OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİNİN AMAÇLARINA İLİŞKİN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 18, 30.06.2021

Ahmet Çoban , Ömer Ergenekon

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitiminin amaçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerini belirlemektir. Araştırma, nitel ve nicel araştırıma yaklaşımlarının bir arada kullanıldığı karma yöntem ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Diyarbakır ili merkez ilçelerinde (Bağlar, Kayapınar, Sur ve Yenişehir) görev yapan 30’u özel okullarda 30’u devlet okullarında olmak üzere toplam 60 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen anket ile toplanmıştır. Anket maddeleri, Milli Eğitim Bakanlığının okul öncesi eğitim için belirlediği amaçlar çerçevesinde hazırlanmıştır. Ankette 9’u kapalı uçlu 1’i açık uçlu olmak üzere toplam 10 madde yer almaktadır. Araştırmada elde edilen nicel veriler sonucunda, sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitiminin amaçlarına ilişkin görüşleri incelendiğinde, öğretmenlerin en çok “okul öncesi eğitim, çocukları ilkokula hazırlamaktadır” ifadesine katıldıkları görülmektedir. Araştırmadan elde edilen nitel veriler sonucunda ise, devlet okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitiminin amaçlarına ilişkin olumlu tutumları arasında çocukları “ilkokula hazırlamayı gerçekleştirme” kategorisine ilişkin görüş bildirdikleri görülmüştür. Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi dönemde öğrencilerde geliştirilmesi gereken alanlar olarak ise “Türkçeyi etkili ve düzgün konuşmaları” ve “doğru kalem tutma alışkanlığı” kazandırılması gerektiği şeklinde görüş bildirdikleri saptanmıştır. Özel okullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitiminin amaçlarına ilişkin olumlu tutumları arasında “öğrencilerin zihinsel ve öz bakım becerilerini geliştirme” kategorilerine ilişkin görüş bildirdikleri görülmüştür. Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi dönemde geliştirilmesi gerektiği alanlara ilişkin ise çocuklara “okuma yazmaya hazırlık çalışmaları” ve “doğru kalem tutma alışkanlığı” kazandırılması gerektiği şeklinde görüş bildirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, İlkokullar, Okul öncesi eğitiminin amaçları, Sınıf öğretmenleri

CLASSROOM TEACHERS' VIEWS ON THE PURPOSES OF PRESCHOOL EDUCATION

Öz

The aim of this study is to determine the opinions of classroom teachers regarding the aims of preschool education. The research was carried out with a mixed method, in which qualitative and quantitative research approaches were used together. Participants of the study consist of 60 classroom teachers, 30 in private schools and 30 in public schools, working in the central districts of Diyarbakır province (Bağlar, Kayapınar, Sur and Yenişehir) in the 2019-2020 academic year. The data of the research were collected with a questionnaire developed by the researcher. The questionnaire items were prepared within the framework of the objectives set by the Ministry of National Education for pre-school education. There are a total of 10 items in the questionnaire, 9 of which are closed-ended and 1 is open-ended. As a result of the quantitative data obtained in the study, when the opinions of classroom teachers about the purposes of preschool education are examined, it is seen that teachers mostly agree with the statement "pre-school education prepares children for primary school". As a result of the qualitative data obtained from the study, it is seen that among the positive attitudes of the classroom teachers working in public schools regarding the aims of preschool education, they expressed their opinions on the category of "preparing children for primary school". It was determined that the classroom teachers stated that the areas that need to be improved in the pre-school period students should be "speaking Turkish effectively and properly" and "the habit of holding the pencil correctly". It is seen that among the positive attitudes of classroom teachers working in private schools, they expressed their opinions on the categories of "improving students' mental and self-care skills". It was concluded that the classroom teachers expressed their opinions about the areas that should be developed in the pre-school period as “preparation studies for reading and writing” and “the habit of holding the pencil correctly”.

Anahtar Kelimeler

Pre-school education, Primary schools,, Purposes of pre-school education,, Classroom teachers

Kaynakça

• Aksu-Koç, A., Bekman, S. ve Taylan, E. E. (2004). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bir erken müdahale modeli: Yaz anaokulu pilot uygulaması. Boğaziçi Üniversitesi ve Anne-Çocuk Eğitim Vakfı. 28.12.2020 tarihinde http://www.acev.org/arastirma adresinden erişildi.
• Aral, N., Kandır, A., ve Yaşar, M. C. (2001). Okul öncesi eğitim. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Arı, M., Üstün, E. ve Akman, B. (1994). 4-6 Yaş anaokuluna giden ve gitmeyen çocukların kavram gelişimlerinin karşılaştırılması. 10. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Seminer Kitabı, 197-214. YA-Pa Yayınları,
• Aşıcı, M. (2010). Okul öncesinde dil ve okuryazarlık eğitimi. A. Oktay (Ed). İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları. Ankara: Pegem Akademi.
• Atılgan. G. (200l). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Ve Etmeyen İlköğretim 1. Kademe 1. Devre Öğrencilerinin Sosyal Beceri Özelliklerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Başal, H. A. (2000). "İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sınıf içi etkinlik düzeylerine okul öncesi eğitim, sosyoekonomik düzey ve cinsiyetin etkileri". IX eğitim Bilimleri Kongresi Bilimsel Çalışmalar, Erzurum.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim psikolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Başer, M. G. (1996). Anasınıfı Eğitimi Alan Ve Almayan İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bekman, S. ve Gürselel, F. (2005). Doğru başlangıç ve Türkiye’de okul öncesi eğitim. İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• Bulut, B. (1995). 5-6 Yaş Grubunda Çocuğu Bulunan Ailelerin Okul Öncesi Eğitime Bakışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bülükbaşı, Z. (2002). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Ve Etmeyen Çocukların Gelişim Özelliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Cinkılıç, H. (2009). Okul öncesi eğitiminin ilköğretim 1.sınıf öğrencilerinin okul olgunluğuna etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Cramer, J.E. ve Browne G.S. (1974). Çağdaş eğitim. (Çev. Ferhan Oğuzkan). İstanbul: MEB Yayınları.
• Çimen, S. (2000). Ankara'da Üniversite Anaokullarına Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarında Psiko-sosyal Gelişimlerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dağlı, A. (2007). Okul Öncesi Eğitimi Alan Ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Türkçe Ve Matematik Derslerindeki Akademik Başarılarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dereli, E. (2012). Okul öncesi öğretmenleri ile ilköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin ilköğretime hazırlık süreci ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılarak incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, (30), 1-20.
• Dikici-Sığırtmaç, A ve Yılmaz, E. (2008). İlköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların ilk okuma yazmaya geçiş sürelerinin okul öncesi eğitim alma durumuna göre incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi. 349: 30-36.
• Dursun, Ş. (2009). A comparison of the mathematical skills of first graders with and without preschool education. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 9(4): 1705-1715.
• Ekinci, O. (2001). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Başarısına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Erbay, E. (2008). Okul Öncesi Eğitim Alan Ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Becerilere Sahip Olma Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Ergin, H. (2003). İletişim Becerileri Eğitim Programının Okul Öncesi Dönem Çocuklarının İletişim Beceri Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergün, S. (2003). Okul Öncesi Eğitim Alan Ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Yetenek Ve Başarılarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erkan. S. ve Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazırbulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 38: 94-106.
• Esaspehlivan, M. (2006). Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Gitmiş Ve Gitmemiş 78 Ve 68 Aylık Çocukların Okula Hazırbulunuşluklarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ferah, A. (2001). Her yönüyle Türkçe ilkokuma-yazma. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Gürsel, O. (1987). “Okul öncesi eğitimi kurumlarının üst sınıflardaki öğrenme sürecine etkisi". Türkiye okul öncesi eğitimini geliştirme derneğince düzenlenen Türkiye'de okul öncesi eğitim araştırmaları toplantısında sunulan bildiri (teksir). Ankara.
• Karagöllü, Ş. (1995). Anaokulu Eğitimi Almış Ve Almamış İlkokul Öğrencilerinin Cinsiyetlerine Ve Sınıflarına Göre Okul Başarı Düzeyleri İle Özsaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaytaz, M. (2005). Türkiye’de okulöncesi eğitimin fayda-maliyet analizi. İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları.
• Kesicioğlu, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına ilişkin görüşleri ve beklentileri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).
• Kırcaali, İ. G. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yaklaşımları, Eskişehir: Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Yayını,
• Koçyiğit, S. (2009). İlköğretim Birinci Sınıf Öğretmenlerinin Ve Ebeveynlerin Görüşleri Işığında Okula Hazır Bulunuşluk Olgusu Ve Okul Öncesi Eğitime İlişkin Sonuçları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kök, M., Tuğluk, M.N. ve Bay, E. (2005). Okul öncesi eğitimin öğrencilerin gelişim özellikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11): 294-303.
• MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Oktay, A. ve Unutkan, Ö.P. (2003). İlköğretime hazır oluş ve okul öncesi eğitimle ilköğretimin karşılaştırılması. M. Sevinç (Yay.Haz.) Gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar: İçinde 45-153. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Öztürk, H. (1995). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Giden Ve Gitmeyen Öğrencilerin Alıcı Ve İfade Edici Dil Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Parlakyıldız, B. (2014). Okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma başarılarının karşılaştırılması. İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4: 107-124.
• Pehlivan, D. (2006). Okul Öncesi Eğitim Alan Ve Almayan Öğrencilerin İlkokuma Yazmaya Geçiş Sürecinin, Öğretmen Ve Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi (Nitel Bir Araştırma). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Pekdoğan, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin farklılıklara saygı eğitimi konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65): 90-102.
• Poyraz, H. ve Dere, H. (2003). Okul öncesi eğitiminin ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Siva, L. (2008). Okul Öncesi Eğitimin İlkokul Başarısına Etkisi Ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tamkavas, E. (2003). 5-6 Yaş Çocuklarının Öz Bakım Becerilerinin Cinsiyet Ve Okul Öncesi Eğitim Alma Durumlarına Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Taner, M. (2003). Okul Öncesi Eğitim Alan Ve Almayan Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeylerdeki İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Dil Gelişimlerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Taner, M. ve Başal, H. A. (2005). Farklı sosyoekonomik düzeylerde okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2): 395-420.
• Tantekin-Erden, F. ve Altun, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitim ve ilköğretime geçiş süreci hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online Dergisi, 13(2), ss. 481‐502.
• Taşkın, N., Sak, R. ve Şahin Sak, İ. (2015). Okul öncesi dönemde okuma yazma öğretimi; öğretmen görüşleri. Uluslararası katılımlı III. Çocuk gelişimini ve Eğitimi kongresi.
• Temiz, G. (2002). Okul Öncesi Eğitimin Çocuğun Dil Gelişimine Olan Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Toluç, Z. (2008). İlköğretim Birinci Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Okul Öncesi Eğitim Alan Ve Almayan Öğrencilerin Gelişim Becerilerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tuğrul-Atik, B. (1992). Anaokulu Eğitimi Alan Ve Almayan Çocukların İlkokul Birinci Sınıf Akademik Başarı Ve Ruhsal Uyum Davranışlarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tunç, A. (1974). Okulöncesi döneminde eğitimin yeri ve önemi. 4. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. Ankara: Ya-Pa Yayınları.
• Unutkan, Ö. P. (2006). Okul öncesinde ilköğretime hazırlık. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Ural, M. (1986). Ülkemizde okul öncesi eğitimin yeri ve önemi. 4. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. Ankara: Ya-Pa Yayınları.
• Üstün, E. ve Akman, B. (2003). Üç yaş grubu çocuklarda kavram gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24): 137-141.
• Yapıcı, M. ve Ulu, F. B. (2010). İlköğretim 1. sınıf öğretmenlerinin okulöncesi öğretmenlerinden beklentileri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(1): 43-55.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız V., Özkal N. ve Çetingöz, D. (2003). "Okul öncesi eğitim alan ve almayan 7-8 yaş grubu çocuklarda yaratıcı potansiyelin değerlendirilmesi". Eğitim Araştırmaları Dergisi. 13, (4).
• Zembat, R. (2007). Okul öncesi eğitimde nitelik. A. Oktay ve Ö.P. Unutkan (Yay.Haz.) Okul öncesi eğitimde güncel konular: İçinde 25-44. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Zembat, R. (2001). Nitelik açısından okul öncesi eğitim kurumları ve ilgili bir araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.