Türkiye Yüzyılı Maarif Modeliyle Yenilenen İlk Okuma ve Yazma Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Year 2025, Volume: 21 Issue: 2, 109 - 128

Abdurrahman Gül , Nursel Ersoy , Mehmet Aşıkcan , Serdarhan Musa Taşkaya

https://doi.org/10.17244/eku.1759811

Abstract

Türkiye’de 2024 yılında güncellenen öğretim programı Türkiye Yüzyılı Maarif Model olarak adlandırılmıştır. Yenilenen programda Türkçe programı içerisinde ilk okuma ve yazma öğretimine ilişkin değişiklikler yapılmıştır. Araştırmanın amacı, bu değişiklikleri sınıf öğretmenlerinin bakış açısıyla ele almaktır. Bu amaç doğrultusunda “İlk okuma yazma öğretim programındaki değişikliklere ilişkin öğretmen görüşleri nelerdir?” sorusuna cevaplar aranmıştır. Programın yeni olması itibariyle bu tür çalışmaların sonuçları önemlidir. Araştırma nitel araştırma desenlerinde durum çalışması deseninde yürütülmüştür. 2024-2025 eğitim öğretim yılında birinci sınıf okutan 15 öğretmen amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile katılımcı olarak belirlenmiştir. Araştırma verileri için uzman görüşlerinden yararlanıldığı 10 soruluk yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturulmuştur. Veriler, gönüllü öğretmenlerden görüşme yoluyla elde edilmiştir. Cevaplar Word belgesine dökümü yapılarak betimsel analize tabi tutulmuştur. Betimsel analiz için temalar oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda öğretmenlerin değişikliklere yönelik olumlu, olumsuz görüşleri saptanmıştır. Öğretmenler programda bir değişikliğin gerekliliğini, yeni satır yapılarını doğru bulduklarını, yeni hece oluşturma yöntemini beğendiklerini, cümlelerde görsel kullanımının gerekliliğini dile getirmişler; yeniden yapılandırılmış harf gruplarını, renkli hece kullanılmamasını, hece tablosu kullanılmamasını olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirmişlerdir. “a” harfinin yazımını eleştirmişlerdir. Sessiz harflerin öğrencilere ses karşılığının verilememesi kafa karışıklığına neden olmuştur. Bu sonuçlara dayanarak “a” harfinde eski yazıma dönülmesi, harf gruplarının yeniden incelenmesi, cümlede görsel kullanımının öğretmene bırakılması gibi öneriler sunulmuştur.

Keywords

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , İlk Okuma ve Yazma Öğretimi , görüşme

Teachers' Views on the Renewed Reading and Writing Instruction with the Türkiye Century Education Model

Abstract

The updated curriculum in Turkey in 2024 is called the Turkey Century Education Model. Changes have been made to the Turkish language programme regarding early reading and writing instruction. The aim of this study is to examine these changes from the perspective of classroom teachers. In line with this aim, answers were sought to the question, ‘What are teachers' views on the changes in the early reading and writing teaching programme?’ Given that the programme is new, the results of such studies are important. The research was conducted as a case study within the qualitative research design. Fifteen teachers teaching first grade in the 2024-2025 academic year were selected as participants using criterion sampling, one of the purposive sampling methods. A 10-question semi-structured interview form was created, utilising expert opinions, to collect research data. Data were obtained from volunteer teachers through interviews. Responses were transcribed into a Word document and subjected to descriptive analysis. Themes were created for descriptive analysis. The study identified teachers' positive and negative views on the changes. Teachers expressed the necessity of a change in the programme, their approval of the new line structures, their liking of the new syllable formation method, and the necessity of visual use in sentences. They evaluated the restructured letter groups, the non-use of coloured syllables, and the non-use of syllable tables with both positive and negative aspects. They criticised the spelling of the letter ‘a’. The inability to provide students with the sound corresponding to silent letters has caused confusion. Based on these results, recommendations have been made to revert to the old spelling of the letter ‘a,’ re-examine letter groups, and leave the use of visuals in sentences to the teacher's discretion.

Keywords

Turkey Century Education Model , initial literacy instruction , interview.

References

• Akar, H. (2023). Durum çalışması. A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (ss. 117-150). Eğiten Kitap.
• Akpınar, B. ve Köksalan, B. (2024). Eğitimde maarif ve müfredat yenileme ihtiyacı: Türkiye yüzyılı maarif modeli üzerinden teorik bir analiz. Journal of History School, 68, 27-48. http://dx.doi.org/10.29228/joh.74735
• Akyol, H. (2018). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi.
• Altay, G., ve Baş, Ö. (2023). Cumhuriyet Dönemi Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ilk okuma ve yazma öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (35), 530-558. https://doi.org/10.29000/rumelide.1342148
• Aslan, M., ve Altunova, N. (2019). Birinci sınıf Türkçe (ilk okuma yazma) öğretim programının değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 31-75. https://doi.org/10.14520/adyusbd.490598
• Aydın, H. ve Kartal, H. (2017). Sınıf öğretmenlerinin okuma-yazma öğretiminde karşılaştıkları güçlüklerin hizmetiçi eğitim yoluyla giderilmesi. Academy Journal of Educational Sciences, 1, 34-54. https://doi.org/10.31805/acjes.347649
• Babayiğit, Ö. (2018). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin dik temel yazı harf yazım hatalarının incelenmesi. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 8(2), 176-199.
• Bay, Y. (2010). Ses temelli cümle yöntemiyle ilk okuma-yazma öğretiminin değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 154-181.
• Bayat, S. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin ilkokuma yazma programının uygulanmasında karşılaştıkları güçlüklere ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 13(3), 759-775.
• Baysal, O. (2015). Sınıf öğretmenlerinin birinci sınıf Türkçe ders programına ve uygulanmasına ilişkin görüşleri: Ağrı ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi
• Bektaş, E. (2013). İlkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm yollarının karma yöntem aracılığıyla incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Best, J. W. ve Kahn, J. V. (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri. Eğitim Yayınevi.
• Binbaşıoğlu, C. (2004). İlkokuma ve yazma öğretimi. Nobel Yayıncılık.
• Çatak, Ç. (2008). Yeni ilköğretim 1. sınıf ilkokuma yazma dersi öğretim programı uygulamasına yönelik öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi.
• Çelenk, S. (2002). İlkokuma-yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 1(2), 40-47.
• Çevik, S. O. (2006). Birinci sınıf öğretmenlerinin ilkokuma yazma öğretiminde ses temelli cümle yönetimine ilişkin görüşleri (Bursa ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi
• Duyul, S., Duyul, Y., Kesman, M., ve Kesman, M. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli konusunda öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 5(3), 20262. https://uleder.com/index.php/uleder/article/view/562
• Ekici Calın, T. (2019). Sınıf öğretmenlerinin ilkokuma-yazma öğretimine ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Ferah Özcan, A., ve Yıldız, S. (2018). 2017 İlkokul birinci sınıf Türkçe dersi öğretim programı ilk okuma yazma bölümü’nün değerlendirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 217-255.
• Gönülal, M., ve Eryaman, M. Y. (2013). İlkokuma kitaplarında kullanılan kelimelerin ilkokul birinci sınıf düzeyine uygunluğunun incelenmesi. Mediterranean Journal of Educational Research, (14), 53-61.
• Gözüküçük, M. (2016). Ses temelli cümle yöntemi ve yapılandırmacılık. F. Susar Kırmızı ve Ünal. E (Ed.), İlk okuma yazma öğretimi içinde (1-33). Anı Yayıncılık.
• Gültekin, M. (2010). Program reform in primary schools in Turkey: What do primary school teachers think? Procedia - Social and Behavioral Sciences, 9, 1556–1560. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.364
• Gürbüz, B., ve Duran, E. (2025). 2019 ve 2024 İlkokul 1. sınıf Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(1), 235-248. https://doi.org/10.16916/aded.1588643
• İmrol, M. H., Dinçer, A., Güldenoğlu, B. D., ve Babadoğan, M. (2021). Evaluation of the 2018 Turkish curriculum. Education and Science, 46(207), 403-437. https://doi.org/10.15390/EB.2021.9625
• Karadağ, R. (2005). İlköğretim birinci basamakta görev yapan öğretmenlerin ilkokuma yazma öğretiminde çözümleme ve bireşim yöntemlerinin etkililiğine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi
• Karataş, İ. H. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli hakkında. Alanyazın, 5(1), 6-11.
• Kayman, F. ve Elkatmış, V. (2024). 2019 Türkçe dersi öğretim programı ile 2024 ilkokul Türkçe dersi öğretim programının karşılaştırılması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (15), 61-87. DOI: https://zenodo.org/record/13822842
• Kuzu, O. ve Göçer, V. ve Akçay, A. O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında ilkokul matematik dersi öğretim programı’nın incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (41), 640-667. https://10.5281/zenodo.13337757
• Küçük, Z. A., ve Kurt, T. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin, eğitim reformlarının etkililiği bağlamında okul yöneticilerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Mükemmellik Arayışı Dergisi, (8), 2-27.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı. T. C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf adresinden 04.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• MEB. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/2024programortakmetinOnayli.pdf adresinden 04.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• MEB. (2024b). İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/ilkokul-turkce-dersi adresinden 04.11.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Özcan, A. O., ve Özcan, A. F. (2014). Türk çocuklarının ses gelişim özellikleri ve ilk okuma yazma öğrenme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 67-86. https://doi.org/10.17336/igusbd.99559
• Peksöz, M. (2025). 2024 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı (1- 4. Sınıflar) ile 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın (1- 8. Sınıflar) karşılaştırmalı incelemesi. Temel Eğitim, 7(27), 18-33. https://doi.org/10.52105/temelegitim.1538201
• Sağırlı, M. (2015). İlkokuma yazma öğretiminin önemi, amacı ve birinci sınıf öğretmenliği. Ö. Yılar (Ed.), İlkokuma yazma ve öğretimi içinde (ss. 1-36). Pegem Akademi.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim-kuramdan uygulayamaya. Pegem Akademi.
• Sirem, Ö. (2014). 4 + 4 + 4 okul sisteminde sınıf öğretmenlerinin ilkokuma yazma öğretim sürecine yönelik görüşleri: Düzce ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi.
• Şahin, N. (2008). Ses temelli cümle yöntemine yönelik öğretmen görüşleri ve uygulamalarına ilişkin bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Uludağ Kırçıl, R., ve Uluçınar Sağır, Ş. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin sınıf içi yansımaları: Öğretmen görüşleri. Erciyes Journal of Education, 9(1), 24-46. https://doi.org/10.32433/eje.1673094
• Ülçay, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim Toplum ve Dünya Dergisi, 1(2), 70-75. https://doi.org/10.5281/zenodo.11097248
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Y. ve Çalışkan, A. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. yüzyıl insan profili açısından değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, (13), 204-220. https://doi.org/10.55605/ejedus.1548121
• Yurdakal, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: 2024 ilkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) incelenmesi. Temel Eğitim, 6(24), 76-88.
• Yurduseven, S. (2007). İlk okuma yazma programının öğretmen görüşleri çerçevesinde değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Zoraloğlu, S., ve Aktürkoğlu, B. (2017). Bir ilkokuma yazma kitabinin nitelikli okuma-yazma, öğretim programı ve gelişimsel özellikler açsından incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 532-561.