Examination of the Visual Reading Skills of Gifted Students in BİLSEMs and Other Students in Terms of Different Variables

Year 2025, Volume: 16 Issue: 31, 87 - 112, 16.07.2025

Devrim Murat Güzelküçük , Neslihan Yıldız Atam

https://doi.org/10.58689/eibd.1633839

Abstract

This study aimed to identify the differences in visual reading skills between gifted students and those with typical development and to examine whether these differences vary based on factors such as gender, grade level, parental education, social media use (daily), digital gaming duration (daily), and reading time (daily). A quantitative research design employing a survey model was utilized, and data were collected from 143 typically developing students and 106 gifted students enrolled in the 2024-2025 academic year. The study employed purposive sampling. Data were obtained using the "Visual Reading Skills Achievement Test," developed by the researchers with contributions from field experts. The data were analyzed using IBM SPSS 26 software, employing statistical methods such as t-tests and ANOVA. The findings indicated that gifted students' scores on the visual reading skills achievement test significantly differed from those of their typically developing peers. Additionally, the test results of gifted students showed significant differences based on gender, grade level, and daily reading time. The comparison of test scores between typically developing and gifted students was conducted to assess variations across different variables. Overall, the results align with the existing literature and suggest that visual reading skills are influenced by multiple factors.

Keywords

Visual reading , typically developing students , gifted students.

BİLSEM’lerdeki Özel Yetenekli Öğrencilerle Diğer Öğrencilerin Görsel Okuma Becerilerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, özel yetenekli öğrencilerle normal/tipik gelişim gösteren öğrencilerin görsel okuma becerilerindeki farklılıkların belirlenmesi ve bu bireylerde sınıf düzeyi, cinsiyet, anne ve baba eğitim durumu, günlük sosyal medya kullanımı, günlük dijital oyun oynama süresi ve günlük kitap okuma süresi gibi değişkenlere göre farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmada nicel yöntemlerden tarama modeli kullanılmış ve veriler, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine devam eden 143 normal/tipik gelişim gösteren ve 106 özel yetenekli öğrenciden toplanmıştır. Bu çalışmada uygun örnekleme kullanılmıştır. Çalışmanın verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilerek alan uzmanlarının katkılarıyla oluşturulan "Görsel Okuma Becerileri Başarı Testi" ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 26 paket programı kullanılmış ve analizlerde t-testi ile ANOVA gibi istatistiksel yöntemlerden yararlanılmıştır. Bulgular, özel yetenekli öğrencilerin görsel okuma becerileri başarı testinden elde ettiği sonuçların, normal/tipik gelişim gösteren öğrencilere göre anlamlı bir farklılığa neden olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, özel yetenekli öğrencilerin test sonuçlarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve kitap okuma süresi (günlük) değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Normal gelişim gösteren öğrenciler ile özel yetenekli öğrencilerin test sonuçları karşılaştırılarak değişkenler bağlamında farklılık olup olmadığı değerlendirilmiştir. Ulaşılan sonuçlar, genel olarak alan yazını ile uyumludur ve görsel okuma becerilerinin farklı unsurlardan etkilendiğini ortaya koymaktadır.

Keywords

Görsel okuma , normal/tipik gelişim gösteren öğrenci , özel yetenekli öğrenci.

References

• Akçam, H. K. (2006). Görsel okumanın ilköğretim 5. sınıf bilgi verici metinlerde anlam kurmaya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Arı, G. ve Soylu, S. (2020). Beşinci sınıf öğrencilerinin görsel okuma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(2), 718-735.
• Arpaguş, E. K., Moğol, S. ve Ünsal, Y. (2015). Görsel okumanın ortaöğretim öğrencilerinin fizik dersi başarılarına etkisi: Hareket konusu örneği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 65-81.
• Aslan, H. (2015). Tarih öğretmenlerinin görsel kullanma durumları ve bunun lise öğrencilerinin görsel okuma becerilerine yansıması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Ateş, M., Sur, E. ve Çelik, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin görsel okumayla ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-15.
• Aydın, N. (2020). Türkçe dersinde kısa film destekli etkinliklerin görsel okuma becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Bangir-Alpan, G. (2013). Görsel okuryazarlık eğitiminin öğretmen adaylarının problem çözme yaklaşımlarına etkisi: Gazi Üniversitesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 111130.
• Baş, Ö. ve Kardaş, N. (2014). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma becerisi ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 230-243.
• Batic, J., & Haramija, D. (2015). The importance of visual reading for the interpretation of a literary text. Center for Educational Policy Studies Journal, 5(4), 31-49.
• Bilgiç, N., Taştan, A., Kurukaya, G., Kaya, K., Avanoğlu, O. ve Topal, T. (2021). Özel yetenekli bireylerin eğitimi strateji ve uygulama kılavuzu. Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Bozkurt, E. ve Ulucan, M. (2014). İlköğretim 1. sınıf Türkçe ders programı görsel okuma-görsel sunu kazanımlarının incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 22-60.
• Brill, J. M., Kim, D. & Branch, R. M. (2001). Visual literacy defined: the results of a Delphi study - can IVLA (operationally) define visual literacy? R. E. Griffen, V. S. Williams & J. Lee (Eds.), In Exploring the visual future: art design, science and technology (pp. 9-15). The International Visual Literacy Association.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Certo, J., Moxley, K., Reffitt, K., & Miller, J. A. (2010). I learned how to talk about a book: Children's perceptions of literature circles across grade and ability levels. Literacy Research and Instruction, 49(3), 243-263.
• Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
• Curtiss, D. (1987). Introduction to visual literacy: A guide to the visual arts and communication. Prentice-Hall.
• Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Çelik, G. (2017). Türkçe derslerinde görsel okuryazarlık yoluyla okuma becerilerinin geliştirilmesi: Bir karma yöntem çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Debes, J. (1968). Some foundations of visual literacy. Audio Visual Instruction, 13(9), 961-964.
• Duchastel, P. C. (1980). Research on illustrations in instructional text. ERIC Document. ED215324.
• Erkan, Ö. (2023). 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel görsel okuma becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Fehrenbach, C. R. (1991). Gifted/Average readers: Do they use the same reading strategies. Gifted Child Quarterly, 35(3), 125-127.
• Field, A. (2024). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage publications limited.
• Göçer, A. ve Tabak, G. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe öğrenci çalışma kitaplarının görsel okuma etkinlikleri bağlamında incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 790-799.
• Güldaş, G. (2012). İlköğretim birinci sınıf Türkçe kitaplarındaki görsel okuma etkinlikleri ile ilgili öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi.
• Güneş, F. (2013). Görsel okuma eğitimi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(1), 1-17.
• Güven, M. ve Aktaş, B. Ç. (2014). Eleştirel okuma ve görsel okuma arasındaki ilişki. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 3(6), 31-45.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited.
• Hortin, J. (1983). Visual literacy and visual thinking. Moore, D. M. and Myer, F. M. (Eds.), In Visual literacy: A Spectrum of Visual Learning (pp. 5-29). Educational Technology Publications.
• Hu, Y., & Hwang, G. J. (2024). Cultivating visual literacy and critical thinking tendency with technological knowledge organizing supports: a concept mapping-based online problem-posing approach. Educational technology research and development, 72(4), 1-24.
• IBM Corp. (2021). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 28.0. IBM Corp.
• Karasar, N. (2022). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Nobel Yayıncılık.
• Kárpáti, A. (2020). Visual literacy in the age of the image. Joseph, S. (Ed.), In Humanistic futures of learning: perspectives from UNESCO Chairs and UNITWIN Networks (pp. 63–66). UNESCO.
• Kartal, N. (2024). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının görsel okuma becerisi bağlamında incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Kavas, İ. K. (2022). İlkokul 4. sınıf fen bilimleri dersinde İnfografik kullanımının öğrencilerin temel becerilerine ve görsel okuma becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Kuru, A. (2008). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğretim programında yer alan görsel okuma ve görsel sunu becerilerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Kuvvetli, E. (2008). Görsel okumanın ortaöğretim öğrencilerinin fizik dersi başarılarına etkisinin araştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Lundy, A. D., & Stephens, A. E. (2015). Beyond the literal: Teaching visual literacy in the 21st century classroom. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1057-1060.
• Maden, S. ve Altunbay, M. (2016). Türkçe eğitiminde görsel sunu ve görsel okuma aracı olarak grafik ve tabloların kullanımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4). 1971-1983.
• MEB. (2018). Türkçe Öğretim Programı. Millî Eğitim Bakanlığı. MEB. (2019). ABİDE 2018 8. Sınıf Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2024a). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2024b). PISA 2022 OECD Ülke Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2024c). TIMSS 2023 Türkiye Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Nacaroğlu, O. (2020). Özel yetenekli ve normal/tipik gelişim gösteren öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerinin incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 53(2), 693-722.
• Örs, E. ve Baş, B. (2018). İkinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlığı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 95-113.
• Özçakır, A. Ş. (2023). 7. sınıf öğrencilerinin görsel okuma becerilerinin geliştirilmesinde manga kullanımı: Bir eylem araştırması. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Özsarı, İ. (2015). İlkokul birinci sınıf öğrencilerine yönelik görsel okuma eğitim programı geliştirilmesi ve etkililiğinin sınanması. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Öztürk, M., Okur, A. ve Kurnaz, A. (2024). Impact of out-of-school educational environments on the creative and spatial thinking skills of gifted students. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 919-938.
• Özyurt Aydemir, E. (2016). Dördüncü sınıf Türkçe dersi öğretim programının görsel okuma ve sunu becerilerini geliştirme açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi.
• Renzulli, J. S. (2011). What makes giftedness? Reexamining a definition. Phi Delta Kappan, 92(8), 81-88.
• Sarıkaya, B. (2017). Türkçe öğretiminde görsel okuma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 779-796.
• Scheffé, H. (1953). A method for judging all contrasts in the analysis of variance. Biometrika, 40(2), 87-104.
• Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Statton Thompson, D., Beene, S., Greer, K., Wegmann, M., Fullmer, M., Murphy, M., ... & Saulter, T. (2022). A proliferation of images: Trends, obstacles, and opportunities for visual literacy. Journal of Visual Literacy, 41(2), 113-131.
• Şakiroğlu, Y. (2021). Görsel okuma/görsel sunu ve görsel okuryazarlık becerileriyle ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 103-119.
• Tüzel, M. S. (2010). Görsel Okuryazarlık. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27(1), 691-705.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayıncılık.
• Yurtkulu, A. (2019). Özel yetenekli öğrenciler ve akranlarının görsel okuryazarlık düzeyleri ve fen dersindeki görselliğe ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.