Problem durumu: Bilimsel süreç becerileri, öğrenmenin
kalıcı ve yaşamda kullanılır olmasını sağlar. Bilimsel süreç becerilerini
kazanan öğrenciler bilimsel bir araştırmanın nasıl yapıldığını anlar ve
karşılaştıkları sorunları bilimsel yöntemler kullanarak çözebilirler. Bu
nedenle, öğrencilere bilimsel süreç becerilerini kazandıracak ortamların
sunulması son derece önemlidir. Temel beceriler üst düzey becerilerin temelini
oluşturmaktadır. Başka bir ifadeyle; temel becerilerin öğrenilmesi üst düzey
bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi için ön koşuldur. Bu nedenle, temel
becerilerin öğrencilere kazandırılması son derece önemlidir. Bu becerilerin
ilköğretim öğrencilerine hangi düzeyde kazandırıldığı ve bu beceriler üzerinde
hangi değişkenlerin etkili olduğu, araştırılması gereken konular arasında yer
alır.
Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, 3., 4. ve 5.
sınıf öğrencilerinin temel beceri düzeylerini belirlemek ve bu beceri
düzeylerini öğrencilerin cinsiyetine, sınıf düzeyine, yaşadıkları yere ve
okulun bulunduğu sosyo-ekonomik çevreye göre incelemektir. Ayrıca, öğrencilerin
temel beceri düzeyleri ile fene yönelik başarı puanları arasındaki ilişkiyi
belirlemektir.
Araştırmanın Yöntemi: Çalışma tarama modeline göre
tasarlanmıştır. Çalışmaya 3., 4., ve 5. sınıf düzeyinden toplam 1272 ilköğretim
öğrencisi katılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin demografik özellikleri
incelendiğinde, 3.sınıftan 472 öğrenci, 4. sınıftan 352 öğrenci ve 5. sınıftan
448 öğrenci olmak üzere toplamda 625 erkek ve 647 kız öğrenciden oluştuğu
görülmektedir. Ayrıca, çalışmaya katılan öğrencilerin, 18 farklı köyde yer alan
18 okuldan 312 öğrenci, 18 farklı kasabada yer alan 18 farklı okuldan 308
öğrenci, 6 farklı ilçede yer alan 18 farklı okuldan 318 öğrenci ve şehir
merkezinde yer alan 18 farklı okuldan 336 öğrenci olacak şekilde dağılması
sağlanmıştır. Buradaki amaç, öğrencilerin temel beceri puanları üzerinde kırsal
ve merkezin etkisini daha net görebilmek içindir. Ayrıca, öğrencilerin
örnekleme seçiminde okulların bulunduğu sosyo-ekonomik düzeyin az, orta ve
yüksek şeklinde çeşitli düzeylerde olmasına dikkat edilmiştir. Çalışmada veri
toplama aracı olarak “Temel Beceri Ölçeği (Test of Basic Process Skills-BAPS)” kullanılmıştır. Temel Beceri
Ölçeği, Padilla, Cronin ve Twiest (1985) tarafından geliştirilmiş ve
Türkçeye Aydoğdu ve Karakuş (2015) tarafından uyarlanmıştır. Temel Beceri
Ölçeği, gözlem, sınıflama, çıkarım yapma, ölçme, tahmin ve iletişim kurma
becerilerinin her birine yönelik altışar sorudan ve toplamda 31 sorudan oluşan
çoktan seçmeli bir ölçektir. Aydoğdu ve
Karakuş (2015) Temel Beceri Ölçeğinin uyarlanması çalışmasında, dil geçerliği
için öncelikle ölçeği uzmanlar tarafından Türkçeye çevrildiğini
belirtmişlerdir. Araştırmacılar, üç uzman çevirisinin ortak noktaları dikkate
alarak ortaya çıkan Türkçe taslak ölçekte yer alan maddelerin bir dil uzmanı
tarafından tekrar İngilizceye çevrildiğini belirtmişlerdir. Sonuç olarak
araştırmacılar ölçeğin orijinali ile İngilizceye tekrar çevrilmiş halini
karşılaştırılarak ölçeğe son halini verilmişlerdir. Araştırmacılar, ölçeğin
orijinali ile İngilizceye tekrar çevrilmiş hali arasındaki uyuşum yüzdesinin
0.92 olduğunu belirtmişlerdir.
Araştırmacılar, temel beceri ölçeğinin başlangıçta 36 maddeden
oluştuğunu geçerlik ve güvenirlik analizleri sonucunda 31 maddeye düştüğünü
belirtmişlerdir. 31 maddelik temel beceri ölçeğinin beşi gözlem, beşi
sınıflama, beşi ölçme, altısı tahmin, beşi çıkarım yapma ve beşi iletişim yapma
olmak üzere dağılmıştır. 31 maddelik temel beceri ölçeğinin KR-20 değeri 0.83
olarak hesaplanmıştır.
Araştırmanın Bulguları: Araştırma bulguları, ilköğretim
öğrencilerinin temel beceri düzeylerinin istenen düzeyde olmadığını
göstermiştir. Ayrıca bulgular, ilköğretim öğrencilerinin temel becerilerinin
cinsiyetlerine göre anlamlı farklılaşmadığını ancak kız öğrencilerin daha
yüksek aritmetik ortalamalara sahip olduğunu göstermiştir. Bir diğer bulgu ise,
ilköğretim öğrencilerinin temel becerilerinin sınıf düzeylerine göre anlamlı
farklılaştığıdır. Bu anlamlı farklılıkların ise genelde üst sınıflar lehine
olduğu görülmüştür. Bunların yanı sıra, elde edilen bulgular incelendiğinde
daha üst düzey sosyo-ekonomik okul çevresinden gelen öğrencilerinin düşük
sosyo-ekonomik okul çevresinden gelen öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı
olacak şekilde daha yüksek temel beceri düzeylerine sahip oldukları
görülmüştür. Bir diğer bulguda ise,
merkezdeki öğrencilerin kırsaldaki öğrencilere göre istatistiksel olarak
anlamlı olacak şekilde yüksek temel beceri puanlarına sahip olduklarını
göstermiştir. Bunlara ilaveten,
ilköğretim öğrencilerinin temel beceri düzeyleri ile fene yönelik akademik
başarı puanları arasında orta düzey pozitif bir ilişkinin (r = 0.598) olduğu
belirlenmiştir.
Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırma sonuçlarına göre, ilköğretim
öğrencilerinin temel beceri düzeylerinin istenen düzeyde olmadığı görülmüştür.
İlkokul öğrencilerinin temel becerilerini istenen düzeye getirebilmede
öğretmenlerin büyük rolü vardır. Bu anlamda öğretmenlere daha fazla görev
düşmektedir. Ayrıca elde edilen sonuçlardan, ilköğretim öğrencilerinin temel
becerilerinin cinsiyetlerine göre anlamlı farklılaşmadığını ancak kız
öğrencilerin daha yüksek aritmetik ortalamalara sahip olduğu görülmüştür. Bir
diğer sonuç ise, ilköğretim öğrencilerinin temel becerilerinin sınıf
düzeylerine göre anlamlı farklılaştığıdır. Bu anlamlı farklılıkların ise
genelde üst sınıflar lehine olduğu görülmüştür. Bu anlamlı farklılıklar ise
öğrencilerin bilişsel gelişimden kaynaklanmış olabilir. Bunların yanı sıra, elde
edilen sonuçlar incelendiğinde daha üst düzey sosyo-ekonomik okul çevresinden
gelen öğrencilerinin düşük sosyo-ekonomik okul çevresinden gelen öğrencilere
göre istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde daha yüksek temel beceri
düzeylerine sahip oldukları görülmüştür. Bu durumda özellikle düşük
sosyo-ekonomik düzeydeki okulların özellikle öğrencilerin temel becerilerini
geliştirecek şekilde daha çok desteklenmesi gerektiği düşünülmektedir. Bir
diğer sonuç ise, merkezdeki öğrencilerin
kırsaldaki öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde yüksek
temel beceri puanlarına sahip olmalarıdır. Bu sonuca dayalı olarak özellikle
kırsaldaki okulların fizik durumlarının (fen laboratuvarı, ders araç-gereçleri
vb.) daha iyi desteklenmesi sağlanabilir. Bunlara ilaveten, ilköğretim
öğrencilerinin temel beceri düzeyleri ile fene yönelik akademik başarı puanları
arasında orta düzey pozitif bir ilişkinin (r = 0.598) olduğu belirlenmiştir. Bu
sonuçlara dayalı olarak ilköğretim öğrencileri ne kadar çok temel beceri
düzeyine sahip olurlarsa o kadar fene yönelik olarak akademik başarılarının
artacağı söylenebilir.
ilköğretim öğrencileri fen bilimleri dersi bilimsel süreç becerileri fene yönelik akademik başarı.
Purpose: The purpose of this study was to find out primary school students’ |
Primary Language | English |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 15, 2016 |
Published in Issue | Year 2016 Volume: 16 Issue: 67 |