Çokkültürlü Eğitim Tutumları ile Küreselleşmenin Kültürel Etkisine Yönelik Algılar Arasındaki İlişki

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 67, 0 - 0, 15.12.2016

Pinar Bagcelı Kahraman , Gonul Onur Sezer

Öz

Problem
Durumu: Çokkültürlü
eğitim ortamının oluşturulmasında bireylerin farklılıklarına saygı duyulması,
çocukların farkındalık düzeylerinin arttırılması ve çokkültürülülüğe yönelik
çalışmaların yürütülmesi gerekmektedir. Küreselleşmenin etkileri sayesinde
öğrenci merkezli yaklaşımlar eğitim sistemlerinde yer bulmaktadır. Ancak
günümüze kadar öğretmenlerin eğitim sürecinde bireysel farklılıkları göz önünde
bulundurmadan yaptıkları uygulamalar, farklı olan çocukların eğitimlerini
sürdürebilecek yeterlikte olmalarına rağmen, asimilasyonuna ve eğitimlerini
yarıda bırakmalarına sebep olmuştur. Bu nedenle öğretmenlerin okul öncesi
dönemden başlayarak küreselleşmenin kültür üzerindeki etkilerinin bilincinde ve
kültürel değerlere önem veren ve farklılıklara saygılı bireylerin yetişmesine
katkı sağlayacak bireyler yetiştirmesi önem kazanmaktadır.

Araştırmanın
Amacı: Bu araştırma
öğretmen adaylarının küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları ile çok
kültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla
yapılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının bölümlerinin, mezun oldukları lise
türünün ve farklı ülkelerden arkadaşlarının olup olmamasının tutumlarında
farklılaşmaya yol açıp açmadığı araştırmanın diğer amaçları içinde yer
almaktadır. Bununla birlikte araştırmada, bu değişkenlerin öğretmen adaylarının
çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını farklılaştırıcı rolü de incelenmiştir.

Araştırmanın
Yöntemi: Yapılan bu araştırmada öğretmen adaylarının küreselleşmenin kültürel
etkisine yönelik algılarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki
ilişkiyi incelemek amacıyla nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama
modeli kullanılmıştır. Bu araştırmada öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime
yönelik tutumları bağımlı değişken, küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıları bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Araştırmanın evrenini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Okul
Öncesi Eğitimi ve Sınıf Eğitiminde öğrenim görmekte olan 1090 öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Örneklem grubunu Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesinde
öğrenim gören, 113 okul öncesi eğitimi ve 110 sınıf eğitimi öğretmen adayı
olmak üzere toplam 213 öğretmen adayı oluşturmaktadır.

Araştırmada
kişisel bilgi formu, çok kültürlü eğitime yönelik tutum ölçeği ve
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıları ölçeği kullanılmıştır. Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi
Öğretmenliği öğrencilerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile
küreselleşmenin kültürel etkisine algılarını belirlemek için betimsel
istatistikler kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım olup olmadığını
belirlemek için Kolmogorov-Smirnov normallik testi yapılmıştır Bu test
sonucunda dağılımın normal olmadığı tespit edilmiştir. Non-parametrik
istatistik tekniklerine uygun olduğu belirlendikten sonra öğretmen adaylarının
küreselleşmenin kültürel etkisine ilişkin algıları ile çokkültürlü eğitime
yönelik tutumlarının bölüm, mezun oldukları lise türü, farklı kültürlerden
arkadaşlarının olup olmama durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip
göstermediği Mann Whitney U (MWU) ve Kruskall Wallis-H (KWH) testleri ile
analiz edilmiştir.  Öğretmen adaylarının
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları ile çok kültürlü eğitime
yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Korelasyon
Katsayısı tekniği uygulanmıştır. Ayrıca değişkenler arası ilişkilerin
incelenmesinde hiyerarşik regresyon tekniğinden yararlanılmıştır. Analiz
kapsamında ele alınan bölüm değişkeni sınıf öğretmenliği ve okul öncesi
öğretmenliği olmak üzere iki kategoriden; mezun olunan lise türü düz lise,
anadolu lisesi ve öğretmen lisesi olmak üzere üç kategoriden ve farklı ülkede
arkadaşı olma durumu ise var ve yok olmak üzere iki kategoriden
oluşturulmuştur. Öğretmen adaylarının bölüm, lise türü ve farklı ülkede
arkadaşı olma durumu regresyon modelinin birinci basamağında co-variate olarak
girilmiş, ardından ikinci basamakta küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıları ana yordayıcı olarak girilmiştir.

Araştırmanın
Bulguları: Öğretmen
adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutum puanları ile küreselleşmenin
kültürel etkisine yönelik algı puanları arasında anlamlı ilişkinin olduğu
saptanmıştır. Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumları ile
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları arasında düşük düzeyde
pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca öğretmen adaylarının küreselleşmenin
kültürel etkisine yönelik algılarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarını
farklılaştırıcı rolü bulunmaktadır. Küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik
algıların çok kültürlü eğitime yönelik tutumlara ilişkin varyansı açıklama
oranının .029 olduğu görülmektedir. 
Öğretmen adaylarının küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algıları
arasında mezun oldukları lise değişkenine göre anlamlı bir farklılık olduğu
belirlenmiştir. Farkın kaynağını bulmak amacıyla yapılan Mann- Whitney U Testi
sonucunda düz lise ile öğretmen lisesinden mezun olan öğretmen adayları
arasında öğretmen lisesinden mezun olanların lehine anlamlı farklılık tespit
edilmiştir. Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının farklı ülkelerden
arkadaşlarının olup olmamasının çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarında
farklılığa yol açtığı saptanmıştır.

Araştırmanın
Sonuçları ve Önerileri:
Öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumları üzerinde
küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik algılarının etkili olduğu
görülmektedir. Bu sonuca göre öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik
eğitimlerinin öncelikle Eğitim Fakültelerinde verilmesi gerektiği
düşünülmektedir. Eğitimin okul öncesi dönemden başladığı düşünülerek, tüm
kademelerde programda yer alan ders içeriklerine küreselleşme, çokkültürlülük,
farklılıklara saygı duyma ve demokratik olma gibi evrensel özelliklerin
geliştirilmesine yönelik bilgi ve becerilerin uygulamaya dönük olarak eklenmesi
gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca meslekteki öğretmenlere hizmet içi eğitim yoluyla,
öğretmen adaylarına ise, eğitim-öğretim süreci içerisinde çokkültürlü eğitime
ve küreselleşmenin kültürel etkisine yönelik bilgi ve becerilerinin
geliştirilmesi yoluyla farkındalık kazanmaları sağlanmalıdır. Üniversitelerde
Erasmus ve Comenius öğrenci değişim programları kapsamında öğrencilerin farklı
kültürleri tanımalarını sağlayacak yurtdışı eğitim ve değişim programlarının
yaygınlaştırılması gerektiği düşünülmektedir. Sadece öğretmen adaylarının
tutumlarını ölçmeye yönelik olması bu araştırmanın sınırlılığıdır. İleriye
dönük yapılacak araştırmalarda öğretmen adaylarına, çokkültürlülük ve
küreselleşmeye yönelik olarak verilecek eğitimlerin, tutumlarına ve
uygulamalarına yönelik etkisini ölçmeye dayanan deneysel araştırmaların
yapılması da önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, çokkültürlülük, çokkültürlü eğitim, öğretmen adayı.

Relationship between Attitudes of Multicultural Education and Perceptions Regarding Cultural Effect of Globalization

Öz

Purpose:  This research aims to determine the relationship between the perceptions of teacher candidates towards the cultural effect of globalization and their attitudes towards multicultural education. Research Methods:  The sample group consisted of 213 teacher candidates. In the study’s personal information form, the scale of attitude towards multicultural education and the scale of perceptions of the cultural effect of globalization were used. Teacher candidates’ attitudes towards multicultural education and their perceptions of the cultural effect of globalization indicated a difference according to some variables, which was analyzed with Mann-Whitney U (MWU) and Kruskall-Wallis H (KWH) tests. In order to examine the relationship between teacher candidates’ perceptions of the cultural effect of globalization and their attitudes towards multicultural education, the Pearson correlation coefficient technique was carried out. In addition, a hierarchic regression technique was utilized in the examination of the relations between variables. Findings:  A significant positive relationship was confirmed between the perceptions regarding cultural effect of globalization and their attitudes towards multicultural education. It is seen that there is a significant difference in accordance with the variable of what kind of high school the teacher candidates graduated from within the perceptions regarding the cultural effect of globalization. Implications for Research and Practice:  It is seen that teachers’ perceptions of the cultural effect of globalization has an effect on their attitudes regarding multicultural education. Multiculturalism and globalization should be added to class content at every level of the teacher training program.

Anahtar Kelimeler

Globalization multiculturalism multicultural education teacher candidates

Kaynakça

• Alanay, H., & Aydin, H. (2016). Multicultural education: the challenges and attitudes of undergraduate students in Turkey. Egitim ve Bilim, 41(184), 169-191. doi: 10.15390/EB.2016.6146.
• Alismail, H. A. (2016). Multicultural education: teachers' perceptions and preparation. Journal of Education and Practice, 7(11), 139-146.
• Banks, J. A. (2013). The construction and historical development of multicultural education, 1962–2012. Theory into Practice, 52, 73-82. doi: 10.1080/00405841.2 013.795444.
• Basarir, F., Sari, M. & Cetin, A. (2016). Ogretmenlerin cok kulturlu egitim algilarinin incelenmesi [Investigation Of Teachers’ Multicultural Education Perceptions]. Pegem Egitim ve Ogretim Dergisi, 4(2), 91-110.
• Berthelsen, D. & Karuppiah, N. (2011). Multicultural education: The understandings of preschool teachers in Singapore. Australasian Journal of Early Childhood, 36(4), 38-43.
• Bigatti, S., Gibau, G. S., Boys, S., Grove, K., Ashburn-Nardo, L., Khaja, K. & Springer, J. T. (2012). Faculty perceptions of multicultural teaching in a large urban university. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 12(2), 78-93.
• Brown, M. N. (2007). Educating all students: creating culturally responsive teachers, classrooms, and schools. Intervention in School and Clinique, 43(1), 57-62
• Bulut, C., & Basbay, A. (2015). Ogretmenlerin cok kulturlu yeterlik algilerinin incelenmesi [Determination Of Teachers’ Multicultural Competence Perceptions]. Kastamonu Egitim Dergisi, 23(3), 957-978.
• Damgaci, F., & Aydin, H. (2013). Akademisyenlerin cokkulturlu egitime iliskin tutumlari [Attitudes of the academicians towards multicultural education]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 325-341.
• Demir, S., & Basarir, F. (2013). Cok kulturlu egitim cercevesinde ogretmen adaylarinin öz-yeterlik algilarinin incelenmesi [In analysis of preservice teachers’ self efficacy perceptions in accordance with multicultural education]. International Journal of Social Science, 6(1), 609-641. doi:10.9761/JASSS_489.
• Demircioglu, E., & Ozdemir, M. (2014). Pedagojik formasyon oğrencilerinin cok kulturlu egitime yönelik tutumlarinin bazi degiskenlere gore incelenmesi [Analysis Of Pedagogical Formation Students’ Attitudes Toward Multicultural Education].Ege Egitim Dergisi, 15(1), 211-232.
• Dogan, I. (2012). Egitim sosyolojisi [Sociology of education]. Ankara: Nobel Yay. Gibbon, C.T & Morris, L.L. (1978). How to design a program evaluation. London: Sage Publication.
• Gomleksiz, M. N. & Kilinc, H. H. (2012). Kuresellesmenin egitim programlari uzerindeki etkisine iliskin akademisyen gorusleri: Nitel bir calisma [Views of academicians on the effect of globalization on curriculum: a qualitative study] . Mustafa Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 9(17), 397-413.
• Gunay, R., & Aydin, H. (2015). Turkiye’de cokkulturlu egitim ile ilgili yapılan arastirmalarda egilim: bir icerik analizi calismasi [Inclinations in studies into multicultural education in turkey: A content analysis study]. Egitim ve Bilim, 40 (178), 1-22. doi:10.15390/EB.2015.3294.
• Gursoy, A., & Akyniyazov, M. (2016). Teachers' sense of self-efficacy and attitudes towards multicultural education regarding an out-of school activity. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 7(3), 37-55. doi: 10.15303/rjeap.2016.v7i3.a4.
• Layne, H. & Lipponen, L. (2016) Student teachers in the contact zone: developing critical intercultural ‘teacherhood’ in kindergarten teacher education. Globalisation, Societies and Education, 14(1), 110-126, doi: 10.1080/14767724.2014.980780.
• Jimenez, M. R. M., Guzmán, N. A., & Maxwell, G. M. (2014). South Texas teachers' and leaders' perceptions of multicultural education. Journal of Instructional Pedagogies, 15, 1-9.
• Jokikokko, K., & Karikoski, H. (2016). Exploring the narrative of a Finnish early childhood education teacher on her professional intercultural learning. Journal of Early Childhood Education Research, 5(1), 92-114.
• Jun, E. J. (2016). Multicultural education course put into practice. Multicultural Education Review, 8(2), 83-98, doi:10.1080/2005615X.2016.1184921
• Kaya, Y. & Soylemez, M. (2014). Ogretmenlerin cokkulturluluk ve çokkültürlü egitim hakkindaki goruslerinin belirlenmesi: (Diyarbakir ornegi) [Determining teachers perception’s about multiculturalizm and multicultural education: (Diyarbakır’s example). Dicle Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 6 (11), 128-148.
• Kengwee, J. (2010). Fostering Cross cultural competence in preservice teachers through multicultural education experiences. Early Childhood Education, 38, 197–204 doi: 10.1007/s10643-010-0401-5.
• Koc, C., & Koybasi, F. (2016). Prospective teachers conceptions of teaching and learning and their attitudes towards multicultural education. Educational Research and Reviews, 11(22), 2048-2056. doi: 10.5897/ERR2016.3009.
• Koçak, S., & Ozdemir, M. (2015). Ögretmen adaylarinin cok kulturlu egitime yonelik tutumlarinda kulturel zekanin rolu [The role of cultural intelligence on the pre-service teachers’ attitude toward multi-cultural education]. Ilkogretim Online, 14(4), 1352-1369. doi:10.17051/io.2015.63742.
• Logvinova, O. K., & Ivanova, G. P. (2016). Pre-Service teacher multicultural education in Russia: Problems and responses. Indian Journal of Science and Technology, 9(29), 1-8. doi:10.17485/ijst/2016/v9i29/99456.
• Mcburnie, G. (2001). Leveraging globalization as a policy paradigm for higher education. Higher Education in Europe, 26(1), 11-26. doi:10.1080/03797720120054148.
• Myers, J.P. (2010). To benefit the world by whatever means possible: adolescents’ constructed meanings for global citizenship. British Educational Research Journal, 36 (3), 483-502. doi:10.1080/01411920902989219.
• Okojie-Boulder, T. (2010). Faculty members' and graduate students' perceptions of multicultural education in the college of education. Doctoral dissertatition, Mississippi State University, Mississippi.
• Oksuz, Y., Demir, E. G., & Adem, İ. C. İ. (2016). Ogretmenlerin ve ogretmen adaylarinin “cokkulturlu egitim” kavramina iliskin metaforlarinin incelenmesi [ Examining metaphors of teachers and teacher candidates towards concept of multicultural education]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), 1263-1278.
• Ozdemir, M.Ç. (2014). Egitim sosyolojisi [Sociology of education]. Ankara: PegemA akademi.
• Perkins, R. M. (2012). The multicultural awareness, knowledge, skills and attitudes of prospective teachers: A quantitative and heuristic phenomenological study. Doctoral dissertatition, University of Missouri-Kansas.
• Polat, S., & Barka, T. O. (2014). Preservice teachers’ intercultural competence: A comparative study of teachers in Switzerland and Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 19-38. doı:10.14689/ejer.2014.54.2.
• Seyfi, T. (2006). Affects of globalization-culture relationship on educational organizations (A case study in Kayseri ). Unpublished master’s thesis, Gazi University Institude of Educational Sciences, Ankara.
• Sharma, S. (2005). Multicultural education: teachers’ perceptions and preparation. Journal of College Teaching & Learning (TLC), 2(5), 53-64. doi: 10.19030/tlc.v2i5.1825.
• Smith E. B. (2009). Approaches to multicultural education in preservice teacher education: Philosophical frameworks and models for teaching. Multicultural Education. 16(3), 45-50.
• Son, Y. J., & Kim, B. M. (2016). Impact of practice perception and teaching efficacy of multicultural education on ıts practice level in early childhood teachers. Indian Journal of Science and Technology, 9(46), 1-5. doi: 10.17485/ijst/2016/v9i46/105478.
• Sonmez, V. (2011). Egitim felsefesi [Philosophy of education]. Ankara: Ani Yayıncılık
• Steffen, S., Keisha, E., Debbie, E., Lena, K., & Amy, S. (2011).Culturally responsive standards-based teaching classroom to community and back. California: Corwin Press.
• Szabo, S. & Anderson, G. (2009). Helping teacher candidates examine their multicultural attitudes. Educational Horizons, 87(3), 190-197.
• Tonbuloglu, B., Aslan, D. & Aydin, H. (2016). Teachers’ awareness of multicultural education and diversity in school settings. Eurasian Journal of Educational Research, 64, 1-28, http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2016.64.1.
• Topses, M.D. (2014). Egitim sosyolojisi [Sociology of education]. Ankara: Nobel yayıncılık.
• Tortop, H. S. (2014). Ogretmen adaylarinin ustun yetenekli ve çok kulturlu egitime ilsşkin tutumlari [Attitudes of candidate teachers towards multicultural and gifted education]. Ustun Yetenekliler Egitimi ve Arastırmalari Dergisi (UYAD), 2(2), 16-26.
• Turkan, A., Aydın, H. & Uner, S. S. (2016). Ogretmen adaylarinin çokkulturlu egitim tutumlari ile epistemolojik inanclari arasındaki iliskinin incelenmesi. [The relationship between teacher candidates' attitudes towards multicultural education and their epistemological beliefs]. Ilkogretim Online, 15(1), 148-159. doi:10.17051/io.2016.16818.
• Unlu, I. & Orten, H. (2013). Ogretmen adaylarinin cokkulturluluk ve cokkulturlu egitime yonelik algilarinin ncelenmesi. [Investigation the perception of teacher candidates about multiculturism and multicultural education]. Dicle Universitesi Ziya Gokalp Egitim Fakultesi Dergisi, 21, 287-302.
• Yazici, S., Basol, G. & Toprak, G. (2009). Oğretmenlerin cokkulturlu egitim tutumlari: bir guvenirlik ve gecerlik calismasi.[ Teachers’ attitudes toward multicultural education: a study of reliability and validity]. Hacettepe Universitesi Egtim Fakültesi Dergisi, 37(37), 229-242.