Kültürel Söylemlerin Biçimlendirme Yerlemi Olarak Beden ve Çağdaş Beden Modifikasyonlarının Fenomenolojik Boyutları

Yıl 2018, , 161 - 182, 01.05.2018

Zehra Kaderli

https://doi.org/10.22559/folklor.228

Öz

Beden insanın dünya ile kurduğu ilişkinin ve gerçeklik deneyiminin dolaysız yerlemi ve

boyutudur. Bedenin safi bir organizma olmaktan öte bütüncül bir bedenleşme deneyimi olması

onu söylemlerin üzerine kazınabileceği pasif bir nesne olmaktan çıkararak ona güçlü faillik

kazandırır. İşte tam da bu faillik potansiyeli nedeniyle her türlü biçimlendirici söylem (bilimsel ya

da kültürel, geleneksel ya da modern) kendini gerçekleştirmek ve doğallaştırmak için modifikasyon

üzerinden bedenleşme eğilimi gösterir. Buna karşılık, kültür teorisi içindeki bazı yaklaşımlar

çerçevesinde beden modifikasyonu, düalist kategoriler içinde, geleneksellik ve modernlik kriterleri

açısından birbirinden ayrı ve farklı olarak değerlendirilmektedir. Beden modifikasyonlarının bu

ayrıma göre karşılaştırılması, tıpkı Kartezyen düşüncenin akıl ve beden düalizminde olduğu

gibi, orjinal ve dejenere, olumlu ve olumsuz, anlamlı ve anlamsız, kollektif ve bireysel gibi değer atfedici indirgemeler ortaya çıkarmaktadır. Bu indirgeyici yaklaşım açısından geleneksel beden

modifikasyonları orjinallik taşırken, çağdaş modifikasyonlar postmodern bireyselliğin narsistik

ve dejenere kendilik projeleri olarak eleştirilmektedir. Çağdaş beden modifikasyonlarının

fenomenolojik değil; fakat köken merkezli ve sembolik kültürel yaklaşımlardan hareketle

eleştirilmesi eğiliminin ve bu eğilimin ortaya çıkardığı problemlerin ele alındığı bu çalışmada,

modifikasyon pratiklerinin neden fenomenolojik bir yaklaşım çerçevesinde ele alınması gerektiği

tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

beden, beden modifikasyonu, modern ilkelcilik, siberpunk

Kaynakça

• Ancet, P. (2010) Ucube bedenlerin fenomenolojisi. (Çev. E. Topraktepe). İstanbul: Yapı Kredi. Butler, J. (1988) “Performative acts and gender constitution: an essay in phenomenology and feminist theory”. Theatre Journal, 40(4): 519-531.
• Butler, J. (2008) Cinsiyet belası: Feminizm ve kimliğin altüst edilmesi. (Çev. B. Ertür). İstanbul: Metis.
• Butler, J. (2014) Bela bedenler. (Çev. C. Çakırlar ve Z. Talay). İstanbul: Pinhan.
• Campbell, A. (1998) Western primitivism: African ethnicity. London: Cassell.
• Clarke, J. (2008) The sacrificial body of Orlan. In Malacrida, Claudia and low, Jacqueline (Eds.) Sociology of the Body: A Reader. New York: Oxford University.
• Dewey, J. (1929) Experience and nature. London. George Allen and Unwin.
• Douglas, M. (1996) Natural Symbols: Explorations in Cosmology. London-New York: Routledge.
• Douglas, M. (2007) Saflık ve tehlike: Kirlilik ve tabu kavramlarının bir çözümlemesi. (Çev. E.Ayhan). İstanbul: Metis.
• Eubanks, V. (1996) Zones of Dither: Writing the postmodern body. Body and society, 2(3): 73-88. Favazza, A.R. and Favazza, B., (1987) Bodies under Siege: Self-mutilation in Culture and Psychiatry. The John Hopkins University.
• Featherstone, M. (1991)The body in consumer cCulture. In Featherstone, Mike, Hepworth, Mike and Turner, Bryan S. (Eds.) The Body-Social Process and Cultural Theory. London: Sage.
• Featherstone, M. (2000) Body modification: An introduction. In featherstone, Mike (Ed.) Body Modification. Sage.
• Goffman, E. (2009) Günlük yaşamda benliğin sunumu. (Çev. Barış Cezar). İstanbul: Metis.
• Grosz, E. (1997). Inscriptions and Body Maps: Representations and the Corporeal. In McDowell, Linda and Sharp, Joan P. (Eds.) Sapce, gender, knowledge: Feminist readings. London: Arnold.
• Jackson, M. (1983) Knowledge of the Body. Man (New Series), 18(2): 327-345.
• Johnson, M. (2007) The Meaning of the Body: Aesthetics of human understanding. Chicago- London: University of Chicago.
• Kaderli, Z. (2017) Tarihsel ve sosyo-kültürel bağlamı içinde beden ve bedenleşme deneyiminin teorik çerçevesi. Ankara: Grafiker.
• Klesse, C. (2000) Modern primitivism: Non-mainstream body modification and racialized representation. In Mike Featherstone (Ed.) Body Modification. Sage.
• Klesse, C. (2008) Modern primitivism’: Non-mainstream body modification and racialized representation. In Malacrida, Claudia and Low, Jacqueline (Eds.) Sociology of the Body: A Reader. New York: Oxford University.
• Lakoff, G. and Johnson, M. (1999) Philosophy in the flesh: The embodied mind and its challenge to western thought. New York: Basic Books.
• Le Breton, D. (2011). Ten ve iz. (Çev. İsmail Yerguz). İstanbul: Sel.
• Leder, D. (1990). The absent body. Chicago- London: The University of Chicago.
• Merleau-Ponty, M. (1962) Phenomenology of perception. (Trans. Colin Smith). London: Routledge and Kegan Paul.
• Merleau-Ponty, M. (1999) Maurice merleau-ponty: The lived body, The body in its sexual being, The natural world and the body. In welton, donn (Ed.) The body. Oxford: Blackwell. Pitts, V. L. (2003) In the flesh: The cultural politics of body modification. New York: Palgrave Macmillan.
• Pitts, V. L. (2008) Cyberpunk, biomedicine and high-tech body. In Malacrida, Claudia and Low, Jacqueline (Eds.) Sociology of the Body: A Reader. New York: Oxford University.
• Sweetman, P. (2000)Anchoring the (Postmodern) Self? body modification, fashion and identity. In Mike Featherstone (Ed.) Body Modification. Sage.
• Sweetman, P. (2012) Modified Bodies: Texts, Projects and Process. In Turner, Bryan S. (Ed.) Routledge Handbook of Body Studies. New York: Routledge.
• Turner, B. S. (1996) The Body & Society. London: Sage.
• Turner, B. S. (2000) The Possibility of Primitiveness: Toward a Sociology of Body Marks in Cool Societies. In Mike Featherstone (Ed.) Body Modification. Sage