TOPLUMSAL YAPI ÇÖZÜMLEMELERİ VE BİLGİ TOPLUMU

Year 2021, Volume: 9 Issue: 1, 502 - 533, 31.03.2021

Abdülbeşir Ceylan

https://doi.org/10.19145/e-gifder.835368

Abstract

Toplumsal yapı sosyolojinin odak noktasını oluşturan kavramlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda toplumsal yapı, makrososyolojik alanda toplumların sınıflamasına götüren bir ölçütler dizgesinin yardımıyla kurulan bir modeldir. Bu çalışmada bilgi toplumu, sosyolojinin klasik kuramcılarının tanımlamaya çalıştığı toplumsal yapılar doğrultusundaki metodolojik sınıflandırma çerçevesinde çözümlenmiştir. İnsanlık, varlığını daha çok sanayileşme sürecine borçlu olduğu bilgi toplumu sürecini, yaşamaktadır. Bilgi toplumu, bilgisayar ve iletişim teknolojilerine yatırım yapan ve pek çok özelliğiyle sanayi toplumundan farklılık gösteren bir toplumdur. Modern ile postmodern arasındaki kırılmada neyin belirleyici olduğu konusu, sosyal bilimciler arasında tartışmalıdır. Fakat sanayi sonrası toplumu postmodern toplum olarak niteleyenler, diğer nitelemelerden epistemolojik açıdan farklılık arz ederler. Postmodern toplum kuramcıları genel olarak sanayi sonrası toplumu, modern sonrası olarak farklı bir paradigma temelinde yeniden şekillendiği yönünde ortak bir kanaati paylaşırlar. Bunların yanı sıra bilgi toplumu, teknolojinin gelişmelerin insanlığı şekillendirmesi açısından teknoloji toplumu olarak da değerlendirilmektedir. Dünyadaki gelişmeler, haberler ve bilgi bu teknolojik araçlarla iletilmekte ve yayılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, yukarıda bahsedilen farklı toplumsal yapıların incelenmesine ek olarak, küreselleşmeye de değinilerek Türkiye'nin durumuna da bir bakış açısı sunulmaktadır.

Keywords

Toplumsal Yapı, Bilgi Toplumu, Küreselleşme

SOCIAL STRUCTURE ANALYSIS AND INFORMATION SOCIETY

Abstract

Social structure emerges as one of the concepts that constitutes the focus of sociology. Social structure is also a model established with the help of a system of criteria that leads to the classification of societies in the macro-sociological field. In this study, the information society has been analyzed within the framework of the methodological classification in line with the social structures that classical theorists of sociology tried to define. Humanity is experiencing the information society process, which it owes its existence mostly to the industrialization process. Information society is a society that invests in computer and communication technologies and differs from the industrial society with many features. What determines the break between the modern and the postmodern is controversial among social scientists. But those who characterize post-industrial society as postmodern society differ epistemologically from other qualifications. Postmodern social theorists generally share a common belief that post-industrial society has been reshaped on the basis of a different paradigm as post-modern. In addition to these, the information society is considered as a technology society in terms of the developments in technology which shapes humanity. Global developments, news and information are transmitted and spread by these technological tools. Therefore, in this study, in addition to examining the above-mentioned different social structures, a point of view to the state of Turkey is also provided with reference to globalization.

Keywords

Social Structure, Information Society, Globalization

References

• BAUMAN, Zygmunt (1996). Yasa Koycular İle Yorumcular, (Çev: K. Atakay), İstanbul: Metis Yayınları.
• BELEK, İlker (1999). Postkapitalist Paradigmalar, İstanbul: Sorun Yayınları.
• BOTTOMORE, Tom B. (2000). Toplumbilim, (Çev: Ünsal Oskay), İstanbul: Der Yayınları.
• BOZKURT, Ömer (1972). Ayrımsal Sosyoloji ve Toplumsal Yapı, Ankara: TODAİE.
• BOZKURT, Veysel (1996). Enformasyon Toplumu ve Türkiye, İstanbul: Sistem Yayınları.
• CALLİNİCOS, Alex (2001). Postmodernizme Hayır, (Çev: Ş. Pala), Ankara: Ayraç.
• CASTELLS, Manuel (2001). The Rise of Network Society, Oxford: Blackwell.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2000). Sekizinci Beş yıllık Kalkınma Planı. Ankara.
• DURA, Cihan (1990). Bilgi Toplumu, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• DURAN, Ragıp ve İlke ŞANLIER (2000). “Noam Chomsky ile medya, küreselleşme ve şiddet üzerine”, Virgül, Sayı: 31, s. 6-13.
• DURKHEIM, Emile (1964). Division of Labor in Society. New York: The Free Press.
• FEATHERSTONE, Mike (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev: M. Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FOUCAULT, Michel (2000). Hapishanenin Doğuşu, (Çev: M. A. Kılıçbay), Ankara: İmge.
• GRIMSHAW Damian, Steven VINCENT ve Hugh WILLMOTT (2001). “New Control Models and Emergent Organizational Forms: Private-Public Contracting in Public Administration”, Administrative Theory and Praxis, Vol. 23, No. 3, pp. 407-430.
• HABERMAS, Jürgen (1997). “Modernity: An Unfinished Project”, Habermas and the Unfinished Project of Modernity, (Der: Maurizio d’Entreves ve Seyla Benhabib), Boston: MIT Press, pp. 38-57.
• HARDT, Micheal, Antonio NEGRI (2001). İmparatorluk, (Çev: A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayyınları.
• HORKHEİMER, Max (1994). Akıl Tutulması, (Çev: O.Koçak), İstanbul: Metis.
• HORKHEIMER, Max ve Theodor W. ADORNO (1996). Aydınlanmanın Diyalektiği, (Çev: O. Özügül), İstanbul: Kabalcı.
• JAMESON, Frederic (1997). Marksizm ve Biçim: Yirminci Yüzyılda Diyalektik Yazın Kuramları, Ççev: M. H. Doğan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KALE, Nesrin (2002). “Modernizmden Postmodernist Söylemlere Doğru”, Doğu-Batı, Yıl: 5, Sayı: 19, s. 29-49.
• KEYDER, Çağlar (1996). Ulusal Kalkınmacılığın İflası. İstanbul: Metis.
• KONGAR, Emre (2002). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi.
• KUMAR, Krishan (1999). Sanayi Sonrası Toplumdan Postmodern Topluma, (Çev: M. Küçük), Ankara: Dost.
• MARCUSE, Herbert (1986). Tek Boyutlu İnsan, (Çev: A. Yardımlı), İstanbul: İdea.
• MARX, Karl (1993). Ekonomi Politiğin Eleştirilmesine Katkı, (Çev: S. Belli), İstanbul: Sol-Onur Yayınları.
• MILLS, C. Wright (2000). Toplumbilimsel Düşün, (Çev: Ü. Oskay), İstanbul: Der.
• SYMON, Gillian (2000). “Information and Communication technologies and The Network Organization: A Critical Analysıs”, Journal of Occupational & Organizational Psychology, Vol.73, Issue:4, pp. 389-415.
• TOFFLER, Alvin (1981). Üçüncü Dalga, (Çev: A. Seden), İstanbul: Altın Kitaplar.
• TOMLİNSON, John (1999). Kültürel Emperyalizm: Eleştirel Bir Giriş, (Çev: E. Zeybekoğlu), İstanbul: Ayrıntı.
• TOURAINE, Alain. (1995). Modernliğin Eleştirisi, (Çev: H. Tufan), İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
• WAGNER, Peter (1996). Modernliğin Sosyolojisi: Özgürlük ve Cezalandırma, (Çev: M. Küçük), İstanbul: Sarmal.
• WEBER, Max (1993). Sosyoloji Yazıları, (Çev: T. Parla), İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• WEST, David (1998). Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, (Çev. A. Cevizci), İstanbul: Paradigma.
• World Development Indicators Database (2002), http://devdata.worldbank.org/, Erişim Tarihi: 11.09.2021.
• World Development Indicators Database (2003), http://devdata.worldbank.org/, Erişim Tarihi: 11.09.2021.
• YILMAZ, Aytekin (1996). Modernden Postmoderne Siyasal Arayışlar, Ankara: Vadi Yayınları.