Problem
Durumu: Çokkültürlü
eğitim ortamının oluşturulmasında bireylerin farklılıklarına saygı duyulması,
çocukların farkındalık düzeylerinin arttırılması ve çokkültürülülüğe yönelik
çalışmaların yürütülmesi gerekmektedir. Küreselleşmenin etkileri sayesinde
öğrenci merkezli yaklaşımlar eğitim sistemlerinde yer bulmaktadır. Ancak
günümüze kadar öğretmenlerin eğitim sürecinde bireysel farklılıkları göz önünde
bulundurmadan yaptıkları uygulamalar, farklı olan çocukların eğitimlerini
sürdürebilecek yeterlikte olmalarına rağmen, asimilasyonuna ve eğitimlerini
yarıda bırakmalarına sebep olmuştur. Bu nedenle öğretmenlerin okul öncesi
dönemden başlayarak küreselleşmenin kültür üzerindeki etkilerinin bilincinde ve
kültürel değerlere önem veren ve farklılıklara saygılı bireylerin yetişmesine
katkı sağlayacak bireyler yetiştirmesi önem kazanmaktadır.
Araştırmanın
Amacı: Bu araştırma
öğretmen adaylarının küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları ile çok
kültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla
yapılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının bölümlerinin, mezun oldukları lise
türünün ve farklı ülkelerden arkadaşlarının olup olmamasının tutumlarında
farklılaşmaya yol açıp açmadığı araştırmanın diğer amaçları içinde yer
almaktadır. Bununla birlikte araştırmada, bu değişkenlerin öğretmen adaylarının
çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını farklılaştırıcı rolü de incelenmiştir.
Araştırmanın
Yöntemi: Yapılan bu araştırmada öğretmen adaylarının küreselleşmenin kültürel
etkisine yönelik algılarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki
ilişkiyi incelemek amacıyla nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama
modeli kullanılmıştır. Bu araştırmada öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime
yönelik tutumları bağımlı değişken, küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıları bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Araştırmanın evrenini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Okul
Öncesi Eğitimi ve Sınıf Eğitiminde öğrenim görmekte olan 1090 öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Örneklem grubunu Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesinde
öğrenim gören, 113 okul öncesi eğitimi ve 110 sınıf eğitimi öğretmen adayı
olmak üzere toplam 213 öğretmen adayı oluşturmaktadır.
Araştırmada
kişisel bilgi formu, çok kültürlü eğitime yönelik tutum ölçeği ve
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıları ölçeği kullanılmıştır. Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi
Öğretmenliği öğrencilerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile
küreselleşmenin kültürel etkisine algılarını belirlemek için betimsel
istatistikler kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım olup olmadığını
belirlemek için Kolmogorov-Smirnov normallik testi yapılmıştır Bu test
sonucunda dağılımın normal olmadığı tespit edilmiştir. Non-parametrik
istatistik tekniklerine uygun olduğu belirlendikten sonra öğretmen adaylarının
küreselleşmenin kültürel etkisine ilişkin algıları ile çokkültürlü eğitime
yönelik tutumlarının bölüm, mezun oldukları lise türü, farklı kültürlerden
arkadaşlarının olup olmama durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip
göstermediği Mann Whitney U (MWU) ve Kruskall Wallis-H (KWH) testleri ile
analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları ile çok kültürlü eğitime
yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Korelasyon
Katsayısı tekniği uygulanmıştır. Ayrıca değişkenler arası ilişkilerin
incelenmesinde hiyerarşik regresyon tekniğinden yararlanılmıştır. Analiz
kapsamında ele alınan bölüm değişkeni sınıf öğretmenliği ve okul öncesi
öğretmenliği olmak üzere iki kategoriden; mezun olunan lise türü düz lise,
anadolu lisesi ve öğretmen lisesi olmak üzere üç kategoriden ve farklı ülkede
arkadaşı olma durumu ise var ve yok olmak üzere iki kategoriden
oluşturulmuştur. Öğretmen adaylarının bölüm, lise türü ve farklı ülkede
arkadaşı olma durumu regresyon modelinin birinci basamağında co-variate olarak
girilmiş, ardından ikinci basamakta küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıları ana yordayıcı olarak girilmiştir.
Araştırmanın
Bulguları: Öğretmen
adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutum puanları ile küreselleşmenin
kültürel etkisine yönelik algı puanları arasında anlamlı ilişkinin olduğu
saptanmıştır. Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumları ile
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları arasında düşük düzeyde
pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca öğretmen adaylarının küreselleşmenin
kültürel etkisine yönelik algılarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını
farklılaştırıcı rolü bulunmaktadır. Küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıların çok kültürlü eğitime yönelik tutumlara ilişkin varyansı açıklama
oranının .029 olduğu görülmektedir.
Öğretmen adaylarının küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları
arasında mezun oldukları lise değişkenine göre anlamlı bir farklılık olduğu
belirlenmiştir. Farkın kaynağını bulmak amacıyla yapılan Mann- Whitney U Testi
sonucunda düz lise ile öğretmen lisesinden mezun olan öğretmen adayları
arasında öğretmen lisesinden mezun olanların lehine anlamlı farklılık tespit
edilmiştir. Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının farklı ülkelerden
arkadaşlarının olup olmamasının çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarında
farklılığa yol açtığı saptanmıştır.
Araştırmanın
Sonuçları ve Önerileri:
Öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumları üzerinde
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algılarının etkili olduğu
görülmektedir. Bu sonuca göre öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik
eğitimlerinin öncelikle Eğitim Fakültelerinde verilmesi gerektiği
düşünülmektedir. Eğitimin okul öncesi dönemden başladığı düşünülerek, tüm
kademelerde programda yer alan ders içeriklerine küreselleşme, çokkültürlülük,
farklılıklara saygı duyma ve demokratik olma gibi evrensel özelliklerin
geliştirilmesine yönelik bilgi ve becerilerin uygulamaya dönük olarak eklenmesi
gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca meslekteki öğretmenlere hizmet içi eğitim yoluyla,
öğretmen adaylarına ise, eğitim-öğretim süreci içerisinde çokkültürlü eğitime
ve küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik bilgi ve becerilerinin
geliştirilmesi yoluyla farkındalık kazanmaları sağlanmalıdır. Üniversitelerde
Erasmus ve Comenius öğrenci değişim programları kapsamında öğrencilerin farklı
kültürleri tanımalarını sağlayacak yurtdışı eğitim ve değişim programlarının
yaygınlaştırılması gerektiği düşünülmektedir. Sadece öğretmen adaylarının
tutumlarını ölçmeye yönelik olması bu araştırmanın sınırlılığıdır. İleriye
dönük yapılacak araştırmalarda öğretmen adaylarına, çokkültürlülük ve
küreselleşmeye yönelik olarak verilecek eğitimlerin, tutumlarına ve
uygulamalarına yönelik etkisini ölçmeye dayanan deneysel araştırmaların
yapılması da önerilmektedir.
Purpose: This research aims to determine the relationship between the |
Primary Language | English |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 15, 2016 |
Published in Issue | Year 2016 Volume: 16 Issue: 67 |