Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Enerji Dönüşümlerine Yönelik Bilgi Düzeylerinin Çizimler Aracılığıyla Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 79 - 92, 15.05.2019

Zeynep Kıryak , Bahar Candaş , Bayram Karanisoğlu , Haluk Özmen

Öz

Bu
çalışmada, yedinci sınıf öğrencilerinin enerji dönüşümleri konusundaki bilgi
düzeylerinin çizimler aracılığıyla belirlenmesi amaçlanmıştır. Betimsel
nitelikli tarama modeliyle yürütülen çalışmanın katılımcıları 25 yedinci sınıf
öğrencisidir. Veri toplama sürecinde, öğrenciler kuvvet ve enerji ünitesi
kapsamında enerji dönüşümleri konusuna yönelik öğretim süreci tamamlandıktan
bir hafta sonra resim atölyesinde bir ders saati süresince çalışmalarını
yürütmüşlerdir. Öğrencilerden enerji dönüşümleri konusuna yönelik zihinlerinde
canlanan olayları resmetmeleri ve yazılı olarak açıklamaları istenmiştir. Veri
analizi için fen bilimleri öğretmeni ve araştırmacılar tarafından ayrı ayrı
değerlendirme kriterleri belirlenmiş, ardından belirlenen kriterler üzerinden
ortak bir değerlendirme rubriği oluşturulmuştur. Öğrencilerin çizimleri ve
yazılı açıklamaları rubrik doğrultusunda incelenerek kavramların nitelikleri
frekanslarıyla birlikte belirlenmiştir. Sonraki aşamada, elde edilen veriler
uygun seviyeler altına yerleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara bakıldığında,
birinci seviyede hiçbir öğrencinin bulunmadığı, ikinci ve beşinci seviyelerde
ikişer, üçüncü seviyede on iki, dördüncü seviyede dokuz öğrencinin yer aldığı
belirlenmiştir. Öğrenci çizimlerinde, enerji türlerini bilme, hangi koşullarda
hangi tür enerjilere sahip olunacağını ifade etme ve sürtünme kuvvetiyle
hava–su direncinin etkisine yönelik bilgi içeren çizimlerin yüksek frekanslarda
açığa çıktığı görülmüştür. Enerji türleri arası dönüşümleri ifade etme, aynı
anda birden fazla enerji türüne sahip olma, konuma ve harekete bağlı olarak
enerji miktarlarındaki artış ve azalışı ifade etme gibi temel bilgi düzeyinin
üzerindeki bilgilere yönelik çizim frekanslarının daha düşük seviyede kaldığı
belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, öğrencilerin fen bilimleri dersinde belirli
bir konuya yönelik bilgi düzeylerinin tespit edilmesinde çizim tekniğinin
etkili olduğu görülmüştür. Bu bağlamda, öğrencilerin bilgi düzeylerini
belirleme ve değerlendirme sürecinde ve onların bir konuya yönelik
düşüncelerini ifade etmelerinde çizim tekniğinin kullanılmasının önemli
sonuçlar açığa çıkaracağına inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çizim tekniği, enerji dönüşümü, fen bilimleri, yedinci sınıf öğrencileri

Determining the Seventh Grade Students’ Knowledge Level on Energy Transformations through Drawings

Öz

            In this study, it is aimed to determine the seventh grade
students’ knowledge level on energy transformations through drawings. This
descriptive survey study was carried out with 25 seventh grade students. After
teaching process about energy transformations, the students made drawings in
the art studio one week after the end of unit. The students were asked to draw
the cases related to energy transformations that occurred in their minds and to
explain them in written form. In the data analysis, firstly, evaluation
criteria were determined by science teacher and researchers separately. Then,
an evaluation rubric was formed on these criteria. The students' drawings and
written explanations were examined based on this rubric, and the qualities and
frequencies of the concepts in drawings were determined. In the next step, the
obtained data were placed under appropriate levels. When the findings were
examined, it was found that there were no students at the first level
determined, two students at the second level, twelve students at the third
level, nine students at the fourth level, and two students at the fifth level
determined were determined. As a result of the study, it can be stated that the
drawing technique is effective in determining the students’ knowledge levels
about a specific subject in the science course. In this context, it is believed
that the use of drawing technique will reveal important results in the process
of identifying and evaluating students' knowledge level and expressing their
thoughts about a subject.

Anahtar Kelimeler

Drawing technique, energy transformation, science, seventh grade students

Kaynakça

• Aksoy, G. & Gürbüz, F. (2013). 5E modeli’nin öğrencilerin akademik başarısına etkisi: “kuvvet ve hareket” ünitesi örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 1-16.
• Aydoğdu, M. & Kesercioğlu, T. (2005). İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Babaoğlu, G. & Keleş, Ö. (2017). 6. sınıf öğrencilerinin ‘dünya’, ‘ay’ ve ‘güneş’ kavramlarına yönelik algılarının belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13 (4), 601-636.
• Bahar, M., Ozel, M., Prokop, P. & Usak, M. (2008). Science student teachers' ideas of the heart. Journal of Baltic Science Education, 7 (2), 78-85.
• Barraza, L. & Robottom, I. (2008). Gaining representations of children’s and adults’ constructions of sustainability issues. International Journal of Environmental and Science Education, 3 (4), 179-191.
• Chula, M. (1998, April). Adolescents' drawings: A view of their worlds. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Diego, CA.
• Çavdar, O., Okumuş, S. & Doymuş, K. (2016). Fen eğitimi öğrencilerinin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (33), 69-93.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (7. baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Dülger, D. (2002). 12–14 yaş arası uyumsuz öğrencilerin resim etkinlikleri yolu ile duygularını ifade etmeleri ve analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Efland, A. D. (1995). Change in the conceptions of art teaching. In Neperud, R. (Ed.) Context, content, and community in art education beyond postmodernism (pp. 25-40). NY: Teachers College Press.
• Einarsdottir, J., Dockett, S. & Perry, B. (2009). Making meaning: Children’s perspectives expressed through drawings. Early Child Development and Care, 179 (2), 217-232.
• Ercan, S. & Şahin, F. (2015). Fen eğitiminde mühendislik uygulamalarının kullanımı: Tasarım temelli fen eğitiminin öğrencilerin akademik başarıları üzerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9 (1), 128-164.
• Eryılmaz Muştu, Ö. & Ucer, S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin atom kavramına ilişkin bilişsel yapılarının çizim tekniği ile incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 15 (2), 984-995.
• Eyceyurt Türk, G., Akkuş, H. & Tüzün, Ü. N. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çözünme ile ilgili imajları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2), 65-84.
• Glynn, S. (1997). Drawing mental models. The Science Teacher, 64 (1), 30.
• Gülek, C. (1999, April). Using multiple means of inquiry to gain insight into classrooms: a multi-trait multi-method approach. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Montreal, Canada.
• Harman, G., Aksan, Z. & Çelikler, D. (2015). Mental models which influence the attitudes of science students towards recycling. International Journal of Sustainable and Green Energy, 4 (1-2), 6-11.
• Isbell, R. T. & Raines S. C. (2003). Creativity and the arts with young children. Canada: Thomson Delmar Learning Printed.
• Malchiodi, C.A. (2005). Çocukların resimlerini anlamak (Yurtbay, T., Çev.) İstanbul: Epsilon.
• Özdemir-Özden, D. & Özden, M. (2015). Çevre sorunlarına ilişkin öğrenci çizimlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37 (1), 1-20.
• Pehlivan, Ç. (2004). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin hareket ve kuvvet konusundaki kavram yanılgıları ve bunların giderilmesinde yapısalcı kuramın etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Polat, D. (2007). Kuvvet ve hareket konusu ile ilgili öğrencilerin. kavram yanılgılarının tespiti ve kavram karmaşası yöntemiyle düzeltilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Rodari, P. (2007). Science and scientists in the drawings of European children. Journal of Science Communication, 6 (3), 1-12.
• Sadık, F., Çakan, H. & Artut, K. (2011). Çocuk resimlerine yansıyan çevre sorunlarının sosyo-ekonomik farklılıklara göre analizi. İlköğretim Online, 10 (3), 1066-1080.
• Sarıca, R. & Çetin, B. (2012). Öğretimde kavram haritaları kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığa etkisi. İlköğretim Online, 11 (2), 306-318.
• Stains, M. & Talanquer, V. (2007b). A2: Element or compound?. Journal of Chemical Education, 84 (5), 880-883.
• Şahin, Ç., İpek, H. & Ayas, A. (2008). Student understanding of light concept primary schools: A cross-age study. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 9 (1), 1-19.
• Töman, U. & Çimer, S. O. (2016). Enerji kavramının farklı öğrenim seviyelerinde öğrenilme durumunun araştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 31-43.
• Uzunkavak, M. (2009a). Öğrencilerin Newton kanunları bilgilerinin yazı ve çizim metoduyla karşılaştırılması. SDÜ Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 1 (1), 29-40.
• Uzunkavak, M. (2009b). Öğrencilerin iş kavramında pozitiflik-negatiflik ayrımı becerilerinin yazı ve çizim metoduyla ortaya çıkarılması. SDÜ Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 1 (2), 10-20.
• Yavuzer, H. (2003). Çocuğu tanımak ve anlamak (6. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldız, E. (2008). 5e modelinin kullanıldığı kavramsal değişime dayalı öğretimde üst bilişin etkileri: 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir uygulama. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Welch, N. & Greene, A. (1995). Schools, communities and the arts: A research compendium. Washington, DC: National Endowment for the Arts.
• White, R. & Gunstone R. (1992). Probing understanding. UK: The Falmer Press.