Example of Cultural Synergy in Music: Arabesque

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 10, 466 - 478, 27.09.2025

Volkan Kaptan

https://doi.org/10.5281/zenodo.17169581

Öz

Synergy, which refers to working together across many disciplines, particularly in the social sciences, signifies a new formation resulting from the union of two different elements. The fundamental tenet of the term synergy is that the whole is greater than the results its parts could achieve individually, and that it integrates differences beyond similarities. At the same time, synergy, in a micro sense, liberates individuals from outdated patterns and facilitates the emergence of a new way of thinking. Arabesque music is one example of a movement that transcends traditional patterns within Turkish culture and demonstrates its uniqueness as a new way of thinking. Rather than being fundamentally a product of a single culture, Arabesque music is both a sociological remnant of Westernization and an example of cultural synergy that transcends traditional patterns, resulting from the convergence of diverse elements from non-Western cultures, such as Turkish, Indian, and Arab. This study, using historical analysis and literature review, aims to demonstrate that, contrary to the claim that Arab music is Arabic, arabesque music constitutes an example of cultural synergy.

Anahtar Kelimeler

Music , Cultural Synergy , Arabesque , Migration , Westernization.

Müzikte Kültürel Sinerji Örneği: Arabesk

Öz

Sosyal bilimler başta olmak üzere birçok disiplinde birlikte çalışmak manasına gelen sinerji, iki farklı unsurun birlikteliğinden mütevellit yeni bir oluşumu imler. Sinerji teriminin temel bakiyesi ise bütünün parçalarının yalnız başlarına elde edecekleri sonuçtan daha fazla olması ve benzerliklerin dışında farklılıkları da kaynaştırması yönündedir. Aynı zamanda sinerji mikro manada kişiyi eskimiş kalıplarından kurtarırken aynı zamanda yeni bir düşünce tarzının da oluşmasına olanak sağlar. Türk kültür yapısı içinde geleneksel kalıpların dışına çıkılan ve yeni bir düşünce tarzı olma özelliğini ortaya koyan örneklerden biri arabesk müziktir. Arabesk müzik temelde tek bir kültürün ürünü olmaktan ziyade hem sosyolojik manada Batılılaşmanın bir bakiyesi hem de Batı dışında Türk, Hint ve Arap kültürleri gibi farklı unsurların bir araya gelmesiyle meydana gelmiş geleneksel kalıplarının dışına çıkılan kültürel bir sinerji örneğidir. Bu çalışmada tarihsel inceleme ve literatür tarama metodu kullanılarak, arabesk müziğin Arap müziği olduğu savının aksine kültürel sinerji örneği teşkil ettiğinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzik , Kültürel Sinerji , Arabesk , Göç , Batılılaşma.

Kaynakça

• Ada, S. (2002). Arabesk Müziğin Toplumsal Boyutları, M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 4, s. 1-6.
• Adler, N. J. (1999). International Dimensions of Organizational Behaviour, Canada: South-Western College.
• Akpolat, T., Levent, F. (2018). Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinerji Ölçeği’nin Geliştirilmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 14, Cilt 2, s. 728-744.
• Altay, S. (2022). Alman Sanatçı Paul Hindemith’in Türk Müzik Yaşamının Düzenlenmesine Yönelik Çalışmaları, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 35, s. 425-457.
• Ansoff H. I. (1965), Corporate Strategy: An Analytic Approach to Business Policy for Growth and Expansion, New York: McGraw Hill.
• Ayas, G. (2014). Mûsiki İnkılâbı’nın Sosyolojisi Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim, İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Ayas, G. (2019), Türk Oryantalizminin Arabesk Tartışmalarına Etkisi: Kendini Şarklılaştırma, Garbiyatçı Fantezi ve Arabesk Müzik, Rast Müzikoloji Dergisi, Sayı 7, Cilt 2, s. 2091-2121.
• Bağce, H. E. (2004). “Modernliğin Temelleri ve İkircikli Serüveni”, Modernlik ve Modernleşme Sürecinde Türkiye, ed. Güngör Erdumlu, Ankara: Babil Yayınevi, s. 3-59.
• Belge, M. (1983). Tarihten Güncelliğe, Ankara: Alan Yayınları.
• Berman, M. (1978). All That is Solid Melts into Air, The Experience off Modernity, London: Penguin Group.
• Berman, M. (2012). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor Modernite Deneyimi, çev. Ü. Altuğ, B. Peker, 15. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çakır, S. (2011). Türkiye’de Göç, Kentleşme/Gecekondu Sorunu ve Üretilen Politikalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 23, s. 209-222.
• Çakır, S. (2022). Türkiye’de Göç, Kentleşme/Gecekondu Sorunu ve Üretilen Politikalar, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 23, s. 209-222.
• Çekin, E. (2021). Türkiye’de Şeker Sanayinin Gelişimi ve Amasya Şeker Fabrikası, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Amasya: Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı.
• Eğribel, Ertan (1984). Niçin Arabesk Değil, Ankara: Süreç Yayıncılık.
• Ehtiyar, R. (2003). Kültürel Sinerji: Uluslararası İşletmelere Yönelik Kavramsal Bir İrdeleme, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı 5, s. 66-78.
• Findley, V. C. (2017). Modern Türkiye Tarihi, çev. Onur Güneş Ayas, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gül, E. (2021). Sevgili Arsız Ölüm ve Berci Kristin Çöp Masalları’nda Arabesk Unsurlar, Hars Akademi, Sayı 4, Cilt 8, s. 556-570.
• Güngör, E. (1997). 1950’ler Türkiye’sinde Modernleşme ve Gündelik Hayat Değişimlerine Sinema Üzerinden Bakmak: İstanbul Geceleri Filmi, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), Sayı: 3, Cilt: 2, 94-112.
• Güngör, N. (1993). Sosyo-Kültürel Açıdan Arabesk Müzik, Ankara: Bilgi Yayınları.
• Kuru, B., Kahveci, G. (2024). Öğretmen Algılarına Göre Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Örgütsel Sinerji Arasındaki İlişki, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 3, Cilt: 26, s. 997-1016.
• Küçükkaplan, U. (2013). Arabesk-Toplumsal ve Müzikal Bir Analiz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Oskay, Ü. (1998). Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özbek, M. (1994). Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdevecioğlu, M., Balcı, F İ. (2011). Kültürel Sinerji Yönetimi: Kavramsal Çerçeve, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 38, s. 27-45.
• Özmalatyalılar, B. S. Ö., Gürel, M. Ö. (2024). Toplumsal Dönüşümün Mekânsal Yansıması: Taksim Belediye Gazinosu, 1939, Art-Sanat, Sayı: 21, s. 403-527.
• Sarıkaya, H. S., Tunalı, S. (2014). Bela Bartok’un Çağdaş Türk Müziğine Katkılarının İncelenmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 2, Cilt: 6, s. 299-313.
• Selçuk, T. (1981). Dünyanın Batık Kısmından Su Seviyesine Çıkmak İsteyenlerin Müziği, Bilim ve Sanat, Sayı: 2, s. 58-91.
• Stokes, M. (2012). Türkiye’de Arabesk Olayı, çev. Hale Eryılmaz, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Sümer, H. (2000). Birleşmelerde Sinerji. Öneri Dergisi, Sayı 3, Cilt 13, s. 111-115.
• Şenyapılı, Ö. (1985). “Arabesk”. Müzik Ansiklopedisi, Cilt 1, Ankara: Uzay Ofset Ltd.
• Uluskan, S. B. (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları. Ankara: Korza Basım.
• Yıldırım, A. (2004). Kentleşme ve Kentleşme Sürecinde Göçün Suç Olgusu Üzerine Etkileri, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı.
• İnternet Kaynakları
• Şahin, Çağatay (1991). “Türkiye’de Arabesk Müzik kültürü ve TRT Sansür Kararlarının Etkisi: Sen Benim İçimde Korkulu Rüya., “http://www.umut.org.tr/UserFiles/Files/Document/document_3a6af37d21fe4153b28872d7b54f2982.pdf, Erişim tarihi: 27. 06.2025.
• Arıtürk, Cem (2018). “Hayata Arabesk Bakmak”, https://www.milliyet.com.tr/pembenar/doc-dr-cem-ariturk/hayata-arabesk-bakmak-2690513, Erişim tarihi: 04.09.2025.