayatıdır. Haklarını ve hakları ihlal edildiğinde haklarını arama yollarını bilen çalışanların iş hayatı diğerlerine göre daha konforlu olacaktır. Çalışmada, çalışanların iş hukuku (4857 Sayılı İş Kanunu) okuryazarlık seviyelerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın genel sorusundan hareketle yönlendirmeyen, kolay anlaşılır, açık uçlu 21 soru hazırlanmıştır. Ver toplama aracı, bilgi düzeyi 9 soru, iş hukuku ve yaşantı 7 soru ve sendikal yaşam 4 soru olmak üzere 3 ana ölçekten oluşmaktadır. Aydın ili, Efeler ilçesinde faaliyet gösteren 3 eğitim, 2 konaklama ve 3 sağlık olmak üzere toplam 8 kurumda farklı görev ve pozisyonlarda çalışan, her iş kolundan 3 sendika üyesi, 3 sendika üyesi olmayan olmak üzere toplam 18 çalışanla mülakat yapılmıştır. Elde edilen bulgular tematik yöntemle analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, katkı sağlayanların %64’ünün bilinçlendirici seviyede, %36’sının ise çoklu ve çeşitli seviyede iş hukuku okuryazarı olduğu tespit edilmiştir. Tercih edilen okuryazarlık seviyesinin çoklu ve çeşitli okuryazarlık seviyesi olduğu düşünüldüğünde, katkı sağlayanların iş hukuku okuryazarlık seviyelerinin arzu edilen seviyede olmadığı kanaatine varılmıştır. Arzu edilen çoklu ve çeşitli okuryazarlık seviyesinde bulunan katkı sağlayanların sendika üyesi olmalarından hareketle, sendika üyeliğinin iş hukuku okuryazarlık seviyesine olumlu katkısı olduğu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Hukuku, Okuryazarlık, İş Hukuku Okuryazarlığı, Aydın İli, Nitel Çalışma

A QUALITATIVE STUDY ON THE MEASUREMENT AND EVALUATION OF EMPLOYEE’S LABOR LAW LITERACY LEVELS: THE CASE OF AYDIN PROVINCE

Öz

Working life is a major part of human life and perhaps the most important part of it. Work life of employees who know their rights and the ways to claim their rights when their rights are violated will be more comfortable than others. This study aims to measure and evaluate the labor law literacy levels of employees, specifically regarding Labor Law No. 4857. Based on the general question of the study, 21 non-directive, easy-to-understand, open-ended questions were prepared. The data collection tool consists of 3 main scales:knowledge level (9 questions), labor law and life (7 questions), and union life (4 questions).The study involved interviews with 18 employees from 8 institutions (3 in education, 2 in accommodation, and 3 in health) operating in the Efeler district of Aydın province. The participants included 3 union members and 3 non-union members from each sector, working in various positions and roles. The findings were analyzed thematically. As a result of the study, it was determined that 64% of the contributors were literate in labor law at the “awareness- raising” level and 36% at multiple and various levels. Considering that the preferred literacy level is multiple and various literacy level, it is concluded that the labor law literacy levels of the contributors are not at the desired level. Notably, participants with the desired level of literacy were all union members, suggesting that union membership positively contributes to labor law literacy levels.

Anahtar Kelimeler

Labor Law, Literacy, Labor Law Literacy, Aydın Province, Qualitative Study.

Kaynakça

• Akar, H., ve Ersü, A. A. (2020). Eğitimcilerin sendikal örgütlenme nedenlerinin incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(2), 50-67.
• Aydın. A. (2022). Sendikalar ve iş güvencesi: Güvencesiz sendikacılığa doğru mu? HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 11(29), 75-90.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). Parameters of Content Analysis. Education and Science, 39(174), 33-38. Esener, T. (1978). İş Hukuku. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Güneş, F. (1997). Okuma-yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Güneş, F. (2019). Okuryazarlık Yaklaşımları. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(3), 224-246.
• Kumlu, M. (2004). İş Kanunu’nun Temel Felsefesi. MESS Mercek, 9(34), 12-18.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma. Ankara: Nobel.
• Saymen, F.H. (1954). Türk İş Hukuku. İstanbul: Hak Kitabevi.
• UNESCO (2016). Geçmişi Okumak, Geleceği Yazmak, 50’li Yıllarda Okuryazarlığı Teşvik Etmek – Kısa Bir Analiz. Paris: UNESCO.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Beşinci Baskı). Ankara: Pegem Seçkin Kitabevi.
• Yılmaz, E. (1982). Hukuk Sözlüğü. Ankara: Doruk Yayıncılık.